Матурлык. Амирхан Еники
сүз башлады:
– Кызым, – диде, – сүземне игътибар белән тыңла: соңгы вакытта без синең киләчәк бәхетең турында кайгырта башладык. Сиңа бик әйбәт пар табылып тора… Кем турында әйтүемне, шәт, үзең дә аңлыйсыңдыр?
Мин дәшмәдем. Әнием дәвам итте:
– Сүз Нәҗип турында бара, кызым… Егет, үзең беләсең, бик әйбәт, бик акыллы, яхшы гаиләдә яхшы тәрбия күреп үскән… Белеме бар, һөнәре бар, киләчәге бик өметле, бик матур булыр кебек… Әнә хәзердән үк ничек күтәрелеп бара! Андый кеше сирәк очрый ул, кызым… Әтиең белән без менә аны синең өчен бик мәгъкуль егет дип табабыз, әйе… Син үзең дә безнең белән килешерсең дип ышанабыз. Шулай түгелме?
Мин тагын бер сүз дә әйтә алмадым, тик башымны гына түбән ия төштем. Әнием нигәдер авыр гына сулап куйды.
– Әлбәттә, – диде ул, – тормышка чыгу, бүтән берәү белән тормышыңны бәйләү йөрәк эше ул, ә йөрәккә кушып булмый, ул үзе аны теләргә тиеш. Без моны аңлыйбыз, сине һич ихтыярсызларга теләмибез, әмма шулай да синең сүзеңне ишетәсебез килә. Безгә калса, син аны, Нәҗипне дим, ярата алыр идең. Дөрес түгелме?
Бик кыен иде минем хәлем, әллә ничек кенә, һич зиһенемне җыя алмыйм, ләкин нидер әйтергә кирәк. Һаман дәшмичә калу ярамый бит инде… Ахырда үземне көчләп дигәндәй, уйлап түгел, ә телемә килгәнгә күрә генә: «Мин бит укыйм әле», – дип кенә әйтә алдым.
– Беләбез, – диде әнием, – сине укуыңнан һич аерырга теләмибез, син институтны бетерергә тиешсең. Без аларның үзләренә дә шулай дидек…
Бик гаҗәеп булып ишетелде бу сүзләр миңа, үзем дә сизмәстән: «Кемнәр алар?» – дип сорап куйдым.
– Кемнәр булсын! Нәҗипнең әти-әниләре, – диде әнием.
Шуннан мин әллә ничек менә, үземне һич белештермичә, бәйдән ычкынган шикелле, кинәт кыздым да киттем.
– Аңламыйм мин бу эшне, – дидем мин, гаять дулкынланып. – Нәҗипнең үзеннән бер сүз ишеткәнем юк, ә сез мине аңа бирергә җыенасыз, әти-әниләренә нидер вәгъдә итәсез… Бу ничек була инде бу?.. Бәлкем, Нәҗип тә минем шикелле берни белми торгандыр, бәлкем, аның миндә уе да юктыр… Көлкегә калдырмакчы буласызмы?..
Мин сүземне әйтеп бетерә алмадым, яшьләремә буылып, үксеп елап та җибәрдем.
Әниемнең йөзе үзгәреп китте, курыкты булса кирәк, ләкин тынычлыгын җуймады.
– Кызым, сабыр, – диде ул йомшак кына. – Тынычлан… йә, тынычлан… Безнең беркемгә дә, бернинди дә вәгъдә биргәнебез юк. Аллам сакласын, синнән узып, синең теләгеңне белмичә торып, андый эшне эшләргә безнең башыбызга тай типмәгән ләбаса. Белеп тор: бөтен эш синең үз ихтыярыңда, син ничек теләсәң, шулай булачак!.. Ә Нәҗипкә килгәндә инде, ул үзе әти-әниләренә бу хакта күптән әйтеп куйган. Әгәр Зөһрә, дигән, мине яратса, миңа чыгарга риза булса, мин бик шатланып аңа өйләнер идем, дигән… Ул миңа бик ошый, бүтән берәүне дә теләмим, дигән… Менә шуннан соң инде аның әти-әниләре безгә дә сүз ачтылар…
Мин түзмәдем, тагын кызып әнинең сүзен бүлдем:
– Ни өчен Нәҗип үзе минем белән сөйләшми, нигә әнисе аша сүз йөртә? Яучы җибәреп, сездән