Архитектуравий лойиҳалашнинг ижтимоий асослари. Ибадулла Самандарович Байджанов
бу ижтимоий ривожланишни тавсифловчи таҳлилидир ижтимоий тузилмалардаги ўзгаришлар, ижтимоий гуруҳлар динамикаси ва уларнинг муносабатлари, ижтимоий ҳаёт турлари.
Ижтимоий ривожланиш меъморий ва шаҳарсозлик масалалари мазмунида икки жиҳатдан намоён бўлади. Ижтимоий тузилмаларнинг тарихий тараққиёти, ҳаёт табиатининг ўзгариши, ижтимоий-техник тараққиёт электрон қуролларнинг меъморий стереотипларини ишлаб чиқишда, турар-жой турларини ва турар-жой турларини ривожлантиришда намоён бўлади.
Нисбатан қисқа вақт ичида ижтимоий ривожланиш аниқ аҳоли пунктлари ва турар -жой майдонларининг шаклланиши билан боғлиқ. Бундай ҳолда, биз маълум ҳудудий жамоаларнинг ривожланиши ҳақида гапираяпмиз: аҳолининг ўсиши, иқтисодий функцияларининг ўзгариши, турмуш даражаси ва бошқалар.
Индивидуал аҳоли пунктлари кўплаб тарихий шаклланишларда ўзгаришларни бошдан кечирмоқда, улар ижтимоий тараққиётнинг биринчи ва иккинчи жиҳатларини акс эттиради.
Юқорида айтилганлар архитектура ва шаҳарсозлик ривожланишининг умумий концепциялари, шунингдек, аниқ аҳоли пунктлари ва ҳудудий тизимларни ривожлантириш лойиҳалари билан боғлиқ гипотезаларни тегишли ретроспектив тадқиқ қилиш ва ишлаб чиқиш зарурлигини аниқлайди. Бундай тадқиқотларнинг йўналиши кейинги бобда ижтимоий ҳаёт динамикасини ҳисобга олиш билан боғлиқ ҳолда кўрсатилади.
Aрхитектура ва шаҳарсозлик ечимларининг асоси сифатида ижтимоий ва ҳаётий фаолиятнинг хусусиятлари
Бино, меъморий ва фазовий муҳит компонентларининг бутун миқдори.
Жамиятни фазовий ташкил этишда ҳал қилувчи момент ишлаб чиқариш соҳасидаги фаолият ва умуман меҳнат фаолияти ҳисобланади.
«Кахим одамлари ўзлари учун зарур бўлган ҳаётий воситаларни ишлаб чиқариш
усулини нафақат одамларнинг жисмоний мавжудлигини такрорлаши нуқтаи
назаридан кўриб чиқиш керак. Бундан ҳам каттароқ даражада, бу шахсларнинг маълум бир фаолият услуби, уларнинг ҳаётий фаолиятининг маълум бир тури, аниқ турмуш тарзи». Тарихий турдаги бино ва иншоотлар, турар -жой ва турар -жой шакллари ижтимоий такрор ишлаб чиқариш усулларининг ривожланишини, меҳнатнинг ҳақиқий шаклларини ва унинг фазовий ташкил этилишини изчил акс эттиради.
Ўрта асрларнинг кенг аграр зоналари билан; саноатлаштириш ва саноат ишлаб чиқаришининг концентрацияси билан боғлиқ бўлган йирик ва заиф шаҳарларда аҳолининг концентрацияси – агломерациялар ва улкан урбанизациялашган ҳудудларнинг шаклланишининг замонавий тенденциялари – ҳудудий ишлаб чиқариш алоқаларини фаоллаштириш ва ўзаро ишлаб чиқариш ғояларини амалга ошириш тенденцияларининг акси сифатида. табиий муҳит…
Юқорида айтилганлар ишлаб чиқариш жараёнларининг ривожланиш истиқболларини ва ўзаро боғлиқликни, аслида ишлаб чиқариш технологияларини бутун яшаш муҳитининг фазовий ташкил этилишига фаол таъсир этувчи омиллар сифатида ўрганишнинг муҳимлигини белгилайди. Ишлаб чиқаришдаги