Танланган асарлар. Носир Фозилов
мен яқинда бир мақола ўқидим. Балиқ нурга, ёруғликка интилар экан. Ҳали ҳам тушунмаяпсанми? Мана, қараб тур. Мана бу фонарни қармоқнинг сопига боғлаймиз.
– Хўш?
– Кейин ингичка сим билан лампочкасини қармоқ боғланган жойга илиб қўямиз. Кейин балиқлар…
– Қойил! Қани, ёқиб кўрай-чи? – у фонарни олиб айлантириб кўра бошлади. – Қойил!
– Сенга ёқадими?
– Ова.
– Олақол. Сенга совға. Атайлаб олиб келгандим. Ёдимдан кўтарилибди-да.
– Ростданми?
– Рост!
– Раҳмат.
– Тағин нималар керак бўлади?
– Тағинми? – деди Асет бошини қашиб. – Биласанми, Соғиндиқ, яхшиси, бир рўйхат тузайлик. Керакли нарсалар рўйхатини. Бўлмаса эртага эсдан чиқиб қолади.
Қоғоз, қалам олиб ёза бошладик: гугурт, қаламтарош, Жапақ амакимнинг кигиз этиги, темир сумба, қармоқ, чена, фотоаппарат…
Ёзиш билан овора бўлиб, уй ичига ғира-шира қоронғи тушиб қолганини ҳам билмабмиз. Агар Асетнинг синглиси кириб чироқни ёқмаса қоронғида гаплашиб ўтираверар эканмиз.
– Овқат тайёр бўлди, чиқа қолинглар, – деди у бизларга чироқ ёқиб бериб.
– Ҳозир, – деди Асет. – Хўш, бошқа нарсалар-ку, бор. Милтиқни қаёқдан топамиз?
– Анави уйда осиғлик турган милтиқ-чи?
– Унга тегиб бўлмайди.
– Нега?
– Уни олсак билиб қолишади. Ҳамма ишимиз барбод бўлади. Яхшиси, Бойтемирнинг милтиғини оламиз.
– Бермаса нима қиламиз?
– Беради. У дойимнинг ўғли. Менга ҳам кўп иши тушади. Бизнинг милтиғимизни ҳам бир неча марта олган, – деди у. – Қорхатни ҳам ўзлари ёзган, милтиғини сўраб олсак, овни ўзимиз қилганимизга ишонишади, билдингми? Ўзимизнинг милтиғимизни нима учун ололмаслигимизни унга тушунтирамиз… Юр, овқатга!
Мен унинг ақлига қойил қолиб ўрнимдан секин турдим. Иккаламиз олдинма-кетин катта уйга кирдик. Стол устида бир лаган шилпилдоқ буғи чиқиб турибди, атрофида кампиру Асетнинг синглиси.
– Адам қанилар? – деб сўради Асет.
– Ҳозир киради. Ювингани чиқиб кетди.
Кампир гапини айтиб бўлмасидан эшикдан елкасига сочиқ ташлаб Жапақ амаким кириб келди. Эшик очилиши билан гуп этиб ичкарига совуқ урди. Бизлар ҳам ювингани ҳовлига чиқдик. Ҳаво бирам очиқки, юлдузлар чарақлаб турибди. Лекин қорасовуқ. Асет аста биқинимга туртди:
– Айтмабмидим, сўнар бўлади, деб!..
Тўқайда
Қуёш терак бўйи кўтарилиб, сийрак сур булутлар орасидан мўралайди. Ҳаммаёқ қор. Худди кампирнинг тишларидек сийрак ва бетартиб тушган овулнинг паст-паст уйлари гўё зил-замбил қордан ерга кириб кетгудай, майишиб турибди. Мўрилардан чиққан тутунлар эринибгина осмонга ўрлайди, худди совуқ қотгандай… Том орқаларидаги четини шох-шабба билан айлантириб ўраб қўйилган пичанлар атрофида қўй ва сигирлар «курт-курт» хашак чайнайди. Молларнинг бурун катаклари, кўзу қошларини оппоқ қиров босган, пишиллаган сайин бурунларидан оппоқ буғ отилиб чиқади.
Асет иккаламиз келаётган йўлга бизлардан аввалроқ из тушибди: битта