Танланган асарлар. Носир Фозилов
аъзолигига ўзим таклиф қилиб, қўлга тушиб қолгандим. Бу ерда мана бу воқеа…
– Болалар ёзганда-ку, келмасак ҳам бўлар эди-я, – деди Асет илжайиб. – Сафаргул ёзгандан кейин…
Ҳамма бало шунда-да! Мен бу ерларга Маҳфуза айтгандан кейин келдим-да! Самад айтганда ўлақолсам ҳам келмасдим. Нега эканини ким билсин. Шу Маҳфуза бир нима деса, айтганини қилмагунимча кўнглим тинчимайди. Ҳайронман… Бундан чиқди Асет ҳам…
Яқин ўртадан қийқириқ эшитилди. Тағин овчилар! Бизлар ҳам ўрнимиздан туриб тўқай томонга қараб кетдик. Индамай кетма-кет келяпмиз. Бирдан олдимиздан бир қуён чиқиб қочди. Асет кетма-кет икки марта ўқ узди. Тегмади. Тағин олдинга қараб юра бошладик. Бояги овчининг товуши яна яқингинадан эшитилди.
– Този солган бўлса керак, – дедим мен. – Ё боягилармикан?
Асет тўхтаб, бирпас қулоқ солиб турди-да:
– Този солса, ҳайт-ҳайтлайди. Бу қуш солиб юрган овчига ўхшайди. Эшитяпсанми, хўп-хўп деб чақираётганини?
Шу маҳал яқингинадан бир нарсанинг чирқ-чирқ қилиб сайрагани эшитилиб қолди.
– Қирғовул!
– Қани?
Асет милтиғини тўғрилаб, атрофга аланглаб елкасини қисди. Қуйруқлари қип-қизил, чиройли бир қирғовул парр этиб осмонга кўтарилди. Кўтарилди-ю, тағин ер бағирлаб кетди. Асет шошилинч орқама-орқа ўқ узди. Қирғовул йиқилиб тушмади. Асет узоқ вақтгача қирғовул учган томонга қараб турди.
– Ярадор бўлди.
Ким билади, ярадор бўлдими, йўқми? Ё Асет уялганидан шундай дедими? Иккаламиз ҳам бўшашиб тағин илгариладик. Бунақада қирғовул отиб олишимиз қийин-ку, ахир. Санаб келяпман: олтита ўқ отилди. Фақат битта қуён отдик. Уни ҳам ухлаб ётганида.
– Соғиндиқ, анавини қара, – деб қолди бир маҳал Асет.
– Нимани?
– Қуш!
Уй каптарларидан сал каттароқ бир қуш пастлаб учиб келди-да, бизнинг ёнгинамизга, бутага келиб қўнди. Қўнди-ю, тумшуғини бир бутага суркаб-суркаб, атрофга аланглаб «чангқ» этди. Иккаламиз ҳам унга маҳлиё бўлиб қараб турганимизда қамишлар орасидан бир отлиқ овчи чиқиб келди. Яқинлаб қолганда ҳалиги овчи қўлқоплик қўлини баланд кўтариб, «Пўҳ-пўҳ», «пўҳ-пўҳ», деб чақира бошлади. Қуш яна бир марта «чангқ» этиб, енгилгина учиб, ҳалиги отлиқ овчининг қўлига бориб қўнди. Ниманидир чўқиб, узиб-юлқиб егандай бўлди. Овчи унинг бошини бир-икки бор силаб, аста бизлар томонга қараб кела бошлади. Тўриқ от устида бошига тумоқ бостириб, сиртидан сап-сариқ қилиб ошланган пўстин кийиб олган бир чол… Жуссаси жуда ҳам ихчам. От устида қушдай қўниб ўтирибди. Қанжиға2сида беш-олтита қуён, қирғовул.
Асет мени туртиб шивирлади:
– Қалли ота.
Шошиб қолдим. Шунча ҳам кичкинамиди бу чол! Мен бунчалик деб ўйламаган эдим. Яқинлашганда кўриб ҳайрон қолдим: бу тунов кунги Нукусдаги самолётда бирга келган чол-ку! Ана, ўнг чаккасида нўхатдек холи ҳам бор…
– Ассалому алайкум, – деди Асет. Мен ҳам кетма-кет салом бердим.
– Ваалайкум… Ие, сен тунов кунги Нукусдан мен билан келган бола эмасмисан? – деди Қалли ота кулиб.
Қанжиға – от эгасида овни осиб олиб юриш учун қилинган тасмалар.