Вершы. Чарот Міхась

      Балотам снежным праз сасоннік,

      Які смаловым пахам вабіць,

      Прастор балот зімою соннай

      Люблю санямі разухабіць.

      Люблю, як кусцік нізкарослы,

      Калі з саней назад паглянеш,

      Нібы адкінуўшы ён вёслы,

      Плыве па белым акіяне.

      Пукаты стог люблю аб'ехаць,

      Сляды наўкол зрабіць палоззем

      І сена, выскубнуўшы вехаць,

      Люблю раскідаць па дарозе.

      Люблю, як санкі мчацца з плачам,

      Пісклявы гімн зіме заводзяць,

      А конь, падкуты чортам, скача,

      Нібы па шкле, па гладкім лёдзе.

      Люблю закутацца кажухам,

      Згайсаць ад меж да меж краіну

      І крыкнуць гучна завірухам,

      Што ў хвалях белых не загіну.

      І зноў ляцець… Дуга хай звоніць,

      Пакуль конь лейцы не аслабіць…

      Прастор балот зімою соннай

      Люблю санямі разухабіць…

      Я шумлівы чарот, я мяцежны бунтар.

      Я балота буджу гучным шумам.

      У вадзе я жыву і абмыт дажджом хмар,

      Але змоўкнуць не дам сваім струнам.

      Уздыму дух людзей, прабуджу іх ад сну, —

      Славу, будучнасць я ім прарочу…

      Я, мяцежны бунтар, клічу жыцця вясну,

      Клічу к працы свабоднай і творчай.

      Як не счуюць мяне, я мацней загуду,

      Дам гучнейшы акорд песні новай…

      А каб змыць з зямлі бруд, скалыхну я ваду,

      Што дажджом налілася свінцовым.

      Чаму ж вы, песняры, што будзілі людзей,

      Чуць не хочаце песні чарота?

      Нашы песні – наш кліч, бо адных мы грудзей,

      Край адзін наш – то наша балота.

      Дык шумі, як шумеў, велікан-ясакар,

      Шапаці, спелы колас, у полі…

      А я песню сваю буду пець – я бунтар!

      Буду клікаць народ свой да Волі.

      Ведай, свет, што я сын мужыка-бедака,

      Які доўга ў няволі стагнаў…

      Ўзгадавала мяне яго чорна рука,

      А купала нядолі адвечнай рака,

      Голад, холад мне ў твар пазіраў…

      Дні ішлі… Ў беднай вёсцы пеў песні народ,

      Разганяў гэтай песні нуду…

      Ў полі жыта ў снапах, нібы той акалот,

      Хата згніўшая ўся, хлеў стары без варот,

      Вось якую я бачыў бяду…

      Ўсе казалі, што й сын, як і бацька-мужык,

      Перад панам свой горб будзе гнуць…

      Што з другімі людзьмі ён не пойдзе у лік,

      Запрацуе сабе лапці з ліпавых лык,

      Вольнай песні не будзе ён чуць.

      І запала тады іскра ў сэрца грудзей,

      Запаліла там помсты пажар,

      І з агнём тым у свет я пайшоў да людзей,

      Песні сам пачаў пець я пра волю смялей,

      Каб быў кожны сабе гаспадар.

      Бач, ад песні маёй скалыхнуўся ўвесь свет,

      Сонны край я ураз разбудзіў…

      І на тым кургане, дзе спяваў сумна дзед,

      Дзе мінулай няволі не змыт яшчэ след,

      Прамень шчасця ужо засвяціў.

      Паўстаюць, як з зямлі, рвуцца к волі з цянёт,

      Песня ў сэрцы спаткала адгук!

      Йдуць да сонца яны, йдуць к жыццю – напярод,

      Абагрэцца хутчэй, асушыць кроў і пот,

      Загаіць мазалі чорных рук…

      Ведай, свет, я вясковы – мужычы сынок,

      Я пяю, што пяе селянін…

      А ты чуеш? Іграе заводаў гудок,

      Ў кузні гучна звініць каваля малаток, —

      Пра адно мы пяем як адзін!

      Хавае змрок у небе хмары.

      Агонь ён паліць вечных зор;

      Глядзіцца месяц у выгары,

      Дзе не змаўкае жабаў хор.

      Не хіліць вецер куст ракіты,

      Не свішча сумна, як удзень…

      На гай, на поле і на хаты

      Спаўзае ночы лёгкі цень.