Қазақстан (Қазақ елі) тарихы: 4 кітаптан тұратын оқулық. Қазақстан ХІІІ-ХVІІІ ғасырлардың алғашқы ширегінде. 2-кітап. Коллектив авторов
әмірі Оқасқа беріледі. Бұл оқиғалардың бәрі бізге өзінің жеке билігін күшейте бастаған Әбілқайыр ханның біраз тайпа көсемдерінің қолайына жақпай қалғаны туралы ой түюге мүмкіндік береді. Сондықтан олар бірте-бірте ханнан ақырындап іргелерін аулақ сала бастайды. Бұл жағдай арада біраз уақыт өткенде анық көрініс берді. Үз-Темір тайшымен болған шайқаста Әбілқайыр ханға бағынышты ру-тайпа әмірлерінің түгел қатардан табылмауы осының айғағы еді.
Зерттеуші А.А. Семенов ру-тайпа өкілдерінің наразылықтарының себептері туралы мынандай қорытынды жасайды. Тобыл мен Есіл бойынан оңтүстікке Сырдария бойына қарай жүріп өткен хан әскері өздері басып өткен аймақтардың дәстүрлі тұрмыс-тіршілігіне нұқсан келтіреді. Осылайша, өзара туыс Шайбан және Орда Ежен ұлысының ру-тайпалары өзара қақтығысқа түсті.
Көріп отырғанымыздай, зерттеулердің көпшілігі Әбілқайыр ханның 40 жыл хан болғанына қарамастан өз мемлекетінің ішіндегі алауыздықты жоя алмаған билеуші болғанына назар аударады. Мәселен, Б. Ахмедов Бүреке сұлтан, Ибақ-хан, Керей мен Жәнібек сұлтан сияқты Ақ Орданың бұрынғы билеушілерінің ұрпақтары Әбілқайыр ханның бірде-бір әскери жорықтарына қатыспағандығын жазады. Бұл дегеніміз Орда Ежен, Тоқай-Темір сияқты Жошы ұрпақтарының Әбілқайыр хан билігіне қарсы болғандығын көрсетсе керек. Қазақстанның оңтүстік аудандарында Керей мен Жәнібекке рулар мен тайпалардың едәуір бөлігі бағынды, олардың төңірегіне көшпелі рулықтайпалық шонжарлардың айтарлықтай топтары, әсіресе үстем таптың Барақ ханды қолдаған және Сырдариядағы қалалармен байланысты бөлігі топтасты.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.