Каханне (зборнік). Мікола Калядны
на Зямлі, – з захапленнем мовіў Геракл, назіраючы сваіх выхаванцаў.
22
Возера гуляла адлюстраваньнем гор, смяялася сонечнымі блікамі і ніяк не згаджалася з Кастусём.
Як і яго сябрукі, ён сядзеў на беразе лотасам і перайначваў сябе думкамі. «Трэба быць, кім хочаш, хацець – што можаш, а магчы – усё».
Гэты загавор круціўся ў галаве, аднак чамуцьці не дзейнічаў, хоць дасюль дапамагаў. Нейкая перашкода блукала ўнутры і збівала глыбіню віру.
Кастусь нацяўся дазнацца, што гэта, напружыўся – і затрымаў-такі вінавайцу, уважліва разглядзеў яго.
23
У той год снег сыйшоў так хутка і бурна, што рэкі перапоўніліся да неверагоднасці: вада стаяла адразу за сядзібай.
Дарослыя бедавалі, а дзеці радаваліся: лепшага месца для гульні цяпер не было. Увесь дзень яны прападалі на разводдзі, дамоў цягнуліся толькі прыцемкам альбо пад прымусам.
Косцік, як сама меншы, сядзеў у хаце, цераз вакно назіраў за старэйшымі і зайздросціў ім.
Але аднойчы, калі бацькі былі на працы, а дзядуля драмаў ля грубкі, ён неяк адчыніў дзверы ды басанож, без цёплай вопраткі вобмельгам выскачыў на двор і, усім наўздзіў, адразу кульнуўся ў ваду.
Падлеткі разгубіліся і застыглі на месцы. Толькі суседка, старшакласніца, адразу сцяміла, хутка сягнула ў рэчку і схапіла хлопчыка за ўздутую кашулю.
24
Памяць адсеяла гэты выпадак, затое хцівае падсведам'е рупліва захоўвала яго, калі-некалі падкідваючы думкам боязь вады. Кастусь зразумеў прычыну і ўздыхнуў:
– Ведаю!
Водная стыхія нарэшце паддалася і расхінулася.
Палёт захапіў, і цікавасць узрастала.
Слых лашчыла незвычайная мелодыя.
Такія ж галы, але толькі больш празрыстыя, хаатычна вандравалі, таўхаліся, часам, групаваліся, дэманструючы запальныя танцы і вабячы да сябе іншых.
Прамянёвы каркас адсутнічаў. Затое ўсё асяроддзе было пад уладай роўнага зіхатлівага святлення, якое дзе-нідзе ўзрушвалі рознакаляровыя плямы і цені, выкліваючы рэзкія, нібы палахлівыя, рухі куляў.
Раптам раздаўся невядомы гук, і Кастуся нешта балюча тузанула ды адкінула ўбок. Не паспеў ён ачомацца, як яго скалануў новы выцень, а за ім пасыпаўся град моцных, невыносных штуршкоў.
Юнак бязрадна гайсаў, не губляючы надзеі хоць як-небудзь засяродзіцца і знайсці нейкі паратунак. Але ніякія выцекі не дапамагалі.
Калі нячывіль ужо забірала яго, ён, нібыта скрозь туман, заўважыў, як прамётна, то знікаючы, то з’яўляючыся нанова і, здавалася, зусім не бядуючы, разляталіся ў розныя бакі галы.
25
Маці паклікала адразу ад парога:
– Костусь, бяжы сюды! Зірні, якую я табе кашулю вымяняла ў швачкі.
Хлопчык мігам схапіў хусце і стаў прымяраць.
– Якраз. Ну, і добра. Цэлы кошык буракоў аддала.
– Да чаго людзей сквапнасць даводзіць! – здзіўлялася яна, распранаючыся.
Усе падрыхтаваліся пачуць нешта