Адваротны бок люстра. Ксенія Шталенкова
дадому! – паспрабаваў падбадзёрыць яе Міхал. – Няхай гэты дзед толькі паспрабуе не адправіць цябе назад! Ён тады вельмі моцна пашкадуе, што распачаў усю гэтую гісторыю!
Дзяўчынка слаба ўсміхнулася. Раптам прыгадаўшы словы пана Альбрыхта, яна спытала:
– Міхал, а на тваім люстры ёсць лічбы на раме?
– Якія лічбы? – не зразумеў юнак.
– Ну, на раме год выразаны – тысяча пяцьсот пяцідзясяты, – удакладніла Бася.
– А, гэта. Ну, так. Я купіў люстра адразу пасля смерці бацькі. Мне было так журботна, я ўвесь час думаў пра яго. Я тады мімаволі ўсюды выдрапваў то яго імя, то дату смерці, – цяжка ўздыхнуўшы, распавёў Міхал.
Басі зрабілася страшна сорамна з-за сваёй няпамятлівасці: юнак жа зусім нядаўна казаў, што бацька памёр усяго толькі паўгода таму.
– Міхалачак, прабач мяне, калі ласка! – сказала яна, зазіраючы яму ў твар.
Міхал абняў яе за плечы, і яны моўчкі пацягнуліся далей.
– Міхал, а як мне можна пачысціць зубы? – спытала дзяўчынка.
– Ну як? Бярэш парашок і чысціш, – адказаў юнак.
– А шчотка?
– Якая шчотка? Пальцам усе чысцяць!
– Як пальцам? – здзівілася Бася. – Нават аніякай палачкі няма?
Міхал адмоўна пакруціў галавой і даў дзяўчынцы скрыначку з зубным парашком. Бася хмыкнула і пайшла ў свой пакой. Яна падышла да начнога століка, на якім стаялі таз і збан з вадой. Дзяўчынка памачыла палец і абмакнула яго ў парашок. Яна паклала палец у рот, скрывілася і пачала адчайна плявацца.
– Фу! Дрэнь якая! – з агідай крыкнула Бася.
«Божа! Ну чаму ж мне так не шанцуе ў жыцці? Ну чаму ж я такая дурніца? Навошта ўвогуле палезла сюды?! Дома паста, шчотачка. А я яшчэ раней ленавалася зубы на ноч чысціць. Матуля мела рацыю:
«Басенька, пачысці зубы, пачысці зубы, іх берагчы трэба!» А я… Вось вярнуся дадому, буду тры разы ў дзень чысціць! Буду матулю ды тату заўжды слухацца!» – думала дзяўчынка, пакуль праз сілу дачышчала зубы, душачыся ванітавымі позывамі. Яна прапаласкала рот і пачала ўмывацца. Аддзіраючы з твару рэшткі парашку, Бася зусім засмуцілася і расплакалася. «Я такая няшчасная! Такая няшчасная! Як жа я тут далей жыць буду? А калі зусім не вярнуся дадому? Ды я адным гэтым мярзотным парашком атручуся! А заўтра яшчэ памыцца неяк трэ будзе… Бедныя мае валасы. Мала таго, што абцялі, дык яшчэ не зразумела, як і чым іх мыць. Я зараз, напэўна, зусім непрыгожая… І Міхал дурны! Не разумее, што я дзяўчына. Трымае сябе так, нібы я яго малодшы брат! Аніякай радасці няма…» Бася, не распранаючыся, кінулася на ложак і, думаючы пра свой гаротны лёс, заснула.
На другі дзень дзяўчынка паведаміла Міхалу пра сваё жаданне памыцца. Юнак задумаўся і паклікаў карміцельку.
– Калі ты хочаш, каб ніхто з людзей не даведаўся, што ты паненку за пажа выдаеш, хадзі разам з ёй, нібы сам ідзеш мыцца, а паж табе прыслугоўваць будзе, – сказала тая.
– Навошта? – не зразумеў Міхал.
– А хто яе сцерагчы будзе?
– Але, карміцелька, як я пайду разам з «пажам» у лазню? Што людзі падумаюць?
– Як гэта – «што людзі падумаюць»? Хто тут пан?