TOPR. Żeby inni mogli przeżyć. Beata Sabała-Zielińska
taternik, żeglarz, prekursor narciarstwa wysokogórskiego, założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Postać wszechstronna – generał brygady Wojska Polskiego, podróżnik, artysta, malarz i poeta. Symboliczny grób Mariusza Zaruskiego znajduje się na Pęksowym Brzyzku.
6
Za: Michał Jagiełło, Wołanie w górach. Wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, dz. cyt., s. 99.
7
Tadeusz Aleksander Pawłowski, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, „Wierchy”, rocznik jubileuszowy 1873–1948, s. 147; https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/55757/PDF/NDIGCZAS003476_1948.pdf.
8
Tamże, s. 147.
9
Mieczysław Karłowicz (1876–1909), kompozytor i dyrygent, taternik, fotografik i publicysta. Zginął w Tatrach pod lawiną śnieżną podczas samotnej wycieczki górskiej na nartach, w drodze z Hali Gąsienicowej do Czarnego Stawu, u stóp Małego Kościelca.
10
Kazimierz Dłuski (1855–1930), lekarz, społecznik, działacz polityczny związany z polskim ruchem socjalistycznym, pierwszy prezes TOPR-u; szwagier Marii Skłodowskiej-Curie.
11
Jerzy Hajdukiewicz (1918–1989), lekarz, działacz turystyczny, alpinista i himalaista, autor książki Góry mojej młodości. W 1969 roku został wybrany na prezesa Grupy Tatrzańskiej GOPR, a w latach 1974–1976 pełnił funkcję prezesa Rady Naczelnej GOPR. W latach 1973–1978 był lekarzem naczelnym GOPR-u. Uczestniczył w wielu akcjach ratowniczych w kraju i za granicą (Alpy, Himalaje). Szkolił taterników i ratowników górskich, działał także w międzynarodowych organizacjach ratownictwa górskiego.
12
Klemens Bachleda (1849 lub 1851–1910), góral, zakopiańczyk, przewodnik tatrzański, ratownik, członek Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
13
Za: Michał Jagiełło, Wołanie w górach. Wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, dz. cyt., s. 120.
14
Siostry Marzena i Lidia Skotnicówny – polskie taterniczki, które 6 października 1929 roku zginęły w Tatrach podczas wspinaczki południową ścianą Zamarłej Turni. Marzena miała osiemnaście lat, Lidia szesnaście.
15
Stanisław Gąsienica-Byrcyn (1887–1967), pionier narciarstwa i ratownictwa, jeden ze słynnej pierwszej jedenastki ratowników, przewodnik tatrzański.
16
Tadeusz Aleksander Pawłowski, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, „Wierchy”, rocznik jubileuszowy 1873–1948, s. 149; https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/55757/PDF/NDIGCZAS003476_1948.pdf.
17
Tamże.
18
Wawrzyniec Żuławski (1916–1957), pisarz, taternik, ratownik górski; zginął w masywie Mont Blanc w Alpach.
19
Karbidówka – typ lampy gazowej, w której jako paliwa używa się acetylenu. Acetylen otrzymuje się w reakcji chemicznej karbidu z wodą w zbiorniku lampy.
20
Michał Jagiełło, Wołanie w górach. Wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, dz. cyt., s. 260.
21
Chodzi o wspomnianą w rozdziale Mężczyźni na miarę czasów równowartość dniówek przewodnickich, które dawniej zwyczajowo płaciło się ratownikom za udział w wyprawie.
22
Zetka to moja radiowa ksywka w Zakopanem.