Xatirələr. Bir il xəyallarda və bütöv bir ömür. Ceyhun Hacıbəyli

Xatirələr. Bir il xəyallarda və bütöv bir ömür - Ceyhun Hacıbəyli


Скачать книгу
Vacib hallar isə atamızın ciddi vəziyyətlərə düşməsi, məsələn, səyahətə hazırlaşması, toya, nişana qatılması, alqı–satqı işi, kimisə işə gətirmək-aparmaq, yaxud işdən azad olunması və s. idi. Belə nadir hallarda atamız ehtiyacımızı təmin etmək üçün başqa cür hərəkət etməli olardı. Onda anamız da maneələri dəf etmək üçün başqa çarə, başqa yollar axtarıb tapmağa çalışardı. Bəzən atamızı hansısa yoldan çəkindirmək üçün çabaladığını, gözlərinin qarşısındakı süni əlamətləri uzaqlaşdırdığını da görərdik… Atamız güclü, diribaş, qorxmaz, cəsarətli kişi kimi, Allahın qarşısında tale ilə, onun buyurduqları ilə barışar, bunu öz arzu və istəyi ilə edər, səbirli davranmağa çalışardı.

      Ailənin üzvlərinə və xidmətçisinə adətən gecə vaxtlarında Morfe tərəfindən deyilmiş nə qədər ziyanlı fikirlər var idi ki, boşa çıxmışdır.

      Bizim xəyallarımız üçün ən qorxulu elementlər bunlar idi: od, alov, toy, dişin çəkilməsi və s. Eyni zamanda su, at, səfillik, gecə vaxtı baş tutmuş nişanlanmalar da bu sıradandı…

      Bununla belə, demək olar ki, mənim istəklərimi maddi cəhətdən təmin etmək, onları həyata keçirtmək üçün imkan, şərait yaratmaq, onların qayğısına qalıb, yüksəklərə qaldırmaq lazım idi. Amma qayğılardan biri mənim fikirləşdiyim bu məsələyə həmişəlik olaraq zərbə endirdi.

      Təxminən dörd yaşım olardı. Günlərin bir günü gecə yuxuda gördüm ki, bağımızla qonşu bağ arasındakı çəpərin üstündən qəfil bir alov peyda oldu. Səhərisi gün, obaşdandan yuxumda gördüyüm həmin yerdə Mirzə Süleymanın başı göründü; o, ailəmizin dostu, mömin bir adam idi… Dueldə öldürülən dayımızın faciəvi ölüm xəbərini bizə çatdırmağa gəlmişdi.

      Həmin gündən etibarən mən xəyallarımı tamamilə başqa vasitələrlə həyata keçirməyə başladım; yəqin ki, imkan yaransa, bunun haqqında da sizə danışacağam. Bununla belə, 1940-cı ilin iyununda əsil telepatiya1 olan bir hadisə haqqında yeni bir xəbər yayıldı.

      Kütləvi qaçhaqaçın qırğın çağında mən quru torpağın üstündə yatdığım yerdə baş verənləri gördüm. Yəni haqqında danışılan o telepat adam bədəninin sağ tərəfindən yaranan ağrılardan gileylənərək həbsxana çarpayılarının birinin üstündə uzanmışdı… Bədəni şəffaf idi, kədərli görünürdü…

      Bu, xətərli bir gün idi. Mən bunu bir aydan sonra öyrəndim – tarix eyni tarix idi…

      Deməli, mənim bu hadisəni hansı səbəbdən izlədiyim aydın olur. Bu, sevimli varlıqlarla birgə keçirilən yeganə inam dolu anlar idi ki, sizə bir çox şeyi rəhmsizcəsinə qadağan edirdi.

      Mən spiritizmə2 inanmıram: təbiətcə olduqca skeptikəm3. Hər gecə yuxu görürəm və hər zaman mürgülü oluram. Gördüyüm yuxular arasında sizə yalnız qarmaqarışıq olmayanları danışıram ki, təsəvvürünüzdə çaşqınlıq yaranmasın. Danışdıqlarım özümə aydın olan yuxulardır. Onları olduğu kimi qeyd edirəm. Yəni stenoqrafiya üsulu ilə və toxunmadan, heç bir şey artırıb-əskiltmədən yazıram.

      Oxucu, bilin ki, bütün hallarda və vəziyyətlərdə yuxuların əleyhinə getmək düzgün deyil, çünki onların içində həqiqət üstünlük təşkil edir.

      Yanvar, 1948

      Le I

      Mən kanal və çay boyunca uzanan kənd yoluyla gedirəm. Yolun hər iki tərəfində boy verən ağaclar eyni hündürlükdədirlər. Budaqları sağa doğru əyilib. Onların altıyla addımlayıram. Çoxlu fındıq yığacağıma ümid edirdim, ancaq burada yalnız gavalı var. Monruj (Qırmızı dağ – Ş.Z.) adlı kəndə çatıram. Elə bu vaxt yağış yağmağa başlayır, daldalanmaq üçün yerim yoxdur. Balaca bir oğlan uşağı məni öz evinə dəvət edir. Bilirəm ki, onu mənim dalımca bayaqdan divarın çat yerindən məni izləyən bacısı göndərib. Bu balaca uşaqla yuxarı – evlərinə qalxmağı çox istəyirəm, ancaq onun bər-bəzəkli bir göyərçin damında yaşadığını görürəm. Geri qayıdır və başqa yola keçirəm.

      Açıqlıqda yerləşən şəhərkənarı bir evdə yaşayan D.T.-nin evinə (yaşadığı qonşu ölkənin 10-12 il bundan əvvəl dünyasını dəyişmiş adlı-sanlı bir xadimi) çatıram. Küçədə alay komandiri, polkovnik K.N. və mənim iş yoldaşım C.-ni görürəm. Hər ikisi bürüncəklidir və başlarında təpəsi yumru şlyapa var. İlin bu vaxtlarında onlara adətən baş çəkmədiyimi qəfildən xatırlayaraq, məni səsləyirlər; yayınmaq istəyirəm, ancaq artıq gecdir, görürlər və mənə doğru gəlirlər.

      Sonra biz D.T.-ni axtarıb tapmaq üçün nəzərdə tutduğumuz konfransa gedirik. Əməkdaşlardan bir başqası – M. də bizə qoşulur. Onun başında hündür şlyapa var. Süni saqqal taxıb. Bunun özü də siyasi yığıncaqlarımızın yüksək səviyyədə keçirildiyini göstərir.

      D.T.-nin şəhərkənarı evinin dəhlizinə daxil oluruq. Yerdə taxtadan hazırlanmış bilyard şarı görür və ayağımla ona bir zərbə vururam.

      Bizi bir neçə qadın qarşılayır və gəlişimizin səbəbi ilə maraqlanırlar. D.T.-nin evdə olub-olmadığını soruşuruq. Onlar aşağı mərtəbəyə enməyimizi və daha alçaq səslə danışmağımızı xahiş edirlər.

      Aşağıda bizi yeni şəxslər qəbul edir. Nə istədiyimizi onlara pıçıltı ilə deyirik. Dərhal bizə yol göstərirlər və bir mərtəbə də aşağı enirik. Burada yenidən həmin qadınlarla qarşılaşırıq. Bu dəfə də istəyimizi təkrar edirik. Ancaq artıq danışmır, sadəcə dodaqlarımızı tərpədirik… Sonra ordan çıxır, peyin yığınının üstü ilə irəliləyirik…

      Ah, bu məşhur konfranslar! Öz hakimiyyətimiz dövründə yüzlərlə belə konfrans keçirmişik. Onların əksəriyyətində də mübahisə etmişik, uduzmuşuq, məqsədimizə nail ola bilməmişik; beynəlxalq demokratiyanın, mədəni dünyanın etinasızlığı, böyük laqeydliyi ucbatından, onu bizdən oğurladılar və s.

      Ancaq biz həmişə ümidimizi qoruyub saxlayırıq və hələ də böyüklərin qapısını döyməklə məşğuluq. Onlarsa bizə getdikcə daha çox laqeyd baxırlar. Biz hər şeyi göz qabağındaca itiririk: ölkəsiz varlığımızı qorumaq mümkün deyil. Heç bir şeydə maddi marağımız yoxdur. İnsanlar dəstə-dəstə gəlir, təklifləri ilə zəhləmizi tökür, eyni zamanda, xeyirli mühakimələri ilə bizi başdan çıxardırlar; qızıl təminatlı fransız frakları ilə bizi taundan qoruyurmuş kimi siyasətdən çəkindirmək istəyirlər.

      Bununla belə, qısa bir zaman ərzində dönüş baş verdi; tezliklə böyüklərin ümidlərinin ümumi səviyyəsindən də yüksək əhvali-ruhiyyə yarandı. Fəaliyyətimiz inkişaf etməyə başladı. “Uzaqgörən” böyük maqnatlar öz pul kisələrinin ağzını açdılar. Pul yenidən dövriyyəyə çıxdı. Bu elə bir zaman idi ki, dostumuz D.T. həmin zaman üçün heç bir dəyəri olmayan onlarla milyonluq məbləğə əl atdı…

      Bu, bizim dostumuz olan adlı-sanlı D.T. idi: o, dərhal öz əvvəlki həyat tərzinə qayıtdı. Xüsusi mehmanxanası, ona qulluq edən xidmətçiləri, üç avtomobili, ziyafətlər, kef məclisləri, toylar, qeyri-adi gecə əyləncələri, yüngül əxlaqlı qadınlarla kef məclisləri və s. onun həyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdi.

      Günlərin


Скачать книгу