Йеха буьйсанаш. Абузар Абдулхакимович Айдамиров
Iалайкум салам, марша вогIийла хьо а, – чевно чолакхдина куьг схьакховдийра Васала.
– Муха Iаш йу Мархет, гIоли йуй жимма а?
Iocac догдохийна волчу тIе а гIелвеллачу Васала доккха садаьккхира.
– Ва Дела аьлла гучуйолуш гIоли ма йац цунна-м, Iела. Хьо ирзо аьхна велин?
– Ца ваьлла. Кхана делкъале вер ву.
– Иза-м цхьана дийнахь аххал бен ма дацара, хьо ма хьевели?
– Балла боллучу шина старца ахалац.
– Хьенан сту боьжна ахь хьайчуьнца?
– Чориниг.
– Цхьа сту мукъана а белхьара, цхьаьнца декъа гIyp вара со а. ХIинца дан хIумма а дац. Со санначаьрга шайна болх а бойтий, цунна дуьхьал цаьрга шайн кхаш аха стерчий лора IосагIap. Цхьаммо а со шайна балха ца вуьту. Ioca ву сан кха дIакхалла гIерташ. Цуьнца барт бу ШахьбигIерийн, ХортIагIерийн.
КетIахь Iуьллучу гула тIе а хиъна, луьлла томкех йуза волавелира Васал.
– ГIел ма лохьа, Васал, цхьа Дала дайттинарг дийр ду вай, – цуьнан догъоьцуш, белша тIе куьг туьйхира Iелас. – Иза-м вайн дан гIо долуш гIуллакх дара. Мархет толахьара цкъа.
Васал арахь а витина, чувахара Iела. Боданечу цIа чохь цхьана сонехь, тIехула мекха текхийча санна, эттIа, маьI-маьIIехула тIаргIа арасийсинчу йургIанна кIел меттах ца хьовш аркъал Iуьллура Мархет. Мацах цкъа куьце хилла цуьнан горга йуьхь, хIинца, чохь са доцуш санна, можа, массо даьIахк тIе а йаьлла гора. Йуххехь хи чу боьллина иттех кхор чохь кхийра кад лаьттара.
– Мархет, хьуна гIоли ца хуьлу? – хаьттира Iелас, улло охьа а лахвелла.
Мархета шен йуьхь Iелегахьа йерзийра.
– Iела, хьо ву иза? Иштта дIа Iуьллуш ма йу со-м. Йелла дIа а ца йолу, тойелла хьала а ца гIотту, – сихдинна са а доьIуш, йистхилира цомгашниг. – Массарна бала а бина, гуьйриг санна, Iуьллу-кх. Хьо ма хьевели чу ца вогIуш?
– Деллахь, Мархет, и ирзунан кIайдарг аха гIерташ, кху шина-кхаа дийнахь хьуна тIехIоттарна ледарло ма хили сан.
– Иза-м хIумма а дацара, Iела, ас бехк ца буьллу. Веанчо дан гIo дац. Ас-м, цхьа сингаттам хилла виси-те аьлла, сагатделла хоьттура. Айза а, бераш а хIун деш ду, могаш буй хIорш?
– Дала дика кхобу. Уьш а бу-кх соьца оцу дукъа хьийзаш.
– ХIун дийр ду ткъа, Дала аьтто бойла шун. Тхан кха-м кхушара а денза дуьсуш доллу. Со йоцчу новккъа йу, хIокху берийн да а, вайна ма-хаъара, ах стаг… Тхайн-м ойла ца йора ас, берех дог лозу.
Iелина гира цомгашчун хьех чуэгна кхоьлина бIаьргаш хих бузуш. БIаьргийн кедаш дуьзна, уьш йакъайеллачу беснеш тIехула меллаша охьахьаьлхира. Даим а ненан гIевлангахь Iен йоккхахйолу кхойтта шо хенара Хьоза цунна йуххегIоьртира.
ХIетталц кетар кIел вижина Iийна жима кIант, кIез-кIезиг волуш оцу бухара схьа а ваьлла, Iелина тIе а веана, цуьнан коьртара схьабаьккхина куй шен коьртах буста хIоьттира. Цхьаъ ца лайна дерзина гай дистина, озачу кIантана тIехь йоккха хеталора хIуъу а. Васалан важа диъ бер, ловза дахана, цIахь дацара.
– Шун кха а дуьтур дац вай, стохка санна, – элира Iелас, церан мискачу хIусаме бIаьрг а тоьхна. – ДIадахана шо хала дара массарна а. Нах шайн кхаш аьхна бевлча, шун гIайгIа бийр бу вай.
Iелин месала куй бехха ловзийначул тIаьхьа, иза болчун коьрта а тиллина,