Պատմութիւն. Անանիա Շիրակացի
եւ լայնութիւն ի Պարսից եւ ի Բակտրոնէ մինչեւ ի Հնդիկս։
Եւ այս են անուանք աշխարհաց նոցա. Պարսք՝ հանդերձ ազգաւքն որ շուրջ զնոքաւք են, Տապրիկք, Վրկանիկք, Բաբիւղոն, Կորդուք, Ասորեստան, Միջագետք, Արաբիա առաջին, Եղամ, Հնդիկք, Արաբիա փառաւոր կողմն Ասորւոց, Կոմագենէ. եւ Փիւնիկէ՝ որ է որդւոցն Սեմայ։ Եւ ընդ ամենայն ազգք երից որդւոցն Նոյի եւթանասուն եւ երկու։
Եւ ազգք, որոց ընտրին միմեանց լեզուք, են այսոքիկ. Եբրայեցիք, Ասորեստանեայք, Քաղդէացիք, Պարսք, Մարք, Արաբացիք, Մադիանացիք, Ադիբենացիք, Տայիանոսք, Աղամոսանացիք , Տաճիկք, Մոդք, Կասբք, Աղուանք, Հնդիկք, Քուշանք՝ որ են Եթիոպացիք, Եգիպտացիք, Ղիւբէացիք, Քետացիք, Քանանացիք, Փերեզացիք, Խեւացիք, Ամովրհացիք, Գերգեսացիք, Յեբուսացիք, Եդովմայեցիք, Սամարացիք, Փիւնիկեցիք, Ասորիք, Կիւղիկեցիք՝ որ են Տարասացիք, Գամիրք, Հայք, Եգերացիք, Վիրք, Սկիւթացիք, Կողքեցիք, Խաղտիք, Բոսպորացիք, Ասինացիք, Սաւրացիք, Ղիւկաովնացիք, Պիսիդացիք, Գաղատացիք, Պափղագովնացիք, Փռիւգացիք, Գուդացիք, Յոյնք՝ որ են Աքայեցիք, Թեսաղք, Մակեդովնացիք, Թրակացիք, Միսեցիք, Բեսիւացիք, Դարդանացիք, /?/ Սարմատացիք, Գերմանացիք, Պանոնացիք՝ որ են Պէովնացիք, Նովրիկեցիք, Դաղմատք, Հոռոմք՝ որ են Ղատինացիք, Ղիւգրացիք, Գաղիացիք՝ որ են Կեղտացիք, Ակիտանացիք, Բրիտանացիք, Սպանիացիք՝ որ են Տիրենացիք, Հոնք, Մաւրացիք, Բակուացիք, Դեղուտացիք, Սեղեւկացիք, Ափրիացիք, Մազիկացիք, Գարնմանք՝ որ են Բերեդացիք, որ երկայնեալ ձգին մինչեւ յԵթիովպիէ։
Լաւ համարեցայ համառաւտիւ ցուցանել եւ վասն եկաց ազգաց՝ որ գնացին յիւրաքանչիւր բնակութենէ, եւ չոգան բանակեցան յաւտար տեղիս ուրեք ուրեք։
Եւ արդ սկսանիմք յարեւելից. ի Պարսից եւ ի Մարաց չոգան բնակեցան ի Պարթեւս. եւ ազգքն, որ շուրջ զնոքաւք են՝ չոգան հասին մինչեւ ի կողմանս Ասորւոց։ Եկք Արաբացւոց՝ Արաբացիք փառաւորք, քանզի այսպէս անուանեցաւ Արաբիա Փառաւոր։ Եկք Քաղդեացւոցն՝ Միջագետեայք։ Եկք Մադիանացւոց՝ Կինեդոկողպիաք, Տրոգղացիք ձկնկերք։ Եւ ազգս Յունաց, որ ունին անուանս հինգ՝ Յոնիդէս, Արկադէս, Բրիովտացիք, Եողացիք, Ղակոնացիք։ Եւ եկք սոցուն են այսոքիկ. Պոնտացիք, Բիթանացիք, Սպանիացիք, Տրովացիք, Ասիանացիք, Կարացիք, Ղիւկիացիք, Պամփիւղացիք, Կիւրենացիք, եւ կղզիք բազումք, որ ունին զՄիրտովնական համատարածն։
Եւ ի սոցանէ կղզիք մետասան շուրջ զծովուն՝ որ կոչի Հետոմիրատոս։ Եւ են այսոքիկ. Անդրոս, Տէնոս, Տեովն, Նաքսոս, /34b/ Կեովս, Կիրսոս, Դեղոս, Սիւփնոս, Ռենէ, Կիւրնոս, Մարաթոն։ Եւ այղ եւս կղզիք մեծամեծք երկոտասան, յորս եւ քաղաքք բազում բնակեալ են, որ անուանեալ կոչին Սպորագէս, այսինքն՝ ցանք եւ ցիրք, յորս պանդխտութեամբ բնակեցան Յոյնք։
Եւ են այսոքիկ. Եւբիա, Կրետէ, Սիկեղիա, Կիպրոս, Կովաս, Սամոս, Ռոդոս, Քիոս, Թասոս, Ղեմնոս, Ղեսբոս, Սամովթրակէ։ Եւ են ի Բիոտացւոց՝ Եւբիա, որպէս ի Յունացն՝ յունական քաղաքք վեշտասան։
Եւ են այսոքիկ. Կղաղոմինէ, Միւտիւղինէ, Փովկէա, Պրիենէ, Երիւթրէ, Սամոս, Սմեոս, Կողոփոն, Քիոս, Եփեսոս, Սմիւռնա, Պերինթոս, Բիւզանտիս, Քաղկեդովն, Պոնտոս, եւ Ամիսոս, Եղեւթերա։
Հռոմայեցւոց եւ Կիտիացւոց ազգք եւ եկք են այսոքիկ. Թուսկք, Կիիմէղէսացիք, Պիւկենացիք, Կամպանացիք, Ապուղէսացիք, Կաղաբերացիք, Ղուկանացիք։
Ազգք եւ եկք Ափրիկացւոց. Նեբդենացիք, Կինթացիք, Նումիդացիք, Նասամովնացիք։ Եւ են կղզիք հինգ, յորս եւ քաղաքք Ե. Սարդոնիա, Կորսիկիա, Գիրբաէ եւ Բենիսիա, Կերկինա, Գաղատէ։
Ազգ