Powrót posła. Niemcewicz Julian Ursyn

      Wskrzeszają mądrą wolność, skracają swywole14.

      Ten to nieszczęsny nierząd, to sejmów zrywanie,

      Kraj zgubiło, ściągnęło obce panowanie.

      Te zaborów, te srogich klęsk naszych przyczyną,

      I my sami byliśmy nieszczęść naszych winą;

      Gnijąc w zbytkach, lenistwie, i biesiad zwyczaju,

      Myśleliśmy o sobie, a nigdy o kraju;

      Klęskami ojców nowe plemię ostrożniejsze,

      Wzgardziwszy zyski, było na całość baczniejsze.

      Nieba zdarzyły porę, oni ją chwycili,

      Ojczyznę z pod ciężkiego jarzma wydobyli,

      Walcząc wszystkie przeszkody gorliwą robotą,

      Idąc przykładem króla, i własną swą cnotą,

      Powracają porządek, i sławę ojczyźnie.

      Stokroć szczęśliwy, że choć przy późnej siwiznie,

      Ujrzę, że Polska rządna i że poważana.

      Wiem, że waćpanu każda przyjemna odmiana.

      W księgach się tych dzikości wszystkich nauczyłeś,

      W tych księgach, nad któremi już oczy straciłeś.

      Ja, co nigdy nie czytam, lub przynajmniej mało,

      Wiem, że tak jest najlepiej, jak przedtem bywało.

      Równycheś sentymentów nauczył i syna,

      Czysto w zdaniach tatunia swego przypomina.

      Pięknie się na dzisiejszym sejmie popisował15.

      W nieuczciwem go zdaniu nikt nie poszlakował.

      Nie wiem, czyli złe zdanie, czyli też uczciwe,

      Może bardzo rozumne, ale niegorliwe;

      Każdej rzeczy jakoweś zgłębianie z daleka,

      To śmieszne jakieś względy na prawa człowieka,

      To zawody sumienia, to delikatności,

      To jakieś szanowanie świętych praw własności.

      Za naszych czasów na to wszystko nie zważano,

      Wszyscy byli kontenci, robiono co chciano.

      Rozumiesz, że syn jego dokazywał wiele,

      Raz się w tydzień odezwał, lub we dwie niedziele;

      Poseł gadać powinien.

      Powinien wprzód myślić.

      W kilku zważonych słowach łatwiej rzecz jest skreślić,

      Niźli w rozwlekłej mowie, bez ładu i związku,

      Być upartym pozorem niby obowiązku.

      Człek rozumny, co łączy światło z przekonaniem,

      Długo waży, niźli się odezwie z swem zdaniem;

      Obstaje przy niem, nie przez wrzaski przeraźliwe,

      Nie dlatego, że jego, lecz że sprawiedliwe:

      Człek cnotliwy jest stałym, człek próżny upartym.

      Ja co mówię i myślę, sposobem otwartym

      Powiadam, że uparty człek zawsze wygrywa.

      Świeży mam tego przykład: rok ledwie upływa,

      Kiedy byłem na dziale Chorążego synów;

      Najstarszy jak się uparł, o kilka tam młynów,

      Niesłusznie prawda; cośmy się go naprosili!

      I nie, i nie: nareszcie bracia ustąpili.

      Powiedzże waćpan teraz, że uparty traci.

      Wielki zaiste zaszczyt, że ukrzywdził braci.

      Jakże waćpan takiego dopuściłeś działu?

      Mówiłem młodszym, żeby szli do Trybunału,

      Nie chcieli: wolim cierpieć, niż z bratem się kłócić.

      Niechże cierpią; lecz chcąc się do pierwszego wrócić,

      Jakież waćpana zdanie o sejmie gotowym!

      Czyli się to z rozumem może zgodzić zdrowym,

      Żeby poseł w urzędzie był dwa lata trwale?

      Sejm powinien być tylko o świętym Michale,

      Nie więcej jak sześć niedziel16, tak przedtem bywało.

      I to wszystkich klęsk naszych przyczyną się stało;

      W nierządzie i letargu naród zanurzony,

      Raz we dwa lata sejmem bywał przebudzony,

      Nie dlatego by radził, lecz żeby się kłócił,

      W nieładzie wszystko zastał, w nieładzie porzucił.

      Kraj ustawnych zaradzeń może potrzebować,

      Te powinien w swym rządzie bez zwłoki znajdować.

      Bez zwłoki! to o sejmie nie można powiedzieć,

      Dzisiejszy przez dwa lata nie przestał się biedzić:

      I cóż ci prawodawcy dobrego zrobili?

      Wszystko pozaczynali, a nic nie skończyli.

      Narody szybkim pędem do upadku lecą,

      Lecz długo trzeba czekać, niźli się oświecą,

      Nim się zwalczą przesądy, duch niezgód obłudny,

      Nad wkorzenionym błędem tryumf światła trudny.

      Czernić sejm ten już rzeczą stało się zwyczajną,

      Nie zrobił tyle, co mógł, nikomu nie tajną,

      Ale zważając jakie znajdował trudności,

      Za to co zrobił, wiele winniśmy wdzięczności.

      Nie podlegamy nigdy panowi17 obcemu,

      Zważmy, czemeśmy byli lat tylko dwa temu?

      Wewnątrz słabi, niezgodni, srodze uciśnieni,

      U postronnych