Człowiek, który rozszyfrował rynki finansowe. Gregory Zuckerman

      OSOBY

      James Simons Matematyk, łamacz kodów i założyciel firmy Renaissance Technologies

      Lenny Baum Pierwszy wspólnik inwestycyjny Simonsa, autor algorytmów, które wpłynęły na życie milionów

      James Ax Prowadził fundusz Medallion, stworzył pierwsze modele transakcji finansowych

      Sandor Straus Guru przetwarzania danych, który na początku odegrał kluczową rolę w Renaissance Technologies

      Elwyn Berlekamp Teoretyk gier, który zarządzał funduszem Renaissance w kluczowym punkcie zwrotnym

      Henry Laufer Matematyk, który skierował fundusz Simonsa ku transakcjom krótkoterminowym

      Peter Brown Informatyk, który pomógł przeprowadzić Renaissance przez najważniejsze przełomy

      Robert Mercer Dyrektor współzarządzający Renaissance’em, który pomógł Donaldowi Trumpowi w wyścigu do Białego Domu

      Rebekah Mercer Wspólnie ze Stevem Bannonem wywróciła do góry nogami amerykańską politykę

      David Magerman Informatyk, który starał się powstrzymać działalność polityczną Mercerów

      CHRONOLOGIA NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ

      1938 Urodził się Jim Simons

      1958 Simons ukończył studia w Massachusetts Institute of Technology (MIT)

      1964 Simons zostaje łamaczem kodów w IDA

      1968 Simons kieruje wydziałem matematyki na Uniwersytecie Stony Brook

      1974 Simons i Chern publikują przełomowy artykuł

      1978 Simons kończy działalność akademicką, by założyć Monemetrics, firmę zajmującą się handlem walutami, oraz fundusz hedgingowy Limroy

      1979 Dołączają Lenny Baum i James Ax

      1982 Firma zmienia nazwę na Renaissance Technologies Corporation

      1984 Baum odchodzi z firmy

      1985 Ax i Straus przenoszą firmę do Kalifornii

      1988 Simons zamyka Limroy i zakłada fundusz Medallion

      1989 Ax odchodzi z firmy, Medallionem kieruje Elwyn Berlekamp

      1990 Odchodzi Berlekamp, Simons przejmuje kontrolę nad firmą i funduszem

      1992 Henry Laufer zostaje pracownikiem pełnoetatowym

      1993 Dołączają Peter Brown i Robert Mercer

      1995 Brown i Mercer doprowadzają do przełomu

      2000 Wartość Medallionu rośnie o 98,5 procent

      2005 Powstaje Renaissance Institutional Equities Fund

      2007 Renaissance i inne firmy quantowe ponoszą niespodziewane straty

      2010 Brown i Mercer przejmują zarządzanie firmą

      2017 Mercer ustępuje ze stanowiska dyrektora współzarządzającego

      WPROWADZENIE

      Przecież wiesz, że nikt nie będzie z tobą rozmawiał, prawda?

      Był początek września 2017 roku. Powoli dziobałem sałatkę w restauracji rybnej w Cambridge w Massachusetts, starając się na wszelkie sposoby skłonić brytyjskiego matematyka Nicka Pattersona, aby choć trochę się otworzył i powiedział mi coś o swojej byłej firmie, o Renaissance Technologies. Nie miałem zbyt dużo szczęścia.

      Powiedziałem Pattersonowi, że chciałbym napisać książkę o tym, jak James Simons, założyciel Renaissance’u, stworzył największą w historii finansów maszynę do zarabiania pieniędzy. Renaissance przyniósł tak wielkie bogactwo, że Simons i jego koledzy zaczęli mieć olbrzymi wpływ na świat polityki, nauki, edukacji i filantropii. Przewidując dramatyczne przemiany społeczne, Simons zaangażował algorytmy, modele komputerowe i wielkie zbiory danych, zanim jeszcze Mark Zuckerberg z kolegami wyrośli z wieku przedszkolnego.

      Patterson nie był zbyt chętny do rozmowy. Wcześniej Simons i jego zastępcy także mówili, że niewiele mi pomogą. Zarządzający Renaissance’em i inne osoby z bliskiego otoczenia Simonsa – nawet ci, których uważałem za swoich przyjaciół – nie odpowiadali na moje telefony i e-maile. Nawet jego główni rywale na jego prośbę wymawiali się od spotkań, tak jakby był bossem mafii, którego nie śmieli urazić.

      Wciąż przypominano mi o żelaznej zasadzie, zobowiązaniach do nieujawniana informacji stronom trzecim, które musieli podpisywać pracownicy firmy, co sprawiało, że nawet ci, którzy odeszli na emeryturę nie mogli zbyt wiele powiedzieć. W końcu udało mi się. No, ale bez przesady. Przez kilkadziesiąt lat pracowałem w „Wall Street Journal”, wiedziałem więc, o co chodzi w tej grze. Zazwyczaj pojawiają się różne sprawy, nawet te trudne. Pomijając wszystko inne, któż by nie chciał, aby napisano o nim książkę? Wygląda na to, że Jim Simons i Renaissance Technologies.

      Nie byłem tym zbytnio zaskoczony. Simons wraz ze swoją drużyną należeli do najbardziej tajemniczych inwestorów, jakich kiedykolwiek widziała Wall Street. Niechętny, by uchylić rąbka tajemnicy ujawniającej, jak podbili rynki finansowe, aby konkurenci nie uzyskali żadnych wskazówek. Pracownicy unikali pojawiania się w mediach. Omijali konferencje branżowe i większość zgromadzeń publicznych. Simons, chcąc wyjaśnić swoją postawę, zacytował kiedyś Benjamina, osła z Folwarku zwierzęcego – „Bóg dał mi ogon, żebym się odganiał od much. Ale wolałbym, żeby nie było ani ogona, ani much”. Tak to właśnie widzę1.

      Rzuciłem mu spojrzenie znad swojego talerza i zmusiłem się do uśmiechu.

      To