Die goue vlinder. Susanna M. Lingua
string kinders by die huis. En dit is nou dié tipe vir wie my dierbare ouboet moet gaan werk. Hy het natuurlik ook ’n paar vet wange wat byna op sy bors hang en ’n paar hande soos hamme. Sy asem sal ook na niks anders as knoffel ruik nie.”
“Jy het vergeet om sy maag te beskryf, my hartjie,” herinner Ester haar met ’n onmiskenbare lagvonkie in haar grys oë.
“O, dié kan jy verseker wees sal soos ’n ballon oor sy broek hang,” laat Janet nog steeds ontstoke hoor. “Ek sê vir jou, die paar skatryk Portugese wat ek al gesien het, lyk almal soos vetgemaakte slaggoed. Hulle eet gans te veel ryk kos, dis hul moeilikheid.”
“Haai, wag ’n bietjie,” keer Ester met ’n geamuseerde glimlaggie. “Ons was onlangs in Maputo, en ek het nogal netjiese en ordentlike mans daar gesien –”
“Ja, toe maar, ek was ook al daar,” knip sy Ester se betoog terstond kort, “maar daardie mense is nie skatryk nie. Die mans van wie jy nou praat, werk almal hard vir ’n lewe; gevolglik boer hulle nie om die vleispotte van Egipte nie. Nee, jong, jy kan sê net wat jy wil, maar ek voel glad nie gelukkig oor Vic wat hom daar in die vreemde tussen vreemde mense bevind nie. Ek dink ek moet liewer my bedanking indien en self vir ons ouboet gaan sorg. En laat daardie kort, vet Portugees met sy ballonmaag net sy neus in Vic se sake steek, dan sal ek sy verlede, hede en toekoms vir hom padlangs vertel.”
Na hierdie onverbiddelike dreigement draai Janet om en gaan soek haar ander skoen wat vroeër onder die bed ingeskuif het. Sy is nou in so ’n wrewelrige luim dat sy hopeloos vergeet van die vrolike deuntjie wat sy flussies besig was om te neurie. Sy is nou ook sommer haastig om terug te keer na Pretoria sodat sy die sake in verband met haar bedanking kan afhandel. As sy dadelik ’n plaasvervanger kan vind, vertrek sy nog oor ’n maand na Mosambiek. Sy hou inderdaad niks daarvan dat haar dierbare ouboet daar in die vreemde moet swaarkry nie, want wat weet daardie mense van hom en sy gewoontes af?
Nadat Janet klaar aangetrek het, neem sy Lidia vir die beloofde motorrit. Maar ten spyte van die babbelende meisietjie se geselskap, dwaal Janet se gedagtes telkens weg. In die gees is sy by haar ouboet, sien sy hoe hy die vreemde disse waaraan hy nie gewoond is nie, moet afwurg om aan die lewe te bly. Hierdie gedagtes maak haar hart week van verlange na Vic, wat die afgelope twee jaar vir haar soos ’n eie pa geword het.
Sy ry al met die kuspad langs tot by Illovo-strand. Daar drink hulle elk ’n koeldrank voordat hulle na Durban terugkeer. Die buitebande van haar geel Alfa Romeo-sportmotor sing gesellig op die teerpad, maar in haar wese voel Janet glad nie gelukkig nie.
Aan tafel daardie aand kondig sy ook sommer uit die bloute aan dat sy die volgende môre teruggaan na Pretoria. Die skole open in elk geval weer oor drie dae en sy het nog heelwat sakies om af te handel voor dan.
Vroeg die volgende oggend vertrek sy dus uit Durban en hou om eenuur voor haar en Vic se woonstel stil. Met die intrapslag tref dit haar dadelik hoe ’n presiese man haar ouboet is. Daar lê jou waarlik nie ’n enkele kledingstuk of boek rond nie. Ja, nie eens ’n sigaretassie nie. Sowaar, dink sy, as sy ooit eendag so ’n netjiese en presiese man soos haar ouboet ontmoet, trou sy net die volgende dag met hom. Dis waar, niemand kan by die dierbare ou Vic kers vashou nie. Daar is nie nog ’n man soos hy nie. Die vrou wat eendag met hom trou, is inderdaad gelukkig, want sy soort is yl gesaai.
Onderwyl Janet se gedagtes knaend om haar ouboet kring, maak sy vir haar ’n koppie koffie. Daarna skryf sy haar bedanking uit en begin haar tasse uitpak. Die res van die middag sien sy haar klere na – was wat gewas en stryk wat gestryk moet word.
Eers toe sy daardie aand in die bed is, lê sy in die donker oor ’n plaasvervanger en peins. Sy kan aan baie mense dink wat bekwaam sal wees om haar pos by die skool te vul, maar die vraag is wie sy eerste in dié verband moet nader.
Na ’n lang ruk besluit sy om môreoggend met Herman Vosloo in aanraking te kom. Hy is nie net uiters bekwaam nie, maar ook ’n baie goeie vriend. Na hierdie besluit raak sy eindelik aan die slaap.
Dit skyn inderdaad of die geluk Janet behoorlik tegemoetkom, want al haar reëlings verloop na wense. Sy sal net ’n maand nog werk, daarna sal sy haar onverwyld by Vic kan aansluit. Intussen sal sy haar ander sakies in orde bring, want ook haar paspoort sal hernu moet word. Ja, eers dan sal sy gereed wees vir die lang ent pad daar na die uithoek van die aarde waar die arme Vic hom op die oomblik bevind.
Twee weke later ontvang Janet ’n brief van haar ouboet.
My liewe ou sussie, oorbodig om te sê dat dit met die gesondheid nog voor die wind gaan. Jy weet mos darem al dat ek nooit siek word nie, dus sal ek jou liewer die dinge vertel wat jy nie weet nie. Terloops, hierdie kusdorpie waar ek gevestig is, heet Espiño. Dit klink baie na spinasie, nè? Nou wonder jy natuurlik weer of hierdie klomp Mosambiekers darem ook spinasie eet. Ja, hulle eet ook spinasie, jong, met gebraaide knoffel gegeur. Smaak nogal nie sleg nie; ’n mens moet net daaraan gewoond raak. Maar ek moet sê, my mond water behoorlik vir ’n bord lekker boerekos.
In elk geval, ek is baie gerieflik hier op Espiño in ’n gemeubileerde huis gevestig, met kok en al. Die dam word vier en twintig kilometer wes van die dorp af gebou, gevolglik is dit nie vir my nodig om saam met my werkmense in die gewone veldkamp te bly nie. Die mense hier op Espiño is nogal besonder gasvry, vriendelik en aangenaam. Maar jy kan gerus uit jou werk bedank en hierdie kok kom leer hoe om boerekos voor te berei; ek begin nou al moeg word vir sy uitlandse geregte.
Maar wat ek jou eintlik wil vertel, is dat hierdie plek soos die Bybelse Paradys lyk. Jong, jy het nog nooit so ’n groot verskeidenheid tropiese plante, struike, bome en blomme bymekaar gesien nie. Dis ’n gesig waaroor digters en skrywers liries sal raak. Die dorpie is ook glad nie agterlik nie, hoor! Jy sal hier al die geriewe vind waaraan jy gewoond is. Hier is selfs ’n bioskoop en ’n hotel vir toeriste. Glo my, die mense is nie agterlik nie, jong. Die paar meisies met wie ek reeds kennis gemaak het, is nogal mooi en op ’n besadigde wyse modieus.
Nee, ou sussie, jy moet oppak en hierheen kom. Jy weet ek het nog nooit daarvan gehou dat jy alleen in Pretoria agterbly tydens my afwesigheid nie. Die mense hier op Espiño dink dit is skokkend en onbetaamlik dat ek jou alleen daar agtergelaat het. Hulle sê dit is absoluut ongehoord en ek moet jou sonder versuim hierheen laat kom.
Nou ja, ek hoop van harte dat jy jou gou by my sal kom aansluit. Moet net nie te veel harte hier kom breek nie. Onthou altyd, ’n Portugees laat nie mooiweer met sy hart speel nie; hulle is ’n warmbloedige nasie en duld geen onsin nie.
Ek voel trots op jou, ou kleintjie. Almal wat jou foto op my lessenaar sien, sê ek het ’n beeldskone sussie – asof ek dit nie self weet nie. Ek waarsku jou dus weer: laat die kêrels se harte tog heel bly. ’n Man is ’n weerlose kreatuur sodra hy voor ’n mooi meisie te staan kom en daardie oulike gesiggie van jou is genoeg om die jagtersinstink in die dooierigste man aan te wakker.
In elk geval, ek hou nogal besonder baie van Espiño se gemeenskap en ek is seker jy sal ook van hulle hou. Ons kom verbasend goed oor die weg. Die meeste van hulle verstaan darem die Engelse taal, dus het ek geen probleme wat dit betref nie … O ja, byna vergeet ek om vir jou te sê. Hier is selfs ’n klein hospitaal ook, wat natuurlik vir my ’n groot seën is, want met so ’n dambouery is ongelukke en beserings onvermydelik, al tref ’n mens ook die noukeurigste voorsorgmaatreëls. Tussen so ’n klomp werksmense is daar maar altyd ’n paar onverskilliges wat meen reëls en regulasies is net gemaak om oortree te word.
Man, ek was byna oorweldig die dag toe ek hier aangekom het en hoor dat Espiño en die hele distrik, kilometers aaneen, die eiendom van die man is vir wie ek die dam moet bou. Die kêrel is glo dubbel en dwars ’n miljoenêr en boonop ’n werklike hertog. Sy eintlike verblyfplek, of liewer sy setel, is glo in Lissabon, Portugal, waar hy ’n fabelagtige kasteel besit. Ek hoor hy het nog twee sulke kolossale plase soos hierdie – een in Brasilië en een in Portugal. Hy besit selfs ’n plaas in ons eie Laeveld ook. Maar in hierdie soort nuus stel jy seker nie belang nie, dus sal ek maar herhaal: pak jou persoonlike besittings in en kom skilder hier na hartelus. Jy sal nooit spyt wees nie, ounooi, dit verseker ek jou. Hierdie plek is ’n lushof vir ’n kunsskilder. Stuur maar net ’n telegram wanneer ek jou moet verwag.
Nou