Katvoet. Riana Scheepers
het Agnes na haar gebring. ’n Vriendin in ’n verre en vreemde plek.
Sy stoot die skinkbord weg, drink die botteltjie slegte vliegtuigwyn klaar. Moeg en ontspanne sak sy terug in haar stoel. Dit is net voordat sy aan die slaap raak dat sy skielik helder weet hóé dit gebeur het. Sy het ’n paar sente kleingeld gekry nadat sy die koppie koffie op die stasie gekoop het, en dié het sy net so vir Agnes teruggegee. Wat sou sy buitendien met so min kleingeld kon doen?
Die skub lê saam met die munte in Agnes se beursie.
Waar dit hoort.
In een nag reis sy ’n somer binne.
(Vir Aggie, die vrou van Brugge)
Die skoolhoof luister
“Meneer,” sê die stem aan die ander kant van die foon, “ek is mevrou X. En daar is iets wat ek dringend onder u aandag moet bring.”
“Ek luister, mevrou,” sê die skoolhoof geduldig.
“Ek hoop nie u neem my kwalik nie. Ek wil nie my neus in ander mense se sake steek nie, maar ek sal my plig skromelik versuim as ek u nie in kennis stel van ’n ernstige misstap deur iemand in u skool nie.”
Die skoolhoof laat sak sy kop vermoeid. “Gaan gerus voort, mevrou.”
“Ek wil nie hê dat u my naam in die saak moet noem nie . . .”
“Glad nie, mevrou.”
“Soos u natuurlik weet, het ek nie sélf ’n kind in u skool nie, maar . . .”
“Wat is die probleem, mevrou?”
“Ek wil u laat weet dat ’n onderwyseres . . . hoe sal ek nou sê . . . ’n onfatsoenlike verhouding het met ’n skoolseun, en dit nogal in die openbaar waar almal dit kan sien . . . U sal met my saamstem dat dit tog absoluut onaanvaarbaar is!”
“Iemand van hierdie skool, mevrou? Oor wie het u dit?”
“Dit is mevrou Y.”
“Ja,” sê die skoolhoof, “sy is op ons personeel. Maar wat bedoel u as u sê dat hulle ‘onfatsoenlik’ optree, in die openbaar?”
“Wel, hulle het saam koffie gedrink . . . en toe het die onderwyseres die skoolseun gesoen! Oop en bloot, vir almal om te sien. Ek dink nie dit is veroorloof nie! Om die waarheid te sê, dis skokkend. Ons moet almal saamstaan om hierdie soort . . .”
“Het u dit self gesien, mevrou?”
“O, nee . . . dit was ’n vriendin, maar sy sou nie vir my gelieg het nie, ons ken mekaar al jare. Sy het net oorvertel wat sy met haar eie oë gesien het.”
“Dit is ’n ernstige aantyging, mevrou,” sê die skoolhoof. “Kan u vir my dalk sê wié die seun is?”
“Dit weet ek nie, maar dit was ’n matriekleerling met erekleure vir akademie en rugby. Die balkies was op sy baadjie. Ek is seker dat u met ’n bietjie navraag sal uitvind wie dit is.”
Die skoolhoof laat sak vermoeid sy kop.
“Ons gemeenskap sal nie sulke dinge toelaat nie, meneer! In die stad is dit seker aanvaarbaar, maar hier by ons sal ons nog baklei teen dit wat ’n gruwel is . . .”
“Mevrou,” sê die skoolhoof, “ek waardeer u belangstelling. Maar ek dink u maak wel ’n fout . . .”
Dit is laatmiddag toe hulle mekaar in die koffiewinkel kry. Sy wag alreeds ’n rukkie op hom. Verteder kyk sy toe terwyl hy met sy pakkies tussen die tafeltjies deurvleg na haar. Hy het die afgelope tyd breed in die skouers geword; hy is nie meer ’n seun nie. Hy kom sit langs haar. Die kelnerin neem sy bestelling.
“Het jy gekry waarna jy gesoek het?” vra sy.
Sy buk nader en kyk in die winkelsak langs hom. Die hemp en das binne-in is presies die regte kleurkombinasie en sal pragtig pas by die aandpak wat hy vir die matriekafskeid gaan dra.
Hulle drink koffie. Die gemoedelikheid vou soos ’n karos om hulle.
Toe hulle opstaan om te gaan, slaan sy in ’n impulsiewe gebaar van toegeneentheid haar hand om sy lyf. Hy buk af en soen haar.
“Dankie, ” sê hy, “dankie vir die koffie én die klere, Mamma!”
Kris
Vir die eerste keer in haar lewe het die vrou met hartstog en plesierigheid ’n man lief.
Sy kry hom lief sonder wroeging, skuldgevoelens, agterdog of jaloesie. Of angs.
Veral sonder angs.
Toe hy haar die eerste keer in sy arms optel en bed toe dra, laat sy sonder skugterheid toe dat hy haar rok met een haal oor haar kop trek. Haar borste is klein in sy ruwe hande. Sy wonder nie wat hy dink van haar onbeholpe ledemate, die klein mispels van haar lyf nie, haar tepels kom hom vanself tegemoet.
Hy staan op sy knieë voor haar toe hy haar broekie uittrek.
Sy laat hom toe om haar oop te vou en te soen, waar sy nog niemand anders kon toelaat nie.
Hy druk haar stadig terug tot op die houtbed agter haar. Met een hand trek hy die deken en die wit linnelakens weg, laat haar tussen die kussings lê.
Buite is dit winter, die noordwestewind woed ’n storm oor die see op en laat die bome skeef buig aarde toe. Al is die vensters almal dig, is die kamer vol flakkerende kerslig.
Hy kom orent, trek sy jas uit en begin sy hempsknope losknoop. Sy sit regop, vou haar arms om haar knieë, kyk na hom.
Sy kry ’n man lief sonder voorbehoud, sonder om begaan te wees oor haar eie liggaam, dit is na hóm wat sy kyk, haar verlangste is na hóm.
Hy is verskriklik, verskriklik mooi; sy skouers, sy bors, sy lang bene.
Hy trek al sy klere uit.
En toe gooi hy met ’n argelose gebaar die kris langs haar op die bed neer.
Wat is dit? vra sy nuuskierig en tel dit op.
Pasop, waarsku hy, pasop, dit is nie ’n speelding nie.
Sy haal die mes, nog in sy leerskede, versigtig uit. Dit lê swaar en blink en koud in haar handpalms.
Pasop, waarsku hy weer, dit is vlymskerp.
Hy neem dit versigtig uit haar hande. En toe vertel hy haar van die mes. Om ’n man geluidloos dood te maak, het jy ’n goeie mes nodig. In Maleisië en die omliggende eilandesee is dit ’n tradisionele wapen, hierdie mes, die kris. Dit word elke dag gedra, en op feesdae as ’n versiering, deur mans én vrouens. ’n Kris wat eerbaar gebruik word en deur eeue aangegee word van vader na seun, sal die draer daarvan beskerm. Harmonie tussen die eienaar en sy kris is noodsaaklik, want die lem van ’n kris is lewend, dit luister na jou hart.
Soms sal ’n man ’n snoer van jasmynbloeisels vleg en dit om die kris se hef hang.
Die man vertel haar dat hy dit op al sy swerftogte saamdra, deur al die woestyne, al die ver paaie van hierdie land wat hy liefhet.
Hy sit dit op die grond langs hulle neer. En toe buig hy oor haar.
Dit is die wind wat die vrou later in die nag wakker maak, die swiep van die bome se takke buite. Langs haar slaap die man wat sy liefhet, sy een hand nog swaar op haar bors. Van al die kerse wat sy vroeër die nag aangesteek het, brand daar nog twee, die res het gesmelt, lou in hul uitgebrande pitte gesmoor.
Sy tel versigtig sy arm op en vou langs hom neer. Sy kan hoor hoe die wind aan haar huis pluk, hoe die reën teen die ruite slaan.
Sy dink aan die letsels van die liefde wat sy reeds aan haar dra.
Hoe kan ek my teen hierdie liefde verweer? wonder sy. Hoe kan ek hierdie man aan my vasmaak sonder om hom vas te hou? Hoe kan ek die letsels wat hierdie liefde op my gaan laat, besweer?
En toe weet sy.
Toe