Başsız atlı. Майн Рид
OLOQ
Gecənin səssizliyində Texas maralı at ayaqlarının tappıltısını eşidib diksindi. Lakin yerindən qalxmadı. Bu geniş düzənlik təkcə onun deyil ki; buralarda gecələr vəhşi atlar da otlayır. Başını azca qaldırdı. Qulaq verdi, səs təkrar ediləcəkmi? Yenə də at ayaqlarının tappıltısı eşidildi. Bu dəfə metal cingildədi. Daşa dəyən polad səsi idi. Bu səs maralı təşvişə saldı. Cəld yerindən sıçrayıb düzənliyə qaçdı. Xeyli qaçdıqdan sonra dayanıb geriyə baxdı. Maral süd kimi ay işığında ən qəddar düşməni olan insanı tanıdı. İnsan at belində yaxınlaşırdı. Maral yenə qaçmaq istədi, lakin atlının əcaib görünüşünü sezib yerindəcə donub-qaldı. Maralın qonur gözlərindən qorxu və heyrət yağırdı. Onu heyrətə salan at deyildi, atın üstündəki məxluq idi.
İlahi, atlının başı yox idi!
Maral bundan bir şey anlamayaraq düzənliyin içərilərinə qaçdı. Bir də geriyə baxmadı. Başsız atlı isə maralın ürkməsinə əhəmiyyət vermədən öz yoluna davam etdi. Atın cilovu boşalmışdı, arabir dayanıb otları qırpırdı. Atlının çiynində enli Meksika plaşı vardı, külək arabir onu yellədirdi. Atlı başı üzərində sayrışan ulduzlar kimi dinməz, səhra küləyi kimi qayğısız halda yoluna davam etdi.
Yanmış düzənlikdə
Günəş böyük Texas çölü üzərində parıldayırdı. Çöldə bir neçə furqon görünürdü. Onlar bir-birinin ardınca düzülərək isti çöl ilə gedirdi. Uşaqlı kölə qadınlar furqonlara minmişdilər, kişilər isə furqonların yanı ilə yeriyirdilər.
Dəstənin başında gedən atlı plantasiya sahibi Vudli Poyndekster idi. O, ailəsi ilə birlikdə Leona çayı sahilindəki yeni malikanəsinə köçürdü. Bu, əlli yaşında, hündürboy bir adam idi. Sadə, lakin qəşəng geyinmişdi. Başında enli həsir şlyapa vardı. Onunla yanaşı iki atlı gedirdi. Sağ tərəfdəki oğlu Henri idi. O biri atlı plantasiya sahibinin bacısı oğlu idi – Kassi Kolhaun. İstefaya çıxmış zabitdi. Onların arxasınca gedən karetdə iki qız oturmuşdu. Bunlardan birinin dərisi elə bəyaz idi ki, adamın gözünü qamaşdırırdı. Bu, Poyndeksterin yeganə qızı Luiza idi. O biri isə onun kənizi idi.
Günorta idi. Plantasiya sahibi hava qaralana qədər bu yolu qət etmək fikrində idi. Lakin dayanmalı oldular: qapqara yanmış düzənlikdə yolu seçmək mümkün deyildi. Elə bu zaman uzaqda bir atlı göründü. Paltarından meksikalıya oxşayırdı. Kolhaun naməlum adamı ispanca salamladı.
– Yox, canım, – naməlum adam gülümsəyib cavab verdi. – Mən meksikalı deyiləm. Güman edirəm, ingiliscə danışsam, siz məni daha yaxşı başa düşərsiniz. Sizin izləri təsadüfən gördüm. Hiss etdim ki, yolu itirmisiniz. Buna görə də atımı çapıb köməyə gəldim.
– Tərəfinizdən bu, alicənablıqdır. Olduqca minnətdarıq. Mənim adım Poyndeksterdir. Luizianalı Vudli Poyndekster. Mən Leona çayı kənarında, İnc qalası yaxınlığında malikanə almışam. Biz oraya şər qarışana çata bilərikmi?
– Çata bilərsiniz… Siz Leona çayını qaladan beş mil aşağıdan keçməlisiniz. Orada çay dayazdır. Mənim atımın izi ilə gələ bilərsiniz. Salamat qalın, cənablar!
Naməlum adam bunu deyib atını dördnala çapdı. Lakin heç on saniyə keçmədi ki, geri qayıtdı. Yol adamları onun bu hərəkətindən heyrətə gəldilər.
– Mister Poyndekster, qorxuram ki, izimi itirəsiniz, buradan vəhşi atlar keçib. İzlər qarışıb. Çox təəssüflənirəm ki, sizi müşayiət edə bilməyəcəyəm. Mən mühüm bir məktubu təcili qalaya çatdırmalıyam. Odur ki elə gedin ki, günəş sizin sağ tərəfinizdə qalsın. Beş mil gedib bir sərv ağacı görəcəksiniz. Orada çayı keçə bilərsiniz.
Gənc atlı yola düşmək istəyirdi ki, karetin pərdəsi arxasından ona baxan qara, parlaq gözləri gördü. İxtiyarsız olaraq məftun bir nəzərlə ona baxdı. Sonra saatına nəzər salıb:
– Hava dəyişir. Şimaldan buludlar gəlir. Bu buludlar bir saata günəşin qabağını tuta bilər. Bir təklifim də var: mənim kəməndimin izi ilə gedərsiniz!
Atlı kəndiri çıxarıb bir ucunu yerə atdı. Gözəl bir hərəkətlə şlyapasını çıxarıb karetə sarı təzim etdi və atını çapdı. Atın dalınca uzanan kəmənd düzənlikdə ilan izinə bənzər bir zolaq buraxdı.
Plantasiya sahibi atlının arxasınca baxa-baxa dedi:
– Çox qəribə oğlandır. Gərək adını soruşaydım.
Yanındakılar bir söz demədilər. Atlının karetə sarı təzim etməyi kapitan Kolhaunun nəzərindən qaçmamışdı.
Kəməndin izi o qədər aydın idi ki, hətta uşaq belə bu izi tutub gedə bilərdi. Plantasiya sahibinin kefi kökəlmişdi, hətta kölələrlə zarafatlaşırdı. Kölələr ondan qorxsalar da, ürəklərində onu sevirdilər. Çünki o heç vaxt kölələri şallaqla döydürməzdi.
Təkcə kapitan tutqun idi.
– Dayı, mənə elə gəlir ki, bu cavan oğlan bizi aldatdı. Biz beş mildən artıq yol getmişik, bəs sərv ağacı hanı?
Gənc Henri söhbətə qarışdı:
– Yox, Kassi, şübhələrin əsassızdır. Bir buraya bax.
Henri atının başını çəkib yol kənarındakı kaktus ağacının tikanına keçirilmiş kağızı göstərdi. Cəld kağızı götürdülər. Orada bir əl şəkli və "Sərv ağacı görünür" sözləri yazılmışdı. Hamı vərəqdə göstərilmiş istiqamətə baxdı.
– Orada heç bir şey yoxdur, – deyə Kolhaun inamla bildirdi.
– Sən səhv edirsən, Kassi, – Luiza sözə qarışdı. – Durbinlə bax.
Vudli Poyndekster durbini alıb baxdı və düzəngahda ucalan sərv ağacını gördü. Kolhaun atını mahmızladı və irəlidə çapmağa başladı.
Luiza sakit bir səslə:
– Henri, lütfən, o vərəqi mənə ver, – dedi.
Luiza vərəqin arxa tərəfində bir ad oxudu: Moris Cerald.
Qara şimal küləyi
Düzənliyin üzərində qəfildən qapqara qasırğa sütunları yüksəldi. Bu sütunlar yanıb kömürə dönmüş çöllüklə hərəkət edir, qəribə tərzdə burulur, gah da bir-birinin üzərinə əyilirdi. Belə qəribə hadisəni birinci dəfə görən adamlar qorxuya düşmüşdülər.
Karvan dayandı. Atlar kişnəşir, qatırlar hayqırırdı. Bu vaxt irəlidə xilaskar atlı göründü. O, furqonlara çatar-çatmaz:
– İrəli! Mümkün qədər tez, – deyə qışqırdı. – Bu çöldə şimal küləyi çox təhlükəlidir!
Plantasiya sahibi adamlara furqonları mümkün qədər tez sürmələrini əmr etdi. Karet və atlar qabaqda gedirdi. Naməlum atlı arxada gəlirdi. Bir qədər getdikdən sonra Poyndekster vahimə içində soruşdu:
– Təhlükə hələ keçməyibmi?
– Təəssüf ki, yox.
– Bəs əlac nədir? – deyə Poyndekster səsləndi.
– Çıxış yolu var. Qasırğadan yaxa qurtarmasaq da, təhlükədən yaxa qurtarmaq mümkündür. Əmr edin atların və qatırların başlarını sarısınlar ki, toz gözlərini kor etməsin. Adyal, baş yaylığı – nə varsa istifadə edin. Sonra adamların hamısı furqonların çadırları altına toplaşsın. Furqonların dörd bir tərəfi kip örtülsün.
Deyilənlər edildikdən sonra plantasiya sahibi və oğlu da cəld karetə girdilər.
Bundan sonra baş verənləri təsvir etmək çətindir. Bu təbii fəlakətin mənzərəsini heç kəs görmədi. Heç kəs cürət edib ona baxa bilmədi. Ətrafı zil qaranlıq bürümüşdü. Yalnız küləyin dəhşətli uğultusu eşidilirdi. Furqonların çadırları şaqqıldayırdı. Toz-duman hər yeri sarmışdı. Bu hal bir saat çəkdi.
Karetin pəncərəsi yanında naməlum atlının səsi eşidildi:
– Çıxa bilərsiniz.