Hekayələr. Рэй Брэдбери
dörd kvadrat borucuq çıxırdı. Əşyanın qəribə qoxusı vardı.
– Nənə, heç vaxt beləsini görməmisən?
– Heç vaxt.
– Elə belə də bilirdim!
Duqlas qaçaraq mətbəxdən çıxdı. O, beş dəqiqədən sonra nəyisə darta-darta gətirdi.
– Bəs bu?
O, bir tərəfində tünd-qırmızı üçbucaq olan parlaq çəhrayı zənciri göstərdi.
– Başımı hansısa gic-gic zəncirlə qatma, – nənə söylədi.
Duqlas yenidən yoxa çıxdı və əlində qəribə əşyalar geri qayıtdı: üzük, disk, paralelepiped, piramida. Onların hamısı elastik idi. Elə bil jelatindən düzəldilmişdi.
– Hələ bunlar hamısı deyil, – onları bir-bir masanın üzərinə düzən Duqlas söylədi. – Orda hələ çox şey var.
Nənənin başı öz işinə qarışmışdı və ona heç məhəl də qoymurdu.
– Nənə, amma sən səhv etmisən!
– Nədə?
– Bütün insanların içalatının eyni cür olduğunu söyləyəndə.
– Boş-boş danışma!
– Bəs mənim topum hanı?
– Hara tullamısan – orda, dəhlizdə.
Duqlas topu götürüb dəhlizə çıxdı.
Baba evə saat beşə yaxın qayıtdı.
– Baba, bir mənimlə yuxarı gəl.
– Yaxşı, amma deyə bilərsən niyə, balaca?
– Sənə maraqlı bir şey göstərəcəm.
Babası gülə-gülə onun ardınca pilləkənləri qalxdı.
– Bircə nənəmə demə, bu onun xoşuna gəlməyəcək, – Duqlas bunları deyə-deyə Kobermanın otağının qapısını açdı. Baba heyrətdən yerində donub-qaldı.
Sonra baş verənləri Duqlas yaddaşına ömürlük həkk elədi. Polis inspektoru və köməkçiləri uzun müddət Kobermanın çarpayısı qarşısında dayandılar. Nənə aşağıda kimdənsə soruşurdu:
– Nə baş verib?
Baba boğuq səslə söyləyirdi:
– Bu tükürpədici olayı unuda bilməsi üçün uşağı bir müddətlik harasa aparacam. Bu tükürpədici olayı, tükürpədici olayı!..
– Burda tükürpədici nə var ki? – Duqlas soruşdu. – Mən burda qorxulu heç nə görmürəm.
İnspektor çiyinlərini çəkib söylədi:
– Koberman ölüb, hər şey qaydasındadır.
Onun köməkçisi alnındakı təri sildi:
– Bəs siz su ləyənində üzən o şeyləri gördünüz, hələ kağıza bükülənləri demirəm.
– Hə, gördüm, adamın ağlı başından çıxa bilər.
– İlahi!
İnspektor arxasını Kobermanın meyitinə tərəf çevirdi.
– Uşaqlar, yaxşısı budur, dilimizi dinc saxlayaq – bu, qətl deyil. Əslində, uşağın belə eləməsi, sadəcə, xoş təsadüfdür. Yoxsa deməyə də dilim gəlmir, Allah bilir burda nələr baş verəcəkdi.
– Bu Koberman, görəsən, kim olub? Vampir? Bədheybət?
– Allah bilir! Hər halda, insan olmadığı dəqiqdir, – o, meyitin qarnındakı tikişi əllədi.
Duqlas öz əməlindən fəxarət hissi keçirirdi. O, nənəsinin toyuq içalatını çıxardığını dəfələrlə görmüşdü və yadında yaxşıca saxlamışdı. İynə-sap, başqa heç nə lazım deyil. Sonda bu Koberman nənəsinin əvvəlcə içalatlarını çıxardığı, sonra quru çörək doldurub tikdiyi cücələrdən elə də fərqlənmirdi.
– Bütün bunlar qarnından çıxarılanda Koberman hələ sağıydı, hər halda, oğlan belə deyirdi, – inspektor başıyla içində üçbucaqlar, piramidalar və zəncirlər üzən ləyəni göstərdi. – Hələ də sağ idi. İlahi!
– Bəs onun axırına çıxan nədir?
– Bax bunlar, – inspektor barmaqlarıyla tikiş yerlərini araladı. Polislər Kobermanın qarnının gümüş iyirmisentliklərlə dolu olduğunu gördülər.
– Duqlas deyir ki, orda altı dollar yetmiş sent var. Zənnimcə, müdrik kapital qoyuluşudur.
BİR DAMCI SƏBİRSİZLİK
O axşam digərlərindən heç nəylə fərqlənmirdi. Amma məhz həmin may axşamı, ömrünün iyirmi doqquzuncu baharından bir həftə əvvəl Conatan Hyuz lap uzaqlardan – başqa zamandan, başqa dönəmdən, başqa həyatdan gələn taleyiylə qarşılaşdı.
Hərçənd taleyini dərhal tanımadı, halbuki o elə həmin Pensilvaniya vağzalında, həmin qatara mindi və ahıl birisi, demək olar ki, lap qoca simasında Hyuzun qənşərində əyləşdi. Yolları uzun çəkəcəkdi, Lonq-Aylenddən keçib-getməliydilər; yol yoldaşının əlindəki qəzetə ara-sıra nəzər salan Hyuz, nəhayət, dilləndi:
– Cənab, bağışlayın, amma əlinizdəki “Nyu-York tayms” qəzeti mənimkindən fərqlənir. Sizdəki nüsxənin birinci səhifəsindəki şrift nəsə başqa cürdür. Bəlkə, daha sonrakı buraxılışdır?
– Xeyr! – Qocanın dili topuq vurdu, təlaş içində udqundu, sonra özünü ələ alıb dedi: – Hə, bu qəzet çox-çox sonra çıxıb…
Hyuz vaqona nəzər saldı.
– Bir daha üzr istəyirəm, amma başqalarında qəzet eynidir. Bəlkə, sizinki nümunədir, yəni gələcək nömrənin eskizidir?
– Gələcəyin eskizi? – güclə dodaqlarını tərpədən qoca təkrarladı. Onun əynindəki geyimi torba kimi sallanırdı, sanki bir anlıq kökəlib, sonra arıqlayıb çəkisinin yarısını itirmişdi. – Doğrudan da, – pıçıldadı. – Gələcəyin eskizi… İlahi, zarafata bir bax…
Conatan Hyuz yalnız həmin an qəzet sərlövhəsinin altındakı tarixə diqqət yetirdi:
2 may 1999-cu il.
– Bir deyin görüm… – elə ağzını açmaq istəyirdi ki, gözləri səhifənin yuxarı sol küncündəki şəkilsiz xəbərə sataşdı:
QADIN QƏTLƏ YETİRİLİB
POLİS ONUN ƏRİNDƏN ŞÜBHƏLƏNİR
Körpünün üzərindən keçən qatar gumbuldadı. Yaşıl budaqlarını pərakəndə şəkildə ətrafa səpələmiş ağac cərgələri pəncərədən göründüyü kimi də yoxa çıxdı. Qatar sanki dünyada heç nə baş verməyibmiş kimi öz gündəlik axarıyla stansiyaya daxil oldu. Yenidən bərqərar olmuş sükut baxışların istər-istəməz xəbərə dönməsinə rəvac verdi:
“Plendomda, Plendom-avenyu – 112-də yaşayan diplomlu vəkil Conatan Hyuz…”
– İlahi! – o çığırdı. – İtil qarşımdan, itil!..
Amma nəyə görəsə özü ayağa sıçrayıb bir neçə addım geri səndələdi.