Tom Soyerin macəraları. Марк Твен
suya gedərəm. Sən gəl buranı bir az ağart.
– Yox, mister Tom, qoca xanım tapşırıb ki, tez su gətirim. O, mənə tapşırıb ki, Tom səni çağıracaq, deyəcək gəl barını ağart, sən isə ona qulaq asma! Xanım dedi ki, barı ilə özü məşğul olacaq.
– Cim, o, çox şey deyə bilər! Vedrəni ver mənə, tez doldurum gətirim. Onun heç xəbəri də olmaz.
O, Cimi yoldan çıxartmaq istəyirdi. Amma bu vaxt Polli xalanın səsi gəldi. Heç bir dəqiqə keçməmiş Cim əlindəki vedrəni danqıldada-danqıldada küçə ilə bərk qaçırdı. Tom böyük səylə hasarı ağardır, Polli xala isə təntənəli bir vüqarla, əlində ayaqqabısı evə girirdi.
Amma Tomun belə səylə işləməsi uzun sürmədi. Qüssə onu boğurdu. Bir azdan başqa uşaqlar evlərindən çıxıb gəzməyə gedəcəklər. Toma isə güləcəklər, lağ eləyəcəklər ki, o, işləməyə məcburdur. Bunu fikirləşdikcə onun bədəni od tutub yanırdı. O, bütün var-dövlətini cibindən çıxarıb gözdən keçirməyə başladı: bunlar sınıq-sökük oyuncaqlar, kiçik bəzəkli daşlar və hər cür xırım-xırda idi. Bunlar heç bircə saatlığına azadlığı almağa yetməzdi. Tom uşaqları rüşvətlə yoldan çıxartmaq fikrindən daşındı. Amma birdən ağlına başqa bir fikir gəldi!
O, sevincək fırçanı əlinə götürdü. Divarı daha böyük səylə rəngləməyə başladı. Bir az keçmiş Ben Rocers göründü – Tom hamıdan artıq onun istehzalarından qorxurdu. Ben alma yeyirdi. Tom onun yaxınlaşdığını gördü, amma qətiyyən Benə məhəl qoymadı. Oğlan gözlərini ona dikib soruşdu:
– Aha, deyəsən, yedəklənmisən! Yaxşıca ələ keçmisən!
Cavab çıxmadı. Tom fırça çəkdiyi yeri bir rəssam gözü ilə nəzərdən keçirdi. Sonra ehtiyatla fırçanı həmin yerə bir də çəkdi. Ben yaxına gəlib onun yanında durdu. Tom almanı gördükdə ağzı sulandı. Amma özünü o yerə qoymadı. Ben dedi:
– Hə, dost, deyəsən, işləmək lazım gəlir, hə?
Tom ona tərəf döndü:
– Ben, sənsən? Heç gəldiyini görmədim!
– Bura bax, Tom, mən çimməyə gedirəm. Sən istəmirsən? Yox əşi, sən, yəqin ki, işləyəcəksən, hə?
Tom diqqətlə Benin üzünə baxıb soruşdu:
– Sən iş nəyə deyirsən?
– Səncə, bəs, bu iş deyil?
Tom fırçanı divara çəkdi:
– Nə bilim, bəlkə, işdir, bəlkə də, heç iş deyil! Ancaq bircə onu bilirəm ki, bu, Tom Soyerin ürəyindəndir.
– Əşi, burax görək! Guya, barı ağartmaqdan çox xoşun gəlir!
Tom əlini bir dəqiqə də olsun saxlamırdı.
– Xoşuma gəlir? Niyə də gəlməsin, bizim kimilərinə barı ağartmaq həmişə qismət olmur.
Bundan sonra iş sanki Benin gözündə dəyişib başqa şəkil aldı. O, alma gəmirməyindən əl çəkdi. Tom fırçanı ehtiyatla irəliyə-geriyə aparırdı. Arabir öz işinin nəticəsindən həzz almaq üçün dayanıb baxırdı. Sonra yenə də fırçanı işə salırdı. Get-gedə Benin bu işə marağı artdı. Birdən o dedi:
– Bura bax, Tom, ver bir az da mən ağardım!
Tom xalasının ona tapşırdığı işi uşaqlara gördürdü. Özü isə əlini ağdan-qaraya uurmadı. Vaxünı da çox şən keçirdi.
Tom fikirləşdi, razılaşacaqdı, amma birdən fikrini dəyişdi.
– Yox, Ben, baş tutmaz. Polli xala bu barının üstündə yamanca əsir. Bilirsən, bura barının küçə tərəfidir. Polli xala üstündə əsir!
– Qoy, heç olmasa, bir az ağardım, bax… Lap azca… İstəyirsən almanın yarısını sənə saxlayım?
– Nə deyirəm… Amma yox, Ben, yaxşısı budur ki, əl vurmayasan. Mən qorxuram.
– Almanın hamısını sənə verərəm!
Tom sevincini büruzə vermədi. Almanı alıb qırağa çəkildi. Ben isə tər tökə-tökə divarı rəngləyirdi.
Ben yorulub gücdən düşənə qədər Tom başlarına yığışmış uşaqlardan növbə düzəltmişdi. Özü də bu növbələr elə-belə deyildi. Tom divarı rəngləməyin əvəzinə uşaqlardan nəsə alırdı. Günortaya yaxın kasıb Tom xeyli varlanmışdı. Artıq onun köhnə bir çərpələngi, ölü siçovulu, on iki kürəciyi var idi. Hələ bu nədir? Gözə tutub baxmaq üçün göy şüşə sınığı, bir cüt çömçəquyruğu, bir gözü kor pişik balası onu lap varlandırmışdı.
Tom əlini ağdan-qaraya vurmadı. Vaxtını da çox şən keçirdi. Barıya üst-üstə üç dəfə əhəng çəkildi. Əgər onun əhəngi qurtarmasaydı, şəhərin bütün uşaqlarını müflis eləyəcəkdi.
Naməlum gözəl qız
Tom barını ağardandan sonra Polli xaladan təşəkkür əvəzi yekə bir alma aldı. Onun kefi kökəlmişdi. Axı Polli xala gəzməyə icazə vermişdi. Üstəlik o, fürsət tapıb qara sap məsələsinin heyfini Siddən çıxmışdı. Əlinə keçən kəsəkləri Sidin başına yağdırmışdı. Polli xala Sidin köməyinə çatana qədər o, aradan çıxmışdı.
Tom şəhər meydançasına tərəf yollandı. Burada qabaqcadan olan danışığa əsasən iki ordu döyüşə hazır bir vəziyyətdə düzlənmişdi. Bunlardan birinə Tom, o birinə isə onun ayrılmaz dostu Co Harper komandanlıq eləyirdi. Hər iki böyük sərkərdə özlərini o qədər də alçaq tutmurdular ki, gedib döyüşəydilər – bu, xırda-mırdaların işi idi.
Sərkərdələr hündür bir yerdə yanaşı oturub hərbi əməliyyata rəhbərlik eləyirdilər.
Uzun və şiddətli vuruşmalardan sonra Tomun ordusu böyük qələbə qazandı. “Ölənləri” hesaba aldılar, “əsirləri” dəyişdilər. Gələn dəfə nə vaxt müharibə elan eləmək və nə üstündə vuruşmaq haqqında razılığa gəldilər. Sonra hər iki ordu sıraya düzülüb yola düşdü. Tom isə tək-tənha evlərinə tərəf yollandı.
O, Cef Tetçerin yaşadığı evin yanından keçəndə bağda tanımadığı bir qız gördü. Bu, iki uzun sarışın hörüyü olan, göy gözlü qəşəng bir qız idi. Bir az bundan əvvəl böyük döyüş qələbələri qazanmış qəhrəman, bircə atəş belə açılmadan qızın əsiri oldu. Əvvəllər məftun olduğu Emi Lourens bir dəqiqədə onun qəlbindən silindi. Tom elə bilirdi ki, onu dəlicəsinə sevir. Amma indi məlum oldu ki, bu, yalnız ötəri bir maraq imiş.
Nə qədər ki qız ona baxmırdı, Tom uzaqdan-uzağa bu yeni məlaikəyə göz qoydu. Sonra, guya, qızın orada olduğundan xəbərsizmiş kimi cürbəcür oyunlar çıxartmağa, özünü göstərməyə başladı. Özünü qıza göstərmək, onun xoşuna gəlmək istəyirdi. Uzun müddət müxtəlif sarsaq oyunlardan çıxdı. Amma qız tərəfə baxanda gördü ki, o, evlərinə gedir. Tom kədərləndi, gedib hasara söykəndi. Qız artırmada bir dəqiqə ayaq saxlayıb qapıya sarı yönəldi. Tom dərindən köks ötürdü. Amma elə o saat da onun üzü güldü. Qız gözdən itməzdən əvvəl dönüb barının üstündən Toma bir çiçək atdı.
O,