Toy gecəsi. Qasımov Əlfi
gözünün ucu ilə parıldayan parket döşəməyə bir də baxdı. Qərib dayısıgilin evindəki əhvalat yadına düşdü, qanı qaraldı:
– Yox, çıxartsam yaxşıdır.
– Lazım deyil, görmürsünüz otaqlar nə gündədir?..
Ananın və qızın təkidinə baxmayaraq Tural çəkmələrini çıxartdı. Doğrudan da heç insaf deyildi ki, toz-torpaqlı çəkmələrlə şüşə kimi parıldayan, güzgü kimi adamın şəkli düşən parketi çirkləndirəsən. Qız Turala üstü çəkili, çarığabənzər çust verdi:
– Bunları keçir ayağına.
Tural parketdə ayağı sürüşəcəyindən ehtiyat edib addımlarını ustufca ata-ata qızın göstərdiyi yerdə keçib əyləşdi. Narahat idi, elə bil tikan üstə oturmuşdu. Qız onun nimdaş paltarına, qayğılı görkəminə, ümidsizlik ifadələri aşkar sezilən gözlərinə baxıb soruşdu:
– Bəlkə əlini yumaq istəyirsən?
– Hə, pis olmaz, – deyə Tural astadan cavab verdi.
– Elə isə, gəl bura!
Qız ona hamamı göstərdi, təmiz məhrəba gətirib asdı.
– Bu da səninçün dəsmal!
Bəzən hədsiz qayğıdan da sıxılır adam. Turalın onsuz da pörtmüş üzü bir qədər də allandı: «Deyirəm, nə qəribə insanlar varmış dünyada. Özün professor olasan, ailən də bu qədər sadə, bu qədər qonaqpərəst». Vağzalda qızla ilk görüşü zamanı ürəyinə gələn fikirlərə görə Tural özünü danladı. Qızın qəribə eynəyi, cins şalvarı, sonra da maşın sürməsi onda belə təsəvvür yaratmışdı ki, yəqin ərköyünün, ədabazın, meşşanın biridir. Hətta bəzi xarici kinofilmlər yadına düşmüşdü. «Bircə siqareti çatmır, onu da fısqırtsa, tamam-dəsgah olar», – düşünmüşdü. – Yəqin ki, günortayacan yuxu bişirir, evdə əlini ağdan qaraya vurmur, gününü gəzintilərdə, rəqslərdə keçirir…»
Mətbəxdən qızın səsi gəldi:
– Ana, sən get əyləş, atamı da çağır süfrəyə, mən bu saat nə lazımsa, hazırlaram. Qayğanaq da bişirərəm, kotlet də salaram. Bir keç, bir keç içəri!
Ananın cavabını da Tural eşitdi:
– Yaxşı, qızım, nə deyirəm. Elə isə bir az əlli tərpən. Bəlkə yazıq uşağın doğrudan da işi var, gedəcək kasıbçılığının dalısıyca.
– Sən narahat olma, keç içəri, mən bu saat!
Tural əl-üzünü səliqə ilə yudu, divardakı güzgüyə baxıb saçlarını daradı, yenə ehtiyatla keçib yemək süfrəsi arxasında əyləşdi. Süfrənin üstündə nələr yox idi? Pendir, yağ, qara dənəvər kürü… «Bunlar bəs deyilmiş kimi hələ bir qayğanaq da, kotlet də bişirmək istəyirlər… Eh, özləri bilər, bəlkə səhər-səhər çox yeyirlər ki, axşamacan acmasınlar. Bəlkə elə bilirlər mən aclıqdan çıxmışam…»
Professor paltarını dəyişib süfrə başına gəldi, Turalla üzbəüz əyləşdi. Bir azdan İsmət xanım da gəldi. Ülviyyə bişirdiyi xörəkləri stolun üstünə səliqə ilə düzəndən sonra mətbəxə keçərək müşənbə önlüyünü çıxardıb qayıtdı.
– Hə, indi başlaya bilərik, – deyə professor əlini çörək qıçasına uzatdı. Turalın sıxıldığını görüb əlavə elədi: – Sən də utanma, oğlum, elə bil öz evinizdir.
Tural əvvəlcə bir stəkan şirin çayla pendir-çörək yeyib çəkilmək istədi. Hər tərəfdən düşdülər onun üstünə. Ana onu qınadı:
– Cavan oğlansan, belə də yemək olar?
Professor əlavə elədi:
– Mən sən yaşda olanda Göy-göldə üç yoldaşımla bir quzunu yemişəm.
Ülviyyə qara kürü ilə yağ yaxdığı yaxmacı ona tərəf uzatdı.
– Bunu səninçün düzəltmişəm, yeməlisən mütləq.
Tural ürəyində dolandırdı. «Nə mehriban insanlardır… O dayım arvadının qanacağı, bu da bunların…»
– Yaxşı, oğlum, görürəm kənd uşağına oxşayırsan. Bəs vağzalda nə əcəb? Niyə bir yerdə – zavodda, fabrikdə işə düzəlmirsən?
– Professor, müəllim, – deyə Tural ürəyini açdı. – Oxumağa gəlmişəm. Mehmanxanada yer vermədilər. Gəlib vağzalda yatdım. Səhər durub gördüm ki, pulumu cibimdən çıxarıblar. Bilmədim neyniyəm…
Professorun qanı qaraldı. Ana da, qız da mütəəssir oldular.
– Düzəlmir də bu camaat, – deyə professor gileyləndi. – Görüm ciyəri yansın sənin o pulunu çıxaranın, – ana əlavə elədi, – əlləri quruyub yanına düşəydi cibinə girən yerdə.
– Hansı instituta vermisən sənədlərini? – deyə qız soruşdu.
– Neft-kimya institutuna verəcəyəm bu gün.
– Hə, lap yaxşı. Attestat qiymətlərin necədir?
– İkicə dördüm var, qalanı beşdir.
Professor sevinclə bildirdi:
– Bərəkallah, oğlum, əhsən! Mən də teleqram almışam, imtahana çağırıblar. Nə bilmək olar, bəlkə elə kimyadan mən götürəcəm səndən imtahanı. Qətiyyən qorxub eləmə. Sözsüz girəcəksən. Bizdə sən deyən müsabiqə olmur. Lap hamısından kafi də alsan, keçərsən.
Elə bil dünyanı Turala bağışladılar. «Nə gözəl təsadüf» – deyə ürəyində dolandırdı.
– O ki, qaldı yer məsələsinə, bu saat zəng çalaram, sənə yer düzəldərlər, mənim aspirantım zavod direktorudur, elə bilirəm, sözümü yerə salmaz.
Professor qalxıb girəcəkdə, iri güzgünün qabağında qoyulmuş telefonun dəstəyini götürdü, nömrələri yığdı.
– Salam! Bəli, mənəm. Çox sağ olun, xoş gününüzə gəlmişəm… Niyə, pis olmadı… Səndən bir təvəqqəm var. Bir oğlan göndərirəm yanına, ağıllı uşaqdır, gərək yataqxanada ona yer düzəldəsən… Hə, imtahan verməyə gəlib bizim instituta. Çox sağ ol, təşəkkür edirəm.
Professor kiçik kağız parçasına nəsə yazıb Turala verdi:
– 5 nömrəli avtobusa minərsən, dayanacağı bizim evin qabağındadır, soruşarsan deyərlər. Avtobus zavodun lap yanında dayanır. İsmət xanım, – deyə arvadına müraciət elədi, – ordan 30 manat gətir ver bu oğlana. Heç adını da soruşmadım.
– Adım Turaldır!
– Tural, Tural… Qədim addır Tural, hansı əfsanəninsə qəhrəmanının adıdır. Sən də gərək bu adı doğruldasan.
– Professor, çoxdur, axı, o qədər pulu götürmərəm. 2-3 manat olsa bəsimdir. Anama tel vuraram, göndərər.
Professor üç onluğu Turalın qısaqol köynəyinin cibinə basdı.
– Mən bunu sənə borc verirəm. Beş manat sənin zəhməthaqqın, 25 manat isə borc, bildin? Nə vaxt işləyərsən, qazanarsan, onda gətirib verərsən, yaxşı? Özü də sərvaxt ol, yenə soyarlar səni.
İsmət