Qızlar oxumasın. Eldar İlqaroğlu
ailələrdə bu tendensiya var: kişi əsəbləşib arvada qışqırır, arvadı söyür. Arvadı da əsəbləşir uşaqları söyür, onlara qarğış edir. Uşaqlar da böyükdən balacaya kimin kimə gücü çatır ona qışqırır. Nəhayətdə, sonuncu uşaqda bitir, bircə o heç kimə qışqırıb əsəblərini sakit edə bilmir. Günel də evin sonuncusu olduğuna görə elə uşaqlıqdan həmişə o günahkar olurdu. Həmişə onu döyürdülər, söyürdülər, danlayırdılar. İndi də böyüyüb evlənəcək yaşda olsa belə, azacıq dəyişilik olsa da, demək olar ki, yenə eyni ab-hava hökm sürürdü.
Nəhayət, Günel bütün basqılara, sərt danışıqlara, dedi-qodulara son qoymaq üçün bu taleyüklü qərarını verdi. Evlənmək qərarı onun üçün asan deyildi. Amma bir təsəllisi var idi, hər gün min cür acı sözlər eşitdiyi, sevilmədiyi bir yerdən sevildiyi bir yerə gedəcəkdi. Elə razılıq verən kimi bir həftə keçməmiş nişanı etdilər. Toyun da vaxtını bildirdilər. Elmurad xoşbəxtlikdən uçurdu. Günelin isə heç ürəyi açılmırdı.
Doğru yolu seçən yalnız özünə xeyir, haqq yoldan azan da ancaq özünə zərər edər. Heç bir günahkar başqasının günahını daşımaz… (İsra surəsi 15)
FƏRQLI TOY
Elmurad, ali təhsildən öncə hərbi xidməti başa vurduğu üçün universiteti bitirən kimi elə həmin yayda da toyları oldu.
Toy tam Elmuradın fikirlərinə, arzularına uyğun keçirildi. Ailəsindəki müstəqil mühit buna imkan verirdi. Valideynləri öz ahiman bir oğullarının toyunu dəbdəbəli, öz istəklərinə münasib toy keçirmək istəsələr də, Elmuradın fikirlərinə razı oldular. Atası oğluna demişdi ki, hər kəsin həyatda bircə dəfə toy etmək şansı olur, özün ağıllı, ali təhsilli, hər şeyi başa düşən bir yaşdasan. Necə istəyirsənsə, biz hər bir halda sənin yanındayıq, sənin xoşbəxtliyin, sevincin bizim üçün hər şeydən öndədir.
Bu ailənin övlada dəyər verməyi Günelin elə ilk günlərdən çox xoşuna gəlmişdi. İndiyə qədər ətrafında həmişə camaatın, el-obanın dediklərini, düşüncələrini övladlarının fikirlərindən üstün tutuan ailələr görmüşdü. Xeyirdə-şərdə, ümumiyyətlə, hər addımında ətrafdakıların necə düşünəcəyini, nə deyəcəklərini meyar tutub ailə üzvlərini, övladlarını, hətta toyu olan oğlunu-qızını gözü yaşlı edən valideynlər həddindən çox idi.
Günelin elə uşaqlıqdan qonaqlıqlar, toylar barədə fikirləri mənfi idi. Heç bir şadlıq evində, heç bir toy mərasimində səmimi münasibət, xoş ab-hava müşahidə etmirdi. İçkinin təsirindən keflənib atdanıb-düşən kişilərdən tutmuş özünün qır-qızılını, təzə aldığı pal-paltarı gözə soxmağa çalışan, bir-birlərinə acıq verən, toydan sonra da bir-birinin arxasınca qeybət edən qohum-əqrabalar çox zaman elə yalnız üzdə gülüb “Allah xeyir versin” deyə bilirdilər. Yadından çıxmamışdı, o uşaq olarkən evə gələn qohumların, dost-tanışların toy dəvətnaməsi evlərində əlavə qəm-qüssə, deyingənlik, söz-söhbət yaradırdı. Elə toy yiyəsi olduqları iki bacısının da toyları ailə üçün çox gərgin, stress, dava-dalaş içində keçmişdi. Toydan bir həftə öncədən, toydan bir həftə sonraya qədər evdə hər kəsin hüzuru qaçmışdı. Ən çox da evin kiçik qızı olan, yazıq Günelin halı çox pis idi. Hər kəs ona iş buyurur, hər kəs onu çağırır, nəsə əksik oldusa, nəsə bir problem çıxdısa, hər kəs onun üstünə qışqırırdı. Öz-özünə düşünürdü ki, bir toy ki, kimlərinsə əziyyətinə, əsəbinə, probleminə, qəlb qırıqlığına səbəb olursa, onun harası həyatın ən xoş günü olur ki? Başqalarının əziyyət və stresdə olduğu gün mənim xoşbəxt günüm ola bilməz axı… Demişdi ki, mənim üçün toy-filan etməyəsiz. Qəti istəmirdi.
Elə də oldu. Günelin toyunu etmədilər. Sadəcə yüngülvari xına mərasimi keçirib səhəri gəlinlik libasını geyindirib yola saldılar. Heç kimi incitmədi. Elmuradla evlənəcəyinə qərar verdikdən sonrakı ilk görüşdə bütün fikirlərini təklikdə onunla danışmışdı. Hətta cer-cehiz üçün də ata-anasının pulu olmadığını, ondan əvvəl iki bacısını gəlin köçürtdüklərini və hələ də banklarda kredit borclarının davam etdiyini Elmurada demişdi. O da tamamilə razı olmuşdu. “Onsuz da evimizdə istifadə edəcək hər şey var, nə də lazım olsa, alacağam, narahatçılıq yoxdur” demişdi. Bu Günelin çox xoşuna gəlmişdi, tam da arzuladığı kimi, gəlin köçərkən də ata-anasına yük olmamaq onun ən əsas istəyi idi. Şükürlər olsun ki, Elmurad və ailəsi də cer-cehizə, par-parçaya görə söz-söhbət salacaq qədər cılız düşüncəli deyildilər.
Elmuradın toyu, sırf onun istəyinə uyğun, şadlıq sarayındakı iki ayrı salonda baş tutdu. Bütün tədarükü eyni səviyyədə görülən salonların birində ancaq kişilər digərində isə ancaq xanımlar idi. Günel xanımlar olan salonda, Elmurad isə kişilər olan salonda səbəbkar kimi bəy və gəlin kürsüsündə oturmuşdular.
Günel, ömründə ilk dəfə belə fərqli toy mərasimi görsə də, çox bəyənmişdi. Hətta öncədən də Elmuradla toy haqqındakı danışıqları zamanı, onun bu cür toy xəyal etdiyini, təfərrüatlarını dinləyib təqdir etmişdi. Xüsusən, bütün servis personalının, musiqiçilərin, aparıcının, hətta kameramanın da xanımlardan olacağı Günelə çox maraqlı və kreativ bir ideya kimi görünmüşdü. Əslində, Günel üçün toyun necə olacağı o qədər də önəmli deyildi. Odur ki, nə deyirdilərsə, razılığını bildirirdi. O, bu ərəfələrdə ən çox gələcəkdə ailədəki rolunu, necə bir həyat yoldaşı, necə bir gəlin, ən əsası da necə bir ana olacağını düşünürdü. Əksər qızların 2-3 saatlıq geyinəcəyi gəlinlik libasının seçiminə saatlarla, hətta bəzən günlərlə zamanını, vaxtını israf etməsi ona çox məntiqsiz görünürdü. Adətən bütün bər-bəzəkli, zahirdə maraqlı “cool” görünən çox şeylərin 24, ya 48 saat sonra dəyərsiz olduğunu müşahidə etmşdi.
Amma Elmuradın toy günü, yəni gəlin keçdiyi gün hamı kimi onun üçün də maraqlı keçdi. Gəlin maşını ilə birbaşa şadlıq evinə getsələr də, Elmurad onu xanımlara aid mərasim zalında oturdub özü isə yanaşı olan digər zala keçmişdi. Günel, indiyə qədər çox toylarda müşahidə etmədiyi aramlıq, sakitlik, bəhs-bəhsdən qıraq bir ortamı açıqca müşahidə edirdi. Rəqs etmək istəyənlər elə də çox deyildi. Aparıcı xanım bəzilərini zorla rəqsə dəvət etsə də, bir az qol qaldırıb oynayıb otururdular. Əsasən, klassik və lirik musiqilər səslənirdi. Bu da Günelin çox xoşuna gəlmişdi. Qonaqların beyni dincəlirdi. Elə yanbayan salondakı kişi məclisində də vəziyyət eyni cür idi. Məclis, tar, kaman ifaçıları və məşhur xanəndə Mirələm Mirələmova tapşırıl mışdı. Əsasən, muğam dinləməyə üstünlük verən kişilər sonda səslənən milli musiqilərə durub rəqs edirdilər. Məclis tam Elmuradın ürəyincə olmuşdu. Elə atası da Elmurada qulaq asıb bu cür toy etməyə razılıq verdiyi üçün çox məmnun idi. İştirak edən hər kəs öz minnətdarlığını bildirirdi.
Toydan bir neçə gün keçməsinə baxmayaraq hamı bu toydan danışırdı. Evə gedib-gələn qonaqlar da xoş təəssüratlarını bölüşürdülər. Elmuradla Günel də bu toy haqqında çox söhbət etdilər.
– Bu cür toy keçirmək, yəqin ki, illərdir gördüyün, oxuduğun, yaşadığın təcrübələrin nəticəsi idi, hə? – Günel sual dolu baxışlarla soruşmuşdu.
– Əslində,