Bəla. Cəfərzadə Əzizə
yüngül-lük gətirən bir nəfəs qopdu; yorulmuş, yerli-yersiz müba-hisələrdən cana doymuş başlar razılıqla sinələrə endi. Bayaq qocaya, – “Sən deyən məsləhətdi, buyuracaqsan, de”, – söyləyən sərkərdə yenə də hamıdan əvvəl səsləndi:
– Mən biləni mübarəkdi. Şahənşahımız, İran-zəminin qibleyi-aləmi, şahzadə Məhəmməd Xudabəndə bu gün-dən padşahımızdı.
– Allah xeyir eləsin!
– Mübarəkdir!
– Gözaydınlığı verək millətə…
– Müjdəçi göndərək Şiraza…
– Təcili çapar göndərilsin…
– Qəbul eləsə, o Allah bəndəsi…
– Elər, elər…
Ən əvvəl Pərixan xanımdan gözaydınlığı alınsın.
Çapar göndərməyə ehtiyac yox idi. Amma burdakılar bilmirdi. Çünki Xeyrənisa Bəyimi – Məhəmməd Xuda-bəndənin arvadı Məhdi-Ülyanı hardasa yaxşı tanıyan, xis-lətinə bələd olanlardan biri, dodaqaltı mızıldandı: “Alla-hın altında Pərixan xanımı – şah nəsilli qadını qəbul elə-mədik. Bununsa, Allah kölgəsini bizə qismət eləməsin”.
37 tayfa birinci və axırıncı dəfə eyni bir məsələyə müsbət cavab verib qol qoydu: “Hə, – dedi, – şahımız Məhəmməd Xudabəndədir”.
Mənim əzizlərim, kaş bizim indiki 37-də heç olmasa, ömründə bir dəfə belə bir “Hə” deyəydi, lazım olanda.
Nəysə…
Kimiydisə, deyəsən, hamıdan əvvəl eşik ağası vəziri-əzəmi belə qabaqlayıb imarətin qapısına çıxıb bağırdı:
– İran-zəminin hökmdarı, Şahənşah Məhəmməd Xudabəndə var olsun!
– Var olsun, – sədaları göylərə ucaldı. Meydan titrədi.
Var olsun!..
Şiraza çapar göndərməyə heç ehtiyac yox idi. Çünki neçə gündən bəri, II İsmayıl öldürüldüyü saatdan başla-yaraq Xeyrənisa Bəyimin “güdükçüləri”, “qulaqçıları” hər altı ağacdan bir Qəzvindən Şiraza gedən yola düzülmüş, Mirzə Salmanın göstərişiylə müşahidə aparır, hər bir ye-niliyi ona birinci çatdırırdılar.
QANLI OLSA DA, XOŞ XƏBƏR
Məhdi-Ülya çoxdandı ki, intizardaydı. Dünya gözəli Şiraz indi onunçün cəhənnəmə dönmüşdü. Qəznəvidə – paytaxtda baş verən hadisələri ona yollara düzdüyü xə-bərçilər, qulaqçılar indiki teleqrafdan da sürətlə çatdırır-dılar.
Paytaxtdan isə bir-birinin ardınca müxtəlif xəbərlər gəlirdi. Əvvəlcə II Şah İsmayılın ölümü… Deyək ki, Məh-di-Ülyanı o qədər də təəccübləndirmədi. Çünki cavan şahın apardığı islahatlar tayfa başçılarının ürəyindən de-yildi. Başlıca məqsədi varlanmaq, hakimiyyətə mümkün olduqca daha yaxın mövqe tutmaq, ölkənin idarə olun-masında başqa tayfalardan artıq yer tutmaq olan tayfa başçılarını əslində heç bir mənəvi birlik – sünni-şiə tə-əssübünün ləğvi maraqlandırmırdı. Bir neçə tayfa yaxın-laşsa da, ümumi birliyə söz ola bilməzdi. Amma bax, bu dini məsələdə, bu təriqət ayrı-seçkiliyi məsələsində bütün tayfaların ruhaniləri, ruhani və mənəvi başçıları birləşirdi. Onlar sünni-şiə məsələsinin ləğvinə qətiyyən razı deyil-dilər və qorxurdular. Şah İsmayılın sünnilüyü qəbul edib, babasının yaratdığı və indi kəskin inkişaf etmiş şiəliyi məhv etmək istədiyi şayiəsini yayırdılar.
Doğrudan da, II Şah İsmayıl “Kəlmeyi-şəhadət”ə əla-və olunmuş “Əliyyən vəliyullah”ı qəbul etmirdi. “Rəsuli-xuda zamanında belə şeylər olmayıb; “Qurani-kərim”də də yoxdu”, – deyirdi.
Dalbadal gələn xəbərlərdən biri, elə II Şah İsmayılın ölümüydü. Hər qulaqçı bir xəbər gətirirdi. Biri deyirdi ki, çox içib, məst halında ölüb. Biri deyirdi ki, libasını dəyişib, dostlarıyla şəhərə gəzintiyə çıxıbmış. Gecə yarısı saray halvaçıbaşının oğlu Həsən bəyin evinə dincəlməyə gedib. Gecə sancılanıbmış; səhər meyidini elə ordan da tapıblar.
Bəziləri Pərixan xanımı günahlandırırdılar. Guya Heydər Mirzə xətrinə, İsmayıla cariyələrdən birinin vasi-təsilə zəhər qatılmış şərab verdirib. Başqa birisi deyirdi ki, yooox, bu din məsələsidi. Əməlli-başlı boğublar şahı; din başçılarının gizli fitnəsi, fitvasilə. Buna da həm sünni, həm şiə ruhaniləri qol qoyub, razılıq verib.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.