İşığın oyunu. Tanrını axtaran detektiv. Stephen Smoke
düşünülmüş cavab verən kimi mızıldandım.
– Bilirəm, bu cəfəngiyat kimi səslənir, amma, açığı özünü öldürmək daha yaxşıdır, nəinki, həyatda onsuz yaşamaq… – mənə elə göründü ki, Valeri, qəfildən, bir az karıxdı. – Kimsə onu Tanrı, başqaları – Hüdudsuz Şüur adlandırır. Mənim üçün bu mərkəzdir, cəmlənmə duyğusudur. Başa düşürsünüz, nəyi nəzərdə tuturam?
Mən başımla təsdiq etdim.
– Qordon mənə Tanrı haqqında danışıb. – O, pəncərəyə baxaraq, bir qədər susdu. – Qordonsuz, özümü tamamilə ümidsiz hiss edirəm. Mənim həyatım zibil quyusu kimi idi, amma, mən Tanrı haqqında biləndən sonra o nağıla döndü. Ancaq, Qordon daha yoxdur və mən artıq yadırğamışam… Tanrını dərk etməyi. Yəqin, mən ona həmişə Qordonun gözləri ilə baxmışam. Qordon mənim ruhumun vasitəçisi idi. Amma, indi… indi mən bədbəxtəm. Elə bədbəxt ki, mənə kömək edəcək birini tapmasam, gözümü qırpmadan özümü öldürəcəm.
– Bəs niyə məhz məni seçdiniz? Axı telefon kitabçası detektiv adları ilə doludur.
– Siz bir neçə ay bundan əvvəl, mənim rəfiqələrimdən birinə yardım etmisiniz. O, dedi ki, siz ona şövqlü bir insan təsiri bağışlamısınız.
Etiraf edim ki, təbii ərzaq mağazalarında, meditasiya mərkəzlərində və dini ədəbiyyat dükanlarında detektivlərə o qədər də tez-tez rast gəlmək mümkün deyil. Mənim isə lazımi etibarım var imiş.
– Bəs, keşişlə necə, danışmaq istəyərdinizmi? Yersiz görünsə, ifadəmə görə məni bağışlayın, amma Tanrı onların peşəsidir.
– Qordon kilsəyə meylli adam deyildi. Onun Tanrı ilə bilavasitə əlaqəsi var idi. Əksər dinlər Tanrı ilə birbaşa əlaqəyə əngəl törətməkdə maraqlıdırlar.
– Başa düşürəm.
Burada başa düşülməməli nə var ki?
– Mən demək istəyirəm ki, əgər Tanrı hər yerdədirsə, o zaman çətinlik nədədir? Bura yəqin ki, hər gün həyatda olmayan yaxınlarını tapmaq istəyən insanlar gəlir. Tanrı haqqında hami eşidiblər. Hesab olunur ki, yer üzünün hər guşəsində onun elçiləri var. O, ona müraciət edən hər bir kəslə ünsiyyətə hazırdır. Eləsə, burada çətin nə var? Düşünürəm ki, sizə bundan daha asan iş tapşırılmayıb.
Səsimə arxayınlıq verməyə çalışaraq
– Açarlarımız həqiqətən də az deyil, – deyə sözə başladım. – Amma, bilmirəm…
Valeri səliqəsiz şəkildə çantasını açıb, oradan tapança çıxardı. Mən qeyri-iradi olaraq stolun arxasında gizləndim.
– Narahat olmayın, sizə atəş açmaq fikrində deyiləm.
Mən boynumun ardını yavaşca ovuşduraraq, üzümdən qorxu əlamətlərini qovmağa çalışdım.
– Mən sadəcə istədim ki, mənə inanasınız. Siz müraciət etdiyim birinci adam deyilsiniz. Mən keşişlərdən başlayıb, mediumlara keçmişdim, sonra, rəfiqəm sizi tövsiyə etdi. Siz mənim son ümidimsiniz, Nik. And içirəm ki, Tanrını tapmasam özümü öldürəcəm. Burda və indi yox, amma tezliklə. Mənim sadəcə, Tanrının olmadığı dünyada yaşamağa gücüm yetmir. Bundan əlavə, siz nə itirirsiniz ki? Mən haqqınızı ödəyəcəyəm.
Cavab verməmişdən əvvəl, xəyalımda onun sözlərini götür-qoy etdim. XX əsrin sonlarında Tanrını tapmaq elə də asan məsələ deyil. Əlbəttə, əvvəlcə bu, uşaq oyuncağı kimi asan görünür: Bütün radio və televiziya kanallarında, hər küncdə-bucaqda Tanrının adı ilə alver edirlər. Saxta tanrılardan da qıtlıq çəkmirik. Amma, mən özüm…də həqiqi mala hələ rast gəlməmişəm. Yaxşı, bu çoxdan olub. Bununla belə, Tanrını axtarmaq fikrində nəsə cəlbedici bir şey var idi.
Bundan başqa, Valeri haqlı idi: mən heç bir şey itirmirdim.
O, məni də maraqlandıran problemi araşdırmaq üçün pul təklif edirdi. Həm də anlayırdım ki, onun intihar təhdidləri zarafat deyil. Onun son ümidi olduğum halda işdən imtina edirəm, o da tapançanı gicgahına dirəyərək, evini güllədən dağılmış beyninin parçaları ilə bəzəyir – düşüncəsi ilə necə yaşaya bilərdim?
Nə qədər ağlasığmaz görünsə də, razılaşmaq üçün səbəblərim imtina etmək üçün olanlardan daha çox idi.
– Adətən, mən günə iki yüz alıram… Rokfordun aldığı qədər.
2
Yaşamıram, sadəcə çalışıram dəli olmayım
O üzündə ümidsizlik olan xətti keçməyim
Səhər Meditasiya edib, İşığ Qatarına minim,
Gecə bir şüşə şərabla özümü müalicə edim.
Mən San-Fransiskonu sevirəm. Şəhərin ruhu mən yaşayan hissədə başqa rayonlardan daha yaxşı duyulur. İki il bundan əvvəl, sığorta şirkətini tərk edərək, "Balıqçı Liman"ından bir neçə məhəllə yuxarıda, şəhərin işgüzar hissəsində məskunlaşdım. Çox da böyük olmayan köhnə anbarın yuxarı mərtəbəsini beş illiyə icarəyə götürəndə, orada tam nizamsızlıq hökm sürürdü: dörd köhnə divar, sınıq pəncərələr və quş nəcisi, yapışqan zir-zibil və, sonralar bir yoldaşın mənə anlatdığı kimi, gəmi mühərrikinin kəsilmiş paslı hissəcikləri ilə örtülmüş çürük döşəmə.
Sözün əsl mənasında dəhşətli olan bu yerə dərhal köçmək mümkün deyildi və mən beş ay dostlarımın yanında qalaraq, oranı təmir etdirdim. Pulum cüzi idi, amma, bacarığım və ev üçün lazım olan şeyləri, evlərdəki lazımsız əşyalar qədər ucuz qiymətə almaq istedadım var idi. Bir gün sökülməsi qərara alınmış kiçik kilsənin yanından keçməli oldum. Oradan iki kiçik yük maşını vitraj daşıyıb, yeni mənzilimin pəncərələrinə saldım.
Peşəsi dülgər olan dostum döşəmədə və divarlarda olan deşikləri doldurmağa kömək etdi, mən də təmizliklə məşğul oldum.
Mənzil yaşayış üçün yararlı vəziyyətə gətirildikdən sonra, mebel və bəzək içinə başladım. Daxili divarlar olmadığından otaqlardan danışmaq mümkün deyildi. Məsələn, mənim yataq otağımla qonşuluqda (məhz qonşuluqda, qonşu otaqda yox) iş zonası yerləşirdi. Orada divardan on iki futluq kvadrat güzgü asılıb. Tirin üstündən, ucuna "Everlast" boks armudu asılmış zəncir aşırılıb. Divarda, güzgüdən sağda isə döyüş və məşq boks əlcəkləri, əl bintləri və digər şeylər üçün bir neçə qarmaqcıq vurulub. Taburetkanın üstünə yumurta bişirmək üçün saat qoyulub, o mənə, dayağa söykənərək ağırlıq qaldıranda lazım olur. Mətbəxtdə hər şey palıd ağacından və paslanmayan poladdan idi. Santexnikanı da özüm yığmalı oldum, amma ilk öncələr anbarda mənim işimi asanlaşdıran, kiçicik mətbəx və ayaqyolu var idi.
Ümumi otaq da palıdla işlənib: rəflər və aparatura üçün altlıqlar. Sonuncuların üzərində 27-düymlük "Sony" monitoru, kasetlə işləyən videomaqnitofon, kompakt disklər üçün miniatür "Sony" pleyeri, plastinka oxudan cihaz, kaset maqnitofonu, səs gücləndirici, "Vətəndaş Keyn"-dən tutmuş, yapon qadın güləşinə qədər təqribən əlliyə yaxın lent durur (heç kim adaya bənzəmir; mən özümü daha