Zolaqlı pijamalı oğlan. Джон Бойн
– ana qətiy-yətlə söylədi. – Güvəndə olmağımızıtəmin edir. Kim bilir, bəlkə uzaqda daha az təhlükədə olarıq. İndi yuxarı çıxıbəşyalarını toplamaqda Mariyaya kömək etməyini istəyirəm. Bəzi insanlara görə hazırlaşmaq üçün istədiyimiz qədər bol zamanımız yoxdur.
Bruno başını yellədi, kədərli şəkildə uzaqlaşdı. “Bəzi in-sanlar” sözününözünün istifadə etməməsi lazım olan, bö-yüklərə aid və “ata” mənasını verən ifadə olduğunu bilirdi.
Yavaşca pilləkənlərdən yuxarıya çıxarkən bir əliylə mə-həccəri tutur, atasının yeni işinin olduğu yerdə yeni evdə buradakı kimi keflə sürüşmək mümkün olan məhəccərin olub-olmadığını düşünürdü. Bu evdəki məhəccər ən üst mərtəbədən başlayırdı.Və barmaq uclarında qalxıb çərçivə-dən bərk-bərk tutaraq Berlini başdan-ayağa görə bildiyi əyrişüşəli kiçik otağının çöl tərəfindən alt mərtəbəyə, nəhəng iki palıdqapının tam qarşısına qədər uzanırdı. Brunonun ən böyük əyləncəsi ən üst mərtəbədən məhəccərə çıxıbçığıra-çığıra aşağı qədər sürüşmək idi: Üst mərtəbədən birsonra-kına; ana və atanın otağının və əsla heç bir şərtdə, istisnasız girməməsi lazım olangeniş duşun olduğu mərtəbəyə… Və bir sonrakına, öz otağının, Qretelin otağının və lazım olduğu qədər istifadə etmədiyi kiçik duşun olduğu qata…
Nəhayət, ən alt mərtəbəyə çatanda məhəccərdən ayaqları üstündə düşməyi lazım idi, yoxsa beş mənfi bal alıb hər şeyə yenidən başlayırdın. Məhəccər evdəki ən yaxşı şey idi.Eyni zamanda baba və nənənin çox yaxınlığında yaşamaları çoxgözəl şey idi. O anda “görəsən, onlar da yeni işə gedirlərmi”, – deyə düşündü vəelə olduğunu fərz etdi. Çünki onları qoyub getməklərimümkünsüz idi.
Heç kəsin Qretelə çox ehtiyacı yox idi, çünki o ümidsiz hadisə idivə evəbaxmaq üçün qalması çox yaxşı olardı – halbuki baba və nənəsi üçünhiss etdikləri tamamilə fərqli idi.Bruno yavaşca pilləkənləri çıxıb otağına yönəldi, amma içəri girmədənaşağıya doğru baxdı. Anasını, yemək ota-ğının qarşısındakı, atanın “Girmək hər zaman istisnasız qa-dağandır”adlandırdığı iş otağına girərkən gördü. Anasının,yüksək səslə atasına nə isə dediyini eşitdi. Bundan sonra atası səsini bir qədər də yüksəltdi və mübahisəyə son qoydu. Sonra işotağının qapısı bağlandı və Bruno danışılanları daha eşidə bilmədi.
Otağına gedib əşyalarını yığmaq işini Mariyadan təhvil almağın yaxşı fikir olacağınıdüşündü. Yoxsa Mariya, əşya-larını şkafdan diqqətsiz, necə gəldi çıxara bilərdi, xüsusilədə arxa tərəfdə gizlətdiyi, yalnız ona aid olan və başqasını heç maraqlandırmayanşeyləri belə…
II BÖLÜM
YENİ EV
Yeni evlərini ilk görəndə Brunonun gözləri bərəldi. Ağzı yenə dairəvi “O”şəklini aldı və qolları yenə yanına düşdü. Hər şeyi ilə köhnə evlərinin taməksi idi və həqiqətən burada yaşayacaqlarına inana bilmirdi.Berlindəki ev səssiz küçədə idi və eyni sırada bir neçə sayda, onların evləri kimi böyük evlər vardı. Onlara baxmaq xoşuna gəlirdi; çünki tam olma-sada, haradasa öz evləri kimi idi. O evlərdə, əgər yoldaşları idisə, birlikdəoynadığı, əgər davalıdırlarsa, uzaq dayandığı başqa uşaqlar yaşayırdı.Yeni ev, bomboş sahənin ortasında tək-tənha idi. Ətrafdagörünən başqa ev yox idi. Bu da başqa ailələr, yoldaş və ya davalı, birlikdəoynayacaq başqa uşaqların olmayacağı mənasını verirdi.Berlindəki ev nə-həng idi. Orada doqquz ildən bəri yaşasalar da, hələta-mamilə kəşf edə bilmədiyi bir çox künc-bucaq vardı. İçini heç görmədiyi otaqlarbelə vardı. Atasının “Girmək hər zaman istisnasız qadağandır”adlandırdığı iş otağıkimi… Oraya haradasa heç girməmişdi. Halbuki, yeni evdə sadəcə üç mərtəbə vardı.
Üst mərtəbə, üç yataq otağı və sadəcə bir duşdan ibarət idi. Birinci mərtəbədə mətbəx, yemək otağı və atasının yeni iş otağı – köhnə qadağaların burda da keçərli olacağını düşü-nürdü – vardı və bir də xidmətçilərin yatdığı zirzəmi.
Berlindəki evin ətrafında, geniş evlərlə dolu küçələr var-dı. Şəhərmərkəzinə doğru gedən, gəzən və bir-biriləriylə danışmaq üçün dayananinsanlar görərdiniz. Bəzən də bir-birlərinə işlərinin çox olduğunu və dayana bilməyəcəklərini söyləyən qaçaraq insanlar. Parlaq dükanlar; kələm, kök, gül kələm və qarğadalı ilə təpələmə dolu meyvə vətərəvəz piştaxtaları vardı. Bəziləri göbələk, çuğundur və Brüssel kələmi,digərləri də yaşıl xiyar, təzə paxla, balqabaq və yaba-nı köklərlə dolu idi.Bruno bəzən bu piştaxtaların qarşısında dayanıb gözlərini yumaraq onların qoxularınıiçinə çəkməyi sevərdi. Qarışıq qoxuların və həyatın ətri başını gicəllən-dirərdi. Amma yeni evin ətrafında küçə yox idi. Ətrafda gəzən və ya qaçan insanlar yox idi, dükanlar və meyvə, tərə-vəz piştaxtaları da yox idi.Gözlərini yumanda ətrafındakı hər şey boş və soyuq gəldi ona, sanki dünyanınən kimsəsiz yerində idi. Heçliyin ortasında…
Berlində yolda masalar olardı. Bəzən Kari,Denyil və Martinlə məktəbdənevə gedərkən masalarda oturan, kö-püklü içkilər içib yüksək səslə gülənqadınlar və kişilər gö-rərdilər. “Bu masalarda oturan insanlar,yəqin çox gülmə-lidirlər”, – deyə düşünərdi həmişə, çünki nə dedikləri heç başa düşülməsə də, bəzilərihəmişə gülürdü. Amma yeni evin olduğu yerdə elə bir şey vardı ki, Bruno “burada kimsə əsla gülməz”, deyə düşündü. Orada gülməli bir şey, xoşbəxtolunacaq bir hal yox idi.
– Məncə bu, pis fikir idi, –gəldikdən bir neçə saat sonra,Mariya yuxarıda çamadanlarını boşaldarkən Bruno dedi. Mariya yeni evdəki yeganə xidmətçideyildi, ondan başqa üç xidmətçi də vardı. Çox sısqa idilər və bir-birləriylə pıçılda-şaraqdanışırdılar. Bir də yaşlı adam vardı. Hər gün yemək-ləri hazırlayıb onlaraxidmət etmək üçün burada olduğu deyilmişdi. Çox bədbəxt və bir az da hirsligörünürdü.
– Düşünmə lüksünə sahib deyilik, –evləndiklərində nənəvə babasının verdiyi 64 stəkanlıq dəstin olduğu qutunu açan anası daha sonra söylədi: – Bəziinsanlar bizim yerimizə bütün qərarları özləri verirlər.
Bruno, anasının bu sözlərlə nəyi nəzərdə tutduğunu anlamadı. Buna görə də heçsöyləmədiyini fərz etdi.
– Məncə, bu pis fikir idi, – deyə təkrarladı. Məncə, edilə-cək ən yaxşı iş bütün bunları unudub evə qayıtmaqdır. Bunu təcrübələrxanasına yaza bilərik, – deyə əlavə etdi. Bu sözü yeni öyrənmişdi və hər fürsətdəistifadə etməyə qərarlı idi.
Anası gülümsədi və stəkanları diqqətlə masanın üstünə qoydu.
– Bəyənə biləcəyin bir söz də var, – dedi. – Hər pis şeyin yaxşı tərəfini tapmalıyıq.
– Hmm, nə etdiyimizi bilmirəm, – Bruno dedi. – Məncə, atama fikrinidəyişdirdiyini, yorulduğumuz üçün bu gün burada qalıb yemək yeməyimizin vəyatmağımızın qorxusu olmadığını, amma sabah çay saatına qədər Berlindəolmaq istəyiriksə, erkəndən qalxıb getməyimizin