Wetenschap bevestigt – 7. Verzameling wetenschappelijke artikelen. Андрей Тихомиров
begrip van de mens en de relatie tussen het goddelijke menselijke en het natuurlijke.
De christelijke God is een transcendentale Geest, die vrijelijk niet alleen de natuur schept, maar ook de mens. Tegelijkertijd behoort een persoon slechts gedeeltelijk tot de natuur, hij handelt in de eerste plaats als een persoon, dat wil zeggen een bovennatuurlijk «ik» met zijn vrijheid, uniciteit en vermogen om te creëren. Persoonlijkheid is het beeld van God in de mens. Met andere woorden, er is iets goddelijks in een persoon, maar dit ’iets’ is geen natuurlijke kracht, maar het vermogen om een persoon te zijn. Zo ontdekt en onderbouwt de christelijke cultuur de absolute betekenis van de menselijke persoonlijkheid, creativiteit en vrijheid. Het is waar dat de manier waarop deze spirituele ontdekking werd begrepen en in de praktijk werd toegepast in de verschillende stadia van de ontwikkeling van de christelijke cultuur heel verschillend was.
«Het geloof in een almachtige God vindt zijn oorsprong in het judaïsme, de religie van de oude joden. Dit geloof drukt de tragische geschiedenis van het volk uit, beschreven in het Oude Testament, een verzameling boeken die heilig zijn voor zowel het jodendom als het christendom. De oudtestamentische geschiedenis is vol omzwervingen en hoop, de bitterheid van de Babylonische en Egyptische ballingschap ” (Men A. History of Religion. M., 1993, vol. IV, p. 298). En natuurlijk bracht zo’n verhaal een religie voort die fundamenteel anders was dan de Helleense. De goden van Hellas spraken het vertrouwen uit van de Hellenen in de gevestigde orde van het universum, hun hoop op een fatsoenlijk leven in een van de niches van de goddelijke kosmos. Maar voor de oude joden was de huidige kosmos een wereld van ballingschap en gevangenschap. De goden, die de krachten van deze kosmos personifieerden, waren onderworpen aan zijn lot, dat voor de joden noodlottig was. Mensen hadden hoop nodig, en alleen God, die zelf de schepper van de wereld was en de heerser van het kosmische lot, kon die geven. Zo ontstond de oorspronkelijke versie van het jodendom, de oudste monotheïstische religie.
«De God van de oude Joden, de God van het Oude Testament, was een type van de christelijke God. Strikt genomen is het voor het christendom één en dezelfde God, alleen zijn relatie met de mens verandert. Dus het oudtestamentische geloof wordt gezien als een voorbereiding op het nieuwe testament, dat wil zeggen, de nieuwe vereniging van de mens met God. En inderdaad, ondanks de significante verschillen in de ideeën van het Oude en het Nieuwe Testament, waren het de oudtestamentische wijzen die voor het eerst die spirituele vragen verschenen die het christendom kon beantwoorden. Maar laten we eerst stilstaan bij de verschillen ” (Gurevich A. Ya. Categorieën van middeleeuwse cultuur. M., 1994, p. 67).
Als de God van het Oude Testament is gericht tot het hele volk als geheel, dan is de God van het Nieuwe Testament gericht tot elk individu. De oudtestamentische God besteedt grote aandacht aan de vervulling van een complexe religieuze wet en de regels van het dagelijks leven, talloze rituelen die elke gebeurtenis begeleiden. De God van het Nieuwe Testament richt zich in de eerste plaats tot het innerlijke leven en het innerlijke geloof van ieder mens.
«Maar al in het Oude Testament zien we iemands dorst naar een echte ontmoeting met God en het verlangen om zichzelf geestelijk te bevrijden van onderwerping aan de uiterlijke kant van het leven. Deze motieven komen voornamelijk tot uiting in het boek Job en het boek Prediker ” (Men A. History of Religion. M., 1993, vol. V, p. 56). Dit streven naar het geestelijk overwinnen van de uiterlijke kant van het zijn is vooral duidelijk aan het begin van onze jaartelling, want de mensen vallen weer onder de heerschappij van vreemden, die dit keer de Romeinen waren. In de geschiedenis van het Oude Testament vervulde God zijn belofte, gaf de mensen een plek voor een onafhankelijk leven. Nu bleef het alleen nog wachten op de Heiland, die, volgens het geloof van de oude Joden, het hele volk zou redden en het hoofd van het koninkrijk zou worden. Maar de Heiland (in het Grieks – Christus) kwam niet, en het bleef alleen maar om te denken: misschien zal de verwachte redding geen nationale staat hebben, maar een spiritueel karakter? Dit is het soort preek dat Jezus hield.
«Uit twijfels over de betrouwbaarheid van bepaalde biografische gegevens kan niet worden geconcludeerd dat de prediker Jezus nooit als historisch persoon heeft bestaan. In dit geval wordt de opkomst van het christendom een wonder en die spirituele impuls die (met alle persoonlijke meningsverschillen) de auteurs van de evangeliën verenigt en leidt (ze werden gevormd aan het einde – begin van de 1e-2e eeuw na Christus) en verenigt de eerste christelijke gemeenschappen» (Petrov M K. Sociaal-culturele grondslagen voor de ontwikkeling van de moderne wetenschap. M., 2005, p. 40). Deze spirituele impuls is tenslotte te briljant en te krachtig om simpelweg het resultaat te zijn van een consensuele uitvinding.
Latere gebeurtenissen toonden aan dat de inhoud van de nieuwe spiritualiteit (en die werd niet alleen gerealiseerd in de preek, maar ook in het leven zelf van Jezus en zijn naaste discipelen) een betekenis heeft die veel verder gaat dan de grenzen van het kleine Judea. Op dat moment werd het Romeinse rijk gegrepen door een geleidelijk groeiende spirituele (semantische) crisis: in de uitgestrekte gebieden van het rijk voelen mensen zich geestelijk verloren, ze worden slechts radertjes in een enorme bureaucratische machine, zonder welke het onmogelijk is om de rijk. Traditionele heidense goden gaven uitdrukking aan een gevoel van spirituele betrokkenheid bij het leven van de kosmos, waarvan de voortzetting werd gezien als het leven van de oude stadstaat (polis). Over 1—2 eeuwen. de eerste vervolgde christelijke gemeenschappen begonnen te verschijnen, en na de aanvaarding van het christendom als staatsgodsdienst in de 4e eeuw in Rome, wordt het christendom een feodale uitbuiter.
De mens is door God geschapen naar «het beeld en de gelijkenis van God», dat wil zeggen, hij is een persoon met vrijheid en creatief vermogen. De vrijheid van de persoonlijkheid hangt samen met het feit dat zij de bovenaardse geest belichaamt, die voortkomt uit de Goddelijke Geest. De erfzonde van Adam en Eva schond de gelijkenis van de mens met God en vervreemdde hem van God, maar het beeld van God bleef intact in de mens. Alle verdere geschiedenis wordt door het christendom beschouwd als de geschiedenis van de hereniging van de mens met God.
Het hoogste religieuze doel van het christendom is redding. De specificiteit van het christelijke begrip van verlossing komt tot uiting in de dogma’s van de Drie-eenheid en de Menswording. God heeft eeuwig drie gelijke personen (personen:) – Vader, Zoon, Heilige Geest – verenigd door een enkele goddelijke essentie («natuur») en met een enkele wil. Tegelijkertijd vereist de christelijke theologie «geen personen te verwarren en geen essenties te scheiden». De Heiland (Christus) is een van de personen van de ene God (God de Zoon). God de Zoon incarneert in de menselijke natuur («incarneert») en wordt Jezus van Nazareth om de erfzonde te verzoenen en voorwaarden te scheppen voor het herstel van de menselijke gelijkenis met God. «God werd mens zodat de mens God kon worden», zeiden de kerkvaders (hoewel de mens niet geroepen is om God te worden «van nature», maar «God door genade»). Redding vereist spirituele inspanningen van een persoon, en vooral geloof, maar het is onmogelijk om alleen gered te worden, dit vereist een beroep op Jezus Christus en de effectieve tussenkomst van de Heiland zelf. Het Pad van Verlossing is het pad om te worden zoals Jezus: spirituele versmelting met de persoonlijkheid van Christus en (met Zijn hulp) zuivering en transformatie van iemands (zondige) natuur, die een persoon leidt tot definitieve verlossing van de macht van zonde en dood. Echter (vanwege de gevolgen van de erfzonde) ontkomt een mens niet aan de lichamelijke dood. De ziel van een persoon en zijn persoonlijkheid (spiritueel «ik») zijn echter onsterfelijk.
De weg naar verlossing en eeuwig leven in eenheid met God voor de mens ligt via de fysieke dood; dit pad is geplaveid door de dood aan het kruis en de lichamelijke opstanding van Jezus Christus. Verlossing is alleen mogelijk in de schoot van de Kerk, die het «lichaam van Christus» is: het verenigt gelovigen in één mystiek lichaam met de «vergoddelijkte», zondeloze menselijke natuur van Christus. De theologen vergeleken de eenheid van de Kerk met de eenheid van liefhebbende echtgenoten, die met liefde versmelten tot één vlees, dezelfde verlangens en wil hebben, maar zichzelf bewaren als vrije individuen. Christus is het hoofd van dit ene, maar veelzijdige kerklichaam, net zoals de echtgenoot het hoofd is van de huwelijksverbintenis (vandaar de zelfnaam van de nonnen: «bruiden van Christus»).
De christelijke moraal gaat uit van de inherente waarde van het individu (het individu is het «beeld van God» in de mens) en de onafscheidelijke verbinding tussen goedheid, waarheid en vrijheid. «… je zult de waarheid kennen en de waarheid zal je vrijmaken», «Iedereen die zonde begaat, is een slaaf van de zonde»,