Труды IV Республиканской научно-практической online-конференции «Образование XXI века: проблемы, тенденции и перспективы». Николай Сергеевич Лустов
тереңдетуге, жобалау-зерттеу қызметі шеңберінде өз зерттеулерін жүргізуге, ғылымдағы алғашқы қадамдарын жасауға мүмкіндік береді. Біздің жұмысымыздың негізгі мақсаты оқушыларға лабораториялық жағдайда микроклондау технологиясын үйрете отырып, оқушылардың биотехнологияға деген қызығушылығын дамыту. Осыған байланысты бірнеше міндеттер қойылды: Биотехнологияның заманауи әдістері жайында түсінік беру, өсімдіктердің микроклоналды көбею технологиясын меңгерту, өсімдіктердің генофондын сақтауға арналған биотехнология әдістерімен таныстыру.
Лабораториялық жағдайда бірнеше зертханалық жұмыс көрсете отырып оқушылырға өсімдіктерді микроклональды көбейту технологиясымен таныстырамыз. Жұмыстың мақсаты көбейтетін материалды теориялық және практикалық негіздерін және оны өсімдік биотехнологиясында практикалық қолдануды зерттеу болады. Қоректік ортаны дайындаудың, өсімдік материалын таңдаудың, in vitro әдісімен өсіруге материалды дайындаудың, жасуша дақылдарының өсуі мен дамуына жағдай жасаудың практикалық ережелері мен әдістерімен танысуымыз керек. Қоректік ортаға жасуша материалын отырғызуды жүзеге асырып және олардың дамуын қамтамасыз етеміз. Ғылыми әдебиеттердің, бейнематериалдардың көмегімен клондау технологиясы, қоректік ортаны дайындау, отырғызу материалын іріктеу, дайындау, зарарсыздандыру құрамы мен ережелері зерттеледі. Барлық қажетті материалдар мен жабдықтардың жиынтығы дайындалады [34].
Жұмыстың бірінші кезеңі Мурасиге мен Скуга ортасының құрамына сәйкес өсімдіктерге қажетті барлық микроэлементтер, дәрумендер, көміртегі мен энергия көздері, өсу стимуляторлары бар аналық ерітінді дайындау болды. Химиялық зертханада электронды таразылардың көмегімен мен компоненттердің әрқайсысын 0,5 литр аналық ерітіндіге өлшеп, тазартылған суда ерітіп, әр композицияны біртіндеп ерітіндіге қосып дайындалады.
Жұмыстың екінші кезеңі агар-агар негізіндегі өсіру ортасын дайындау және оған аналық ерітінді, өсу стимуляторлары және ортаны зарарсыздандыру болды. Алынған ортаны мен стерильді Петри табақтарына, колбалар мен түтіктерге құйып, оларды бұрын су ваннасында қайнату арқылы зарарсыздандыру. Осылайша, өсімдіктерді одан әрі отырғызу үшін қоректік орта дайындалады. Дайындалғаннан кейін ағынды суда сабынмен жуылған және отырғызуға дайындалған орталар сутегі асқын тотығының ерітіндісіне батырылды, 10 минут ұсталды және тазартылған суда үш рет жуылды. Зарарсыздандырудан кейін стерильді скальпельмен бөліктерді бөлек бөліктерге бөлді. Тіндердің бөліктері мен жүзімнің көздері стерильді қоректік ортаға Петри табақтарына, колбаларға және түтіктерге орналастырылды. Осыдан кейін барлық экспонаттар одан әрі дамыту үшін жылы, жарықтандырылған жерге қойылады.
Өсімдіктер материалдарын, қоректік орталарын, зертханалық ыдыстар мен құралдады стерилизациялау әдістерімен таныстыру. Сабақтың жоспары және қысқаша мазмұнына тоқталамыз. Өсімдіктердің жекеленіп алынған мүшелерін, ұлпаларын, жасушалары мен протопластарын жасанды жағдайда сәтті өсіру үшін, ортаның стерильдігінің қамтамасыз етілуі