САККИЗИНЧИ КИТОБ. Коллектив авторов

САККИЗИНЧИ КИТОБ - Коллектив авторов


Скачать книгу
ь, соат 1340

      САККИЗИНЧИ КИТОБ

      – Шундай бєлаїолсин. Главкон, сен билан мен келишдик-ки, намунали тартибот берилган давлатда хотинлар умумий бєлиши керак, болалар іам, ва уларнинг барча тарбиялари іам умумий бєлади; буларнинг іаммасининг устидан фалсафа ва іарбий ишда єрнак кєрсатганлар подшоілар бєлишлари даркор.

      – Іа, биз шундай келишдик.

      – Іокимлар тайинланишлари билан, улар єз аскарларини оладилар ва биз аввал айтиб єтганимиз турар жойларга жойлаштирадилар, деб келишган эдик; іеч кимда шахсий іеч нарса бєлмайди, аммо іамма нарса іаммада умумийдир. Агар ёдингда бєлса, турар жойлардан ташїари у ерда уларда їандай мулк бєлиш кераклигини айтиб єтган эдик.

      – Эсимда, іозир їилаётганларидай іеч ким іеч нарса сотиб олмаслиги керак, деган нуїтаи назарда турган эдик. Іарбий ишда фаолият кєраётган бизнинг нигоібон (їєриїчи)ларимиз їєриїлаганлари учун бошїа фуїаролардан бир йилга етадиган озиї-овїат заіираси сифатида мукофот оладилар, уларнинг вазифалари эса бутун давлатга ўамхєрлик бєлади.

      – Сен тєўри айтасан. Модомики биз буни тугатган эканмиз, у іолда, єзимизнинг аввалги йєлимизни давом эттириш учун, кел биз (суібатда) четга оўиб кетмасимиздан олдин биз нима іаїида гапираётганимизни эслаб олайлик.

      – Эслаш їийин эмас. Сен, давлат тартиботи іаїидаги єз мулоіазангни іозир нима деган бєлсанг тахминан єша сєзлар билан тугатган эдинг, хусусан сен, єшанда биз кєриб чиїїан давлат ва унга мос инсонни яхши деб іисоблашингни айтгандинг, гарчи янада зеборої давлат ва унга мувофиї шундай одамни кєрсатишинг мумкин бєлса іам. Модомики бундай давлат тартиботи тєўри экан, їолган іаммаси иллатли, дединг сен.

      Бузуї давлат тартиботининг тєрт хили

      Агар тєўри эслаётган бєлсам, сен тєрт хилда иллатли давлат тартиботи мавжуд, ва уларни аниїлаш зарур, токи уларнинг иллатлилиги кєринсин, – деб айтган эдинг; худди шунинг єзи (унга) хос одамларга іам тааллуїлидир: уларнинг іам іаммасини кєриб чиїиш даркор. Бир-биримиз билан келишиб олиб биз, энг яхши ва энг ёмон одамни олардик ва энг яхшиси – энг бахтли, энг ёмони – энг аянчлиси, энг ёмони – энг аянчлиси эканлиши тєўрими ёки иш бошїачароїми кєриб чиїїан бєлардик. Сен їандай тєрт хил давлат тартиботи іаїида гапирмоїдасан, деб сєраганимда, бизни Палемарх ва Адимант бєлиб їєйдилар ва сен, токи биз ушбу масалага етиб келмагунимизча улар билан суібатлашдинг.

      – Сен жуда тєўри эслатдинг.

      – Ана энди сен, худди курашчи (полвон)дай яна єша іолатда тургинда менинг єша саволимга, єшанда їандай жавоб бермоїчи бєлсанг, шундай жавоб бергин.

      – Агар бунга кучим етса.

      – Мен эса, іаїиїатан іам сен давлат тартиботининг їандай тєрт хили іаїида гапирганингни эшитишга шошилиб кетмоїдаман.

      – Бу осон, эшитасан. Мен худди єша маълум бєлган хиллари іаїида гапирмоїдаман. Кєпчилик крит-лакедемон тартиботини маъїуллайди. Иккинчи єринда камрої маъїулланадиган олигархия туради: бу давлат тартиботи кєп балолар ила тєла. Ундан, ундан фарїланувчи демократия пайдо бєлади. Машіур тирания уларнинг барчасидан фарї їилади – бу туртинчи ва давлатнинг єта касалмандлигидир. Балки сенда, їандайдир бир хилда равшан намоён бєладиган їандайдир бошїа давлат тартиботининг ўояси бордир? Зеро, меросий іокимият ва пулга (сотиб) олинадиган подшоілик іамда, буларга єхшаш бошїа іар хил давлат тартиботлари кєрсатиб єтилган тартиботлар орасида їандайдир оралиї іолатни эгаллайдилар ва варварларда іам элинларга їараганда кам учрамайдилар.

      – Іа, бунинг іаїида кєп їизиї нарсаларни іикоя їиладилар.

      – Шундай їилиб, сен биласанки, іар хил одамларда, давлат тартиботининг їанча хили бєлса, албатта худди шунча руіий феъл-атвор бєлади. Ёки сен, давлат тартиботларининг їаердан туўилиши номаълум, ахлоїлардан эмас балки эман ёхуд їоядан деб, тартиботлар давлатларда мавжуд бєладилар ва улар томони оўиррої келгани учун їолган іаммасини єз ортидан тортиб кетадилар деб єйлайсанми?

      – Асло, аммо фаїат ундан (ахлоїдан)

      Беш хил феъл-атворнинг беш турдаги давлат тартиботига монандлиги

      – Демак, модомики давлат хиллари бешта экан, у іолда турли одамларда, дилнинг тузилиши іам беш хил бєлиши зарур.

      – Нима демоїчисан?

      – Энг яхши бошїарув – задогонлар (аристократик) бошїарувига монанд инсонни биз тахлил этиб бєлдик ва уни яхши ва адолатли деб тан олиб тєўри їилдик.

      – Іа, биз уни тахлил этиб бєлдик.

      – Энди биз, ёмонларини іам баён этишимиз зарур, бошїача айтганда, бир-бирлари билан раїобат їилувчи ва шуіратпараст – лакедемон тузумига мос оадмларни, кейин – олигархик, демократик ва тираний (мустабид) одамни баён этишимиз керак, токи, энг адолатсизни кєрсатиб, уни энг адолатлига їарама-їарши їєйиш мумкин бєлсин ва бу билан бизнинг, тоза адолат, тоза адолатсизликка унинг соіиби (адолат соіиби – тарж.) учун бахт ёки бахтсизлик нуїтаи назаридан їандай муносабатда бєлиши іаїидаги масаламизни якунлашимиз даркор. Шунда биз ё Фрасимахга ишонамиз ва адолатсизликка їараб интиламиз, ёки энг аниї-равшан бєлаётган єша хулосага келамиз ва адолатга риоя їиламиз.

      – Сєзсиз


Скачать книгу