Сляды волатаў. Алесь Жук
і прыклеіў яе да травінкі. Большае і большае павуцінка, трапеча на ветры. Тады павучок перакусвае той кончык, які прымацаваў да травінкі. Павуцінка ўзлятае ўгору, а на ёй і павучок. Павуцінка можа быць два-тры метры даўжынёй. Павучок, як вопытны авіятар, кіруе павуцінкаю, прабягае па ёй, тады павуцінка робіцца карацейшая і апускаецца ніжэй.
Гэтак і ляціць павучок, пакуль павуцінка не зачэпіцца за што-небудзь трывалае, напрыклад за дрэва. Тады павучок пакідае свой «самалёт», хаваецца пад карынку на ствале. І ніхто яго не бачыць, пакуль не праміне зіма. А нам здаецца, што павуцінка сама па сабе з’явілася і проста так ляцела.
Высока курлыкаюць жураўлі, вяслуюць у вырай. Плыве ў небе густое срэбра павуцінак. Цяпер мы ведаем, што гэта павучкі перабіраюцца на новае месца жыхарства.
Ці ссе мядзведзь лапу?
У канцы лістапада, калі на парозе зіма, мядзведзь залазіць у бярлогу, каб праспаць усю зіму да вясны. Людзі гавораць, што, каб не адчуваць у гэты час голаду, мядзведзь ссе лапу. Ён робіць бярлогу ў дрымучым лесе пад вываратнем ці ў выкапанай яме. Высцілае бярлогу голлем, апалым лісцем, мохам. А зверху навальвае вялікую кучу галля. Накідае снегу на галлё, і ў бярлозе цёпла будзе, ды і заўважыць яе можна толькі па тым, што пар́ а падымаецца над гурбай – дыхае мядзведзь. Калі зіма доўгая, суровая, то вылезе мядзведзь з бярлогі толькі ў сакавіку.
Яшчэ з лета мядзведзь рыхтуецца да зімовай спячкі, назапашвае на сабе тлушч, які будзе яму замест ежы. Есць ён усё: дробных звяркоў, жабак, лічынак, слімакоў, птушыныя яйкі, ягады, грыбы, арэхі, фрукты, траву, а калі пашанцуе, упалюе лася, казулю. Усёедны звер мядзведзь, і таму тлушчу ён назапашвае на зіму дзясяткі кілаграмаў, тлушч і корміць яго, і сагравае зімой.
Але на самай справе не так ужо і глуха спіць мядзведзь зімовым сном, хутчэй моцна дрэмле. А вось наконт лапы адны гавораць, што ён нос прыкрывае, каб цяплей дыхаць было, другія – што лапу ссе, каб не так адчуваць голад. А паляўнічыя тлумачаць, што зімою ў мядзведзя сыходзіць з лап тоўстая, натаптаная за лета скура, вырастае новая. Вось і свярбіць гэтая старая скура, і, каб хутчэй яна злезла і не перашкаджала, ён і злізвае яе сваім шурпатым языком.
Пакуль мядзведзь дрэмле, у мядзведзіцы ў бярлозе нараджаюцца двое-трое медзведзянятак. Да вясны яны вырастуць у бярлозе велічынёй з маладога сабачку, таму, калі вылезуць, ужо ўмеюць шукаць ежу.
Залягае ў зімовую спячку і яшчэ адзін звер, пра якога не гавораць, што ён ссе лапу. У адрозненне ад двухсоткілаграмовага мішкі, барсук зусім малы ростам – не большы за метр, вагой у дзесяць разоў меншы – кілаграмаў дваццаць. Галава ў яго невялікая, выцягнутая, шчокі і лоб белыя з чорнымі палосамі, а сам барсук тоўсты. Лапы дужыя, з кіпцюрамі, каб лягчэй было капаць зямлю. Жыве барсук у норах, яны ў яго прасторныя, цэлыя апартаменты, сапраўдная падземная шматпакаёвая кватэра.
Цяпер і на мядзведзяў, і на барсукоў паляванне забаронена, яны занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.
Сняжынкі-дажджынкі
Пад летнім сонцам