Ludzie bezdomni. Stefan Żeromski
Pandemos (gr.) — należąca do całego ludu, przydomek Afrodyty jako opiekunki wolnej miłości.
11
Żona Hefajstowa... kochanka Anchizesa — Afrodyta była żoną greckiego boga ognia i sztuki kowalskiej, Hefajstosa, a także kochanką Anchizesa, ojca Eneasza.
12
Badecker (potocznie bedeker) — przewodnik dla zagranicznych turystów (od nazwiska wydawcy K. Badeckera).
13
Skopas — słynny rzeźbiarz grecki, żyjący na przełomie IV i III w. p.n.e.; mylnie przypisywano mu autorstwo posągu Afrodyty, znalezionego na wyspie Milo
14
agréable (franc.) — przyjemny.
15
sensible (franc.) — tu: przemawiający do uczucia.
16
Antoine Canova (1757—1822) — słynny rzeźbiarz włoski. Mowa o jego rzeźbie przedstawiającej mitologicznych kochanków: boga miłości Amora i królową Psyche.
17
Cluny — pałac w Paryżu (z XV w.) należący do opactwa w Cluny. Mieści się w nim słynne muzeum, zawierające bogate zbiory z zakresu rzemiosła i sztuki stosowanej, większość pochodzi z XIV, XV i XVI w.
18
Carnavalet — muzeum historyczne Paryża, zawierające cenne zbiory z okresu rewolucji 1789 r.
19
W tamtym prawdziwym Luwrze — Wanda ma na myśli magazyn tej nazwy przy ul. Tivoli.
20
„na Wolterze” — na bulwarze Woltera.
21
Concierge (franc.) — dozorca.
22
Wersal — wspaniały pałac i park pod Paryżem, z epoki Ludwika XIV, stanowił do r. 1789 rezydencję królów francuskich. Od czasów Ludwika Filipa znajduje się tam muzeum historyczne.
23
Sevres — miasteczko pod Paryżem, w którym mieściła się słynna fabryka porcelany.
24
Saint-Cloud — dawna rezydencja cesarza Napoleona III; ogromny park, otaczający pałac królewski, stał się dla paryżan Popularnym miejscem wycieczek.
25
tramwaj pneumatyczny — dawny typ tramwaju poruszanego sprężonym powietrzem.
26
malgré tout (franc.) — mimo wszystko.
27
Jean Pierre David d’Angers (1788—1856) — rzeźbiarz francuski, znakomity portrecista; wykonał m. in. znany z licznych reprodukcji medalion z podobizną Mickiewicza.
28
„Intransigeant” — „Nieprzejednany”, dziennik wychodzący w Paryżu od r. 1880 do r. 1940, reprezentował, początkowo poglądy republikańskie, później wyraźnie prawicowe i nacjonalistyczne.
29
dialogi a là Lukian — Lukian z Samosaty (II w.n.e.), grecki pisarz i filozof, był autorem dzieł: Dialogi bogów i Dialogi umarłych.
30
Izara — prawy dopływ Dunaju, źródła ma w Alpach Tyrolskich, przepływa przez górną Bawarię w pobliżu Monachium.
31
trotuar (z franc.) - chodnik
32
„Rybak” — słynny obraz malarza francuskiego, Puvis de Chavannes (1824—1898); jego właściwy tytuł: Le pauvre pecheur („Ubogi rybak”).
33
Antropoid — małpa człekokształtna.
34
Austeria — gospoda.
35
marchands de vin (franc.) — handlarze wina.
36
Maria Antonina — żona Ludwika XVI, córka Marii Teresy, cesarzowej austriackiej; znienawidzona przez lud francuski, została w czasie rewolucji ścięta na gilotynie (1798).
37
kształt... kaukaski — w dawnej terminologii rasę białą nazywano kaukaską.
38
notabene (z łac.) — dosł.: zauważ dobrze; tu: w dodatku.
39
Trouville — port francuski nad kanałem La Manche, a zarazem uczęszczana pod koniec XIX w. miejscowość letniskowa.
40
chambres garnies (franc.) — pokoje umeblowane do wynajęcia.
41
Adonai (hebr.) — Wszechmocny; określenie Boga, zamiast właściwego imienia: Jahwe, którego przepisy religii żydowskiej zabraniały wymawiać.
42
wena — żyła.
43
ineksprymable — spodnie.
44
usus (łac.) — ustalony zwyczaj, praktyka.
45
Parki (zwane także Mojrami) — w mitologii greckiej uosabiające przeznaczenie trzy córki Nocy; dwie młodsze, Kloto i Lachezis, przędły nić ludzkiego życia, którą w godzinie śmierci przecinała najstarsza z nich, Atropos.
46
misterium — u starożytnych Greków niedostępne dla niewtajemniczonych obrządki religijne.
47
rewerber — tu: latarnia uliczna.
48
gruszka