Բանաստեղծություններ. Նահապետ Քուչակ

      Ուր էիր, ուսկի՞ց եկար,

      քան զամէն ծաղիկ դու պայծառ.

      Եկիր ւ´ի հոգիս մըտար,

      չես ի տար պահիկ մի դադար.

      Սըրտիս մէջն ի ժուռ եկար,

      ւ´ելնելու ճարա´կ չի գըտար.

      Զարկիր ի գըլխուս վերայ,

      ւ´աչերուս ի վար թափեցար:

      Այս աստընվորիս վերայ

      երկու բան ողորմ ու լալի.

      Մէկ` որ սիրոյ տէ´ր լինի,

      Մէկ` որ գա´յ ըրողն ու տանի:

      Մեռածըն գէմ չէ´ լալի,

      որ ունի զիւր խոցն ալանի.

      Եկէ´ք, զողորմուկս տեսէք,

      ոչ մեռած է, ոչ կենդանի

      Աչերդ է ծովէն առած,

      եւ ուներդ է ի թուխ ամպէն.

      Այդ քո պատկերքդ սուրաթըդ

      ի վարդին կարմիր տերեւէն.

      Ուր որ դու կանգնած լինիս,

      չէ պատեհ վառեն մոմեղէն.

      Ծոցուդ լոյսըն դուրս ծագէ,

      գէմ ելնէ մեռելն ի հողէն:

      Սո´ւտ է, որ կ´ասեն, եղբա´րք,

      թ´ընտանի կաքաւ չի լինի.

      Մէկիկ մ´ես երէկ տեսայ, -

      ւ´երնեկ է զիր տէրն որ ունի.

      Իր օնքն էր ղալամով քաշած,

      ւ´իր բերանըն շաքարով ի լի.

      Զմեռելն այլ ի գիրկն առնու,

      ի ծոցուն հանէ կենդանի:

      Լուսի´ն, պարծենաս, ասես.

      Լուս կու տամ ես աստընվորիս:

      Ահա´ հողեղէն լուսին

      ի գըրկիս´ւ երեսն երեսիս.

      Թէ չես աւատալ այս գերուս,

      յե´տ տանեմ ըզփէշ կապայիս,

      Վախեմ` սիրոյ տէր լինիս,

      լուս պակա´ս տաս աստընվորիս:

      Ի՞նչ անեմ, կամ ի՞նչ լինամ,

      յո´ւր տեսնում աղւոր, նայ սիրեմ,

      Թէ զյաւիտենից պատճառն

      եմ ուսել, ես երթամ, ասեմ,

      Զաղէկըն այլ գիրկս առնեմ,

      ւ´աստուծոյ երթամ, ցըցընեմ,

      – Զաղէկըն դո´ւ ստեղծեցիր,

      ինձ յէ՞ր մեղք դընես, թէ սիրեմ:

      Լուսինն ի սարէն փըրթաւ,

      ի´նքն ու իւր աստըղըն ի հիտրաց.

      Զաղուորն ի գիրկըս առի,

      պագ առի երկուքս ի հիտրաց.

      Ըստեղծողն իր բերնովն ասաց.

      Մի´ թողուր զատ եարդ ի ձեռաց.

      Հընցկուն պէլըման աղուոր

      չե´մ ստեղծեր երկուքն ի հիտրաց:

      Հընցեղ եմ ի քո սիրուդ,

      որ տըղեկըն ծիծ չէ կերել.

      Մարիկըն վաղուց մեռել,

      ու տըղեկն որբուկ մընացել:

      Ջուր տուր իմ ծարաւ լերդիս,

      քո սիրուդ ի տապն եմ ընկել.

      Խօսէ´, որ առնում իխրար,

      ես յետի նէֆէսս եմ եկել:

      Ես ան հաւերուն էի,

      որ գետինըն կուտ չուտէի.

      Թըռչ´ի երկընօքն երթ´ի,

      թէ սիրոյ ակնատ չընկնէի.

      Ակնատն ի ծովուն միջին`

      էր լարած ‘ւ ես չգիտէի.

      Ամէն հաւ ոտօքն ընկնէր,

      ես ոտօքս ու թեւս աւելի:

      Ա´յ, գընա´, չի պիտիս դուն ինձ,

      լուկ պեզա´ր իմ սիրտս ի քենէ.

      Զերայ խոցեցիր դուն զիս,

      լուկ վերցաւ սիրտըս ի քենէ.

      Թէ գան ու զքեզ ջուր ասեն,

      կամ ջըրին ճարակն ի քենէ´, -

      Տարեկ մի ծառուած կենամ,

      չի խըմե´մ կաթիկ մ´ի քենէ:

      Երբ որ ես պըզտիկ էի,

      կանչեին ինձ ոսկի տըղայ.

      Մեծցա, սիրու տէր եղայ,

      երեսիս գոյնըն կու գընայ.

      – Մանկտի~ք, ձեր արեւն ասեմ,

      որ սիրուն` քարըն չի դիմնայ.

      Սիրուն` քար ւ’երկաթ պիտի,

      պողպատէ դըռնակն ի վերայ:

      Այդ քո ստեղծողիդ համար,

      երբ քայլես, զուներդ մի´ շարժեր.

      Այդ քո աչերուդ խընճերն`

      շատ մարդու աիւն է խըմեր.

      Խօշ եա´ր, արեւուդ համար,

      որբուկ եմ, զիս մի´ լացըներ.

      Տըղայ եմ, չեմ ի կենար,

      զիս ի քո կրակըդ մի´ ձըգեր:

      Ես աչք ու դու լոյս, հոգի,

      առանց լո´յս` աչքըն խաւարի.

      Ես ձուկ ու դու ջուր, հոգի,

      առանց ջո´ւր` ձուկըն մեռանի.

      Երբ զձուկն ի ջրէն հանեն

      ւ’ի