Aristophanis Lysistrata. Aristophanes
si ibi Pacem sim visura.
LYS.– Dicam ergo; siquidem res celanda non est. Nobis enim, ô mulieres, si volumus cogere viros ad colendam pacem, abstinendum est —
MYRR.– Quo? dic.
LYS.– Facietisne ergo?
MYRR.– Faciemus, si vel nos mori oporteat.
LYS.– Abstinendum igitur nobis est a pene. Quid mihi aversamini? quorsum itis? Vos inquam, cur labra distorquetis, et renuitis? cur color mutatur? cur lacrima fluit? facietisne, an non facietis? aut quid cogitatis?
MYRR.– Non fecerim, sed bellum serpat.
CAL.– Nec edepol ego, sed bellum serpat.
LYS.– Hoccine dicis tu, rhombe? atqui modo aiebas te vel dimidium tui abscissuram.
CAL.– Aliud, aliud quidquid voles. Vel per ignem, si oporteat, incedere volo. Hoc potius, quam quod de pene dicebas, ad quem nihil est quod compares, ô cara Lysistrata.
LYS.– Tu vero, quid?
LAMP.– Et ego volo per ignem.
LYS.– O libidinosum sexum omnem nostrum! non temere est, quod de nobis fiunt Tragœdiæ: nihil enim sumus, nisi Neptunus et scapha21. Sed, ô cara Lacæna (tu enim si fueris sola mecum, perditam22 rem adhuc restituere poterimus) adsentire mihi.
LAMP.– Per ecastor23 difficile est feminas dormire solas sine mentula. Hoc tamen perpeti oportet: nam pacem fieri oportet maxime.
LYS.– O carissima et sola harum femina.
MYRR.– Si autem, quod absit, quam maxime abstineamus a quo tu dicis, magisne eapropter fiet pax?
LYS.– Multo magis, ita me ament Divæ. Si enim domi sederemus pigmentis oblitæ et in amorginis24 subucilis nudæ insederemus glabro cunno, arrigerent viri, et coire cuperent: nos autem si non accederemus, at nos contineremus, sat scio mox pacem eos facturos.
LAMP.– Sane Menelaus olim conspectis, ut puto, Helenæ nudis papillis, ensem abjecit.
MYRR.– Quid vero, ô misella, si nos omiserint viri?
LYS.– Tum istud Pherecratis adhibe, Canem excoriatum excoriare.25
MYRR.– Nugæ sunt ista simulacra. Si vero comprehensas in cubiculum vi traxerint nos?
LYS.– Renitere apprehensis foribus.
MYRR.– At si verberent?
LYS.– Tum præbe, sed maligne. Nulla enim his inest voluptas, si per vim fiant. Aliisque modis molestia eos afficere oportet. Nec dubites, quin ocius defatigentur: nunquam enim ex eo voluptatem vir capiet, ni mulieri simul jucundum sit.
MYRR.– Si vobis hoc videtur, nobis itidem videtur.
LAMP.– Et nos quidem nostris viris persuadebimus, ut ubique sine dolo malo pacem colant. Sed Atheniensium colluviem quomodo quis adducere possit, ut ne rursus delicias faciat?
LYS.– Ne sis sollicita: nos, quod in nobis erit, nostratibus persuadebimus.
LAMP.– Nequicquam, quamdiu in triremes conferentur studia, et in Divæ æde adservabitur immensa illa pecuniæ vis.
LYS.– Sed et hoc etiam bene provisum et præcautum est: occupabimus enim arcem hodie. Nam provectioribus ætate mulieribus hoc mandatum est negotium, ut, dum nos hæc constituimus, sub specie sacrificandi occupent arcem.
LAMP.– Omnino fieri possit: etenim sic bene autumas.
LYS.– Cur ergo non hæc quamprimum, ô Lampito, jurejurando confirmamus, ut irrupta sint?
LAMP.– Jusjurandum modo concipito, ut juremus.
LYS.– Recte autumas. Ubi est Scythæna?26 quo spectas? Pone in conspectu clypeum supinum: et mihi det hostias aliquis.
MYRR.– Lysistrata, quo sacramento nos adstringes?
LYS.– Quonam? In clypeum, ut Æschylum aiunt fecisse quondam, ove mactata —27
MYRR.– Ne, quæso, mea Lysistrata, juraveris in clypeum quicquam super pace.
LYS.– Quodnam erit ergo jusjurandum?
MYRR.– Si sumtum alicunde album equum immolemus, et super eo juremus.
LYS.– Quorsum album equum?
MYRR.– Sed quomodo jurabimus nos?
LYS.– Edepol tibi dicam, si velis. Collocato supino grandi calice nigro, in eum immolemus Thasii28 vini urceum, et juremus aquam29 in calicem nos non infusuras.
LAMP.– Dii boni, quale juramentum! dicere nequeam quantum illum probem. Intus efferat aliquis foras calicem et urceum.
LYS.– O carissimæ mulieres, quanta vis fictilium! hoc sumto calice statim quis hilarabitur: eum depone, et hostiam mihi prehende. O Suada domina, et amicitiæ phiala, propitia mulieribus accipe hæc sacra.
MYRR.– Boni coloris est sanguis et pulchre profluit.
LAMP.– Quin etiam, ita me Castor amet, suave olet.
LYS.– Sinite primam me, ô mulieres, jurare.
MYRR.– Non, per Venerem; nisi sortita fueris.
LYS.– Prehendite omnes calicem, ô Lampito, dicatque pro vobis una, quæcunque ego dixero; vos vero in eadem jurabitis et rata habebitis: Nec adulter, nec vir ullus est —
MYRR.—Nec adulter, nec vir ullus est.
LYS.—Qui ad me accedet rigente nervo. Dic.
MYRR.—Qui ad me accedet rigente nervo. Papæ! labant genua mea, o Lysistrata.
LYS.—Domi casta degam ætatem —
MYRR.—Domi casta degam ætatem.
LYS.—Crocotam gestans et comta —
MYRR.—Crocotam gestans et comta.
LYS.—Ut meus vir quam maxime incendatur —
MYRR.—Ut meus vir quam maxime incendatur.
LYS.—Nec unquam sponte viro meo morem geram —
MYRR.—Nec unquam sponte viro meo morem geram.
LYS.—Si vero me invitam vi cogat —
MYRR.—Si vero me invitam vi cogat.
LYS.—Maligne ei præbebo et motus non addam.
MYRR.—Maligne ei præbebo et motus non addam.
LYS.—Non tollam calceos sursum ad lacunar.
MYRR.—Non tollam calceos sursum ad lacunar.
LYS.—Non conquiniscam instar leœnæ in cultri manubrio.
MYRR.—Non conquiniscam instar leœnæ in cultri manubrio.
LYS.—Hæc si rata habeam, liceat mihi hinc bibere.
MYRR.—Hæc si rata habeam, liceat mihi, hinc bibere.
LYS.—Si vero transgrediar, aqua impleatur calix.
MYRR.—Si
In the original "we are nothing but Poseidon and a boat"; the allusion is to a play of Sophocles, now lost, but familiar to Aristophanes' audience, entitled 'Tyro,' in which the heroine, Tyro, appears with Poseidon, the sea-god, at the beginning of the tragedy, and at the close with the two boys she had had by him, whom she exposes in an open boat.
Typo in Oxford: "perpitam". Leipzig has "perditam".
"By the two goddesses," – a woman's oath, which recurs constantly in this play; the two goddesses are always Demeter and Proserpine.
One of the Cyclades, between Naxos and Cos, celebrated, like the latter, for its manufacture of fine, almost transparent silks, worn in Greece, and later at Rome, by women of loose character.
The proverb, quoted by Pherecrates, is properly spoken of those who go out of their way to do a thing already done – "to kill a dead horse," but here apparently is twisted by Aristophanes into an allusion to the leathern 'godemiche' mentioned a little above; if the worst comes to the worst, we must use artificial means. Pherecrates was a comic playwright, a contemporary of Aristophanes.
Literally "our Scythian woman." At Athens, policemen and ushers in the courts were generally Scythians; so the revolting women must have
In allusion to the oath which the seven allied champions before Thebes take upon a buckler, in Aeschylus' tragedy of 'The Seven against Thebes,' v. 42.
A volcanic island in the northern part of the Aegaean, celebrated for its vineyards.
Leipzig: "et iuremus in calicem nos non infusuras."