Яблыневы Маёнтак. Аляксандар І. Бацкель
я спрабаваў пачаць – і адкладаў, бо часам лепей не пісаць, ніж пісаць. але вось ён я, вось мой маёнтак і вось маё жыцьцё, і я нікуды не падзенуся, калі толькі мяне наўмысна не падзенуць. я засадзіў усю сваю зямлю вакол дома дрэвамі, збольшага – яблыневымі. частку зямлі пакінуў на невялічкі гарод, таму што сёлета мая мэта – сьпелыя, як ва Ўкраіне, кавуны ды абрыкосы, бо з тузіну костак адна дала слабенькі парастак, які дорыць надзею, што калі-небудзь я пачну зьбіраць ураджай сваіх сонечных фруктаў. ну, што я магу сказаць, яшчэ крыху павялічым колькасьць насельніцтва на плянэце, паставім яшчэ некалькі заводзікаў – і ў Беларусі ня толькі абрыкосы пачнуць расьці, думаю, дойдзем і да ананасаў, а там і Апакаліпсіс на даляглядзе.
такім чынам, вакол мяне цяпер ня толькі самотны дуб і старая груша, вакол мяне процьма моладзі: яблыневыя парасткі, вішнёвыя, алычовыя, некалькі туяў, зьявіліся канадзкія елачкі і адзін ядлаўцовы куст. і мой маёнтак, гэта ўжо сур’ёзна, мой маёнтак – Яблыневы Маёнтак. і ён гуляецца з клясыкай, бо «а чаму б і не?», чаму б і не з клясыкай? бо калі не, то мне застанецца адно зарасьці травою, спрэс абрасьці травою і пачаць жыць паводле звычайнага раскладу – касіць раз на тыдзень, паліваць раз на тры дні… і ўсё, і больш нічога, і толькі пустэча, і вецер цёплы лунае па-над газонам.
вада
вада для мяне асабіста ня толькі вадкасьць, якая робіць мяне жывым і зьяўляецца асноўным складнікам майго арганізму. вада для мяне ў першую чаргу стыхія, падмурак жыцьця. і зразумела, што для людзей, самых сумнеўных істотаў гэтай плянэты і падобных хутчэй да мурашоў, ніж да заваёўнікаў і цароў Зямлі, вада – элемэнт першай неабходнасьці. і мне падабаецца гэтая вадкасьць, і мне вельмі прыемна адчуваць на сваёй галаве кроплі дажджу, і вось ужо які дзень запар ідуць залевы… і мой маёнтак, што знаходзіцца ўсяго на некалькі мэтраў вышэй за іншыя, суседнія, аточаны цяпер рэкамі і рачулкамі, і я адчуваю, як лёгка магу скаціцца разам з домам уніз і паплыць кудысьці далёка, туды, за гарызонт, дзе вада вадаспадам ляціць у космас і з аблокамі вяртаецца, і сіні кіт плыве ў далячынь, нясе плянэту ўсё далей і глыбей у бязьмежны сусьвет, ажно пакуль усё не ператворыцца ў адну маленечкую кропку на зялёным небасхіле для іншых істот-мурашоў, якія так залежаць ад сьвятла, што фотасынтэзуюць усё навокал.
для мяне вада як стыхія стаіць на першым месцы, а за ёю па чарзе ідуць зямля, паветра і агонь, і я бачу людзей праз прызму стыхій, і мне падаецца, што ўсе людзі адпавядаюць той ці іншай стыхіі, і калі на сьвет зьяўляецца геній, а гэта бывае раз на стагодзьдзе, то гэта ўжо пяты элемэнт. элемэнт, датычны альхіміі…
думаю, усе мае погляды на стыхіі можна пабачыць – як звонку, так і між радкоў – у маім першым рамане.
сублімацыя
сублімацыя і творчасьць, жаданьне і пісьмо, сувязь паміж полавым і духоўным, між сэксам і актам стварэньня тэксту. колькасьць полавых актаў адбіваецца на здольнасьці пісаць. чым больш сэксу, тым менш імпэту ствараць штосьці, памяншаецца колькасьць словаў у тэксьце, памяншаецца колькасьць вобразаў у галаве. адна мая былая сяброўка неяк, калі зрабіла мне мінэт, прамовіла: «усё, я забрала ў цябе моц, ты сёньня нічога не напішаш». і я потым тыдзень нічога ня мог напісаць, сядаў за клявіятуру і бачыў твар і ўсьмешку маёй дзяўчыны, і адразу з галавы выпетрывалася нават невялічкая порцыя словаў і сказаў. Елінэк піша ў сваёй п’есе «Клара Ш.», што Гётэ, калі шмат працаваў за сваім пісьмовым сталом, калі адчуваў узбуджэньне і гэта замінала яму скончыць верш альбо частку кнігі, адразу пачынаў мастурбаваць, і па-хуткаму, каб не адрывацца ад працы.
у мяне гэты вобраз стаіць асобнай выявай перад вачыма: Ваймар, садовы домік Гётэ, сьвеціць сьвечка, майстар піша… потым адкладае пяро, расшпільвае гузікі на гульфіку, дрочыць, канчае і вяртаецца да пісьма… ня памятаю пісьменьніка, але пра яго мне распавядаў сябра, што чытаў такі дзіўны раман, крыху хваравіты, пра чалавека, які праз мастурбацыю падарожнічаў у часе: заплюшчваў вочы, пачынаў ананіраваць і ўяўляць, што ён зараз у Бабілёне, а вакол яго будоўля ідзе, і сапраўды там апынаўся на невядомы тэрмін, а потым канчаў і вяртаўся.
сэкс, мастурбацыя, увогуле ўсё цялеснае і датычнае чалавечага задавальненьня займае спрэчнае месца ў творчасьці. гэта як натхніцца жаночым абліччам ды напісаць верш і адначасова быць няздольным накрэмзаць нават сваё імя пасьля мінэту.
сэнс
няма нічога больш бессэнсоўнага, чым чалавечае стаўленьне да сэнсу жыцьця і сьмерці, бо жыцьцю нельга надаваць шмат сэнсу, а сьмерць ня трэба ўводзіць у стан сакральнага, паколькі жыцьцё ўжо само па сабе – дзіўны стан існаваньня на мяжы з абсурднаю «барацьбою» між тым, як знайсьці сябе і сваё месца, і новымі батончыкамі «сьнікерс»: «забі на голад: еш, глядзі футбол, пі піва».
калі сапраўды на гэтае жыцьцё паглядзець аб’ектыўна – мы існуем выпадкова, і нашыя сьмерці ня мусяць быць для нас чымсьці высокім і пампэзным. сёньня, напрыклад, жанчына памерла, бо карова, якую яна вяла дадому (дарэчы, незразумела, дзе яна яе вяла!) спужалася аўтамабільнай сыгналізацыі і штурханула сваю спадарыню, а тая ўпала і галавою ўдарылася аб машыну, якая была запаркаваная побач.
добра, а цяпер уявіце – нашыя