Радзіва «Прудок». Андрусь Горват
рэчы.
А я сваёй арт-дырэктарцы такі:
– Не хачу быць дызайнерам, хачу быць сталяром. Мая арт-дырэктарка мне такая:
– Заўдзёўб ты мяне, Андрушка. Я ёй такі:
– Я ж рознабаковая асоба. Яна мне такая:
– Пагаворым у аўторак. Я ёй такі:
– Пагаворым у аўторак.
Уяўны рамонт працягваецца. У кухні ўжо квяцістае сонечнае святло падае на табурэтку, зробленую сваімі рукамі.
Сёння трапіў у закрыты музей старажытнабеларускай культуры ў Акадэміі навук.
Па-сапраўднаму маё сэрца ёкнула ля інструментаў і прыладаў. Нацягіч, зачэртач, скобля, шаршэрка, шпунтоўнік, струг… Як бы я хацеў пачуць гэтыя словы ў сапраўдным жыцці:
– Жонка, ты не бачыла маю шаршэрку? Яна ляжала ля шпунтоўніка, а цяпер тут нацягіч.
Як бы я хацеў, каб у музей трапілі зусім іншыя словы.
Жнівень
Прыехаў я да дваюраднага дзеда Косціка і бабы Гашы ў вёску Боруск. Гэта паблізу Прудка. Мы з бацькамі часта ездзілі да іх, калі я быў малы. На вяселлі іхніх дзяцей, на іншыя святы. Гэта была не такая краіна, як у нашым савецкім Петрыкаве, дзе я хадзіў у школу. У Боруску вышывалі, ткалі, спявалі народныя песні, працавалі, кахалі, жартавалі, гатавалі вясковыя стравы, замаўлялі ад урокаў, даглядалі адно аднаго.
Там на печы жыла гарбатая бабця за сто гадоў (маці бабы Гашы). Дзед вырабляў з драўніны ўсё ад лавы да галавы лася. Там, у Боруску, склалася маё ўяўленне пра Беларусь. Менавіта такой я бачу яе дагэтуль.
Цяпер я зноў прыехаў у Боруск пасля доўгай мінскай эміграцыі. Ад вялікай вёскі – ад маёй Беларусі – амаль нічога не засталося. Навакольныя лясы заціснулі Боруск у сваю мёртвую цішу. Дзед з бабай сталі старымі, хвароба скруціла іх і цягне да зямлі. Іх сын, дзядзька Валодзя, час ад часу разбівае цішыню начным стрэлам у ваўка.
Я зваліўся ім на галаву са сталіцы. Такі звычайны мінскі хіпстар. І першай справай палез у бабіну шафу:
– Раскажыце мне пра арнаменты. Раскажыце мне пра рэгіяналізм «анігадкі». Чаму мужчынская вышываная кашуля ў вас называецца гуцулкай? Адкуль пайшла назва Боруск?
Баба Гаша дзівіцца маім пытанням і адказвае:
– Вой, нехарошы свет пайшоў, нехарошы.
Дзед Косцік набівае тытунем самакрутку і цяжка ўздыхае.
– Вой, нехарошы свет пайшоў, – паўтарае баба Гаша. Я з замілаваннем слухаю яе мову.
Етака, чагойліся, кажны, лісянкі, роскідуўся, куплеюць…
Адна з адметнасцяў барусканскай гаворкі – канчатак «ом» заўсёды пераходзіць у «эм». Напрыклад, не малаком, а малакэм.
Цікаўлюся ў бабы Гашы:
– Тапаром будзе тапарэм?
– Тапаром будзе сякерай.
Радзіва «Прудок». Экстраны выпуск пейзажных замалёвак.
Праводжу водпуск у Прудку. Начую ў свайго брата Шурыка. У дзедавай хаце яшчэ няможна спаць. Восем год у ёй ніхто не спаў.
Штораніцы хаджу праз усю вёску. Побач каровы і трактары. Мухі, лес і яблыні. І гэта ўсё самае галоўнае.
Пайшоў па ваду да бабы Наташы.
– Як ты? – пытае.
– Паціху.
– Ну