Навелы. Андрэ Маруа
страшнае?
– Пра гэта нічога не ведаю. Я іх не чытала. Не… Почырк такі дробненькі, што ў мяне баляць вочы, апроч таго, мы ўсе добра ведаем, пра што піша жанчына ў дваццаць год, ды яшчэ закаханая.
– Але можа быць так, лэдзі Спенсэр-Свіфт, што я знайду ў гэтых паперах доказы… сувязі Байрана з прабабкай вашага мужа. У такім выпадку ці дазволена будзе мне гаварыць пра ўсё?
Яна глянула на яго са здзіўленнем, нават з пагардай:
– А як жа. Іначай я б вас не запрашала.
– О, вы сама велікадушнасць!.. Ёсць столькі фамілій, што гатовы абараняць дабрачыннасць сваіх продкаў, нягледзячы на яўныя факты, аж да трыццатага пакалення.
– Нонсэнс! Сэр Уільям быў дубіна, ён не разумеў сваёй жонкі і, апроч таго, здраджваў ёй з усімі навакольнымі дзяўчатамі. Ёй папаўся лорд Байран. Гэта быў не толькі вялікі паэт, а мужчына прыгожы, як анёл, і разумны, як д'ябал. Не дзіва, што яна выбрала лепшага. Хто яе асудзіць?
Эрвэ адчуў, што спрачацца не варта. Аднак не мог стрымацца, каб не сказаць:
– Прабачце, лэдзі Спенсэр-Свіфт, вы ж не чыталі папер, то як жа вы ведаеце, што лорд Байран быў тут не як госць мужа, а выступаў у іншай ролі.
– Фамільнае паданне, – прамовіла яна строга. – Мой муж чуў ад бацькі, а той ад свайго бацькі. Зрэшты, доказы знойдуцца, бо, паўтараю яшчэ раз, паперы будуць у вас. Зараз я іх вам пакажу, і вы мне скажаце, як вам лепш працаваць.
Яна паклікала свайго магутнага дварэцкага:
– Мілер, адамкніце чырвоны склеп, прынясіце свечкі і дайце мне ключы ад сейфа. Я туды спушчуся з панам Марсена.
Тэатральнасць афармлення рабіла ўражанне. Склеп, які знаходзіўся ў сутарэнні, абабіты чырвоным шоўкам, не меў электрычнага асвятлення, як іншыя пакоі замка. Ад свечак распаўзаліся цені і дрыжалі ў кутках. Да бакавой сцяны быў прысунуты вялізны сейф, стылізаваны пад сярэдневяковы куфар. Насупраць красавалася шырокая канапа. Старая дама, велічна спусціўшыся ўніз пад руку з французам, узяла ключы і, пакруціўшы імі ў трох адмысловых шчылінах, набрала сакрэтную лічбу. Пасля чаго Мілер расчыніў насцеж цяжкія акованыя жалезам дзверцы.
Бліснула сталовае серабро… Марсена заўважыў скураныя каробкі, і гаспадыня адразу ж дастала тоўсты альбом у белым саф'яне.
– Вось дзённік Пандоры… А вось пісьмы, перавязаныя ёю ўласнаручна ружовай стужкай.
Яна азірнулася:
– Ну вось… Дзе ж вас пасадзіць? Вунь той дубовы стол вам будзе зручны… Ён прасторны… Падыходзіць? Добра… Мілер, пастаўце два кандэлябры каля пана Марсена, справа і злева… Замкніце сейф, і мы пакінем маладога чалавека, няхай працуе.
– А ці магу я застацца тут на ўсю ноч? Часу мала, а хочацца прачытаць усё.
– Дарагі пан Марсена, ніколі не трэба спяшацца. Калі ёсць жаданне, зрабіць паспееце. Абед вам прынясуць сюды, і ніхто вашага спакою не парушыць. Заўтра раніцай вам пададуць снеданне ў ваш пакой, потым яшчэ можаце працаваць. А першай гадзіне палуднаваць будзеце разам са мной… Вас задавальняе такі расклад?
– Цудоўна,