Надбярэзінцы. Фларыян Чарнышэвіч
ж на споведзь збіраліся. Косціка, Стаха, Лапаносага і іншых маладзейшых хлопцаў адправілі начаваць на гарышча.
Стах перакусіў крыху і палез наверх, бо пасля ўтомнага, амаль дваццацігадзіннага падарожжа яго хіліла ў сон. Адразу за ім палез і Косцік.
– Ведаеш што, Стах, – прашаптаў ён на вуха сябру, улёгшыся, – я так хачу тую харугву панесці, што не лезе ў рот ні хлеб, ні сыр, ні сала. Месца сабе не знаходжу. Як думаеш, дадуць ці не?
– Дык табе ж Уладзь ужо сказаў, што харугвы выдаюць, калі выдаюць картачкі, – буркнуў Стах, засыпаючы.
– А, вось як… А калі картачку не дадуць, то і харугву не?
– Хораша папросіш – дадуць.
– Дык ты, можа, падкажаш, як трэба прасіць?
Адказам яму быў храп.
Косцік ляжаў і марыў пра харугву да глыбокай ночы і з гэтай марай заснуў.
Калі ж прачнуўся, па доме ўжо хадзілі. Праз шчыліны ў аканіцах прабіваліся сонечныя промні. Косцік агледзеўся, убачыў, што ўсе спяць, і з палёгкай падумаў: яшчэ не позна. Хвілінку паляжаў у задуменні і пачаў будзіць Стаха, які спаў як мёртвы. Тармасіў яго Косцік доўга, а калі ўрэшце раскатурхаў, то сказаў:
– Ведаеш што, я так хачу харугву, што ахвярую касцёлу свае шкуркі.
– Якія шкуркі?
– Гарнастаевыя дзве шкуркі з чорнымі хвосцікамі. Я гэтых гарнастаяў мінулай зімой упаляваў падчас святочных вакацый. Габрэі мне паўтара рубля за штуку давалі, але я не прадаў. Аддам абедзве на касцёл. Нічога не пашкадую, каб даказаць, што я не горшы за Юзіка. Калі ён зноў харугву панясе, а мне не дадуць, гэты халернік зноў кпіць будзе і нос задзярэ – крукам не дастанеш.
– Добра. А ты гэта лежачы вось тут прыдумаў?
– Так, а што?
– Можа, калі ля алтара прысягнуць, яно надзейней будзе.
– Мабыць, так. Злазім тады і хадзем.
За гадзіну яны сабраліся і выйшлі. Як і ўчора, надвор’е стаяла цудоўнае. Вуліцай крочылі адны палякі і адусюль сцякаліся да касцёла.
На ходніках з абодвух бакоў касцельнай брамы пасталі доўгія рады гандляроў ладанкамі і медальёнамі з Мінска і Вільні. Міма іх, на вуліцы і на шырокім пляцы, снавалі, як мурашкі, людзі. Знаёмцы і сваякі сустракаліся пасля расстання даўжынёю ў год, віталіся, балбаталі, разам радаваліся здароўю, пагодзе, шэсцю. Пад сценамі касцёла ксяндзы прымалі споведзь – дванаццаць спавядальняў стала па абодвух баках, і ля кожнай – натоўп грэшнікаў.
Хлопцы рушылі проста да касцёла. Адзін з прыезджых ксяндзоў адпраўляў імшу. Нягледзячы на ранні час, Стах з Косцікам ледзьве прабіліся ў прытвор, да кратаванай загароды. Памаліліся, Косцік прысягнуў ахвяраваць свае шкуркі, пасля чаго паспешліва выйшлі.
Даведаўшыся ад людзей што картачкі на шэсце будуць выдаваць на ганку плябаніі, абодва скіраваліся туды.
А там семінарыст акурат гэтым і займаўся. Мужчын пры ганку сабралася ўжо ладна, чарга стаяла хаты на тры. Хлопцы прабегліся па ёй вачыма і знайшлі колькі сваіх са Смалярні, але Юзіка не было.
Косцік стаў у хвасце, Стах