Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych. Отсутствует

      Informacje w sprawie współpracy reklamowej: [email protected]

      Dr n. hum. Andrzej Juros Zakład Socjologii Zdrowia, Medycyny i Rodziny, Instytut Socjologii, Wydział Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

      Prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko Zakład Pedeutologii i Edukacji Zdrowotnej, Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

      Prof. dr hab. n. med. Robert Latosiewicz Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

      Prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotr Majcher Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie; Oddział Rehabilitacji, 1 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Lublinie

      Prof. nadzw. dr hab. n. hum. Wojciech Otrębski Katedra Psychologii Rehabilitacji, Instytut Psychologii, Wydział Nauk Społecznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

      Dr hab. n. kult. fiz. Elżbieta Rutkowska Zakład Fizjoterapii, Katedra Kultury Fizycznej i Fizjoterapii, Wydział Nauk o Zdrowiu i Nauk Społecznych, Państwowa Szkoła Wyższa w Białej Podlaskiej

      Prof. zw. dr hab. n. med. Andrzej Skwarcz Były kierownik Katedry i Kliniki Rehabilitacji Akademii Medycznej w Lublinie w latach 1986–2000

      WSTĘP

      Niepełnosprawność jest zjawiskiem złożonym. Wynika z uszkodzeń lub zaburzeń działania organizmu. Niesie ze sobą określone skutki społeczne dla samej osoby niepełnosprawnej, ale także dla jej środowiska. Taką wykładnię niepełnosprawności przedstawia od lat 80. XX w. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) w Międzynarodowej Klasyfikacji Upośledzenia, Niepełnosprawności i Inwalidztwa (ICIDH, International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps).

      W ten sposób rozumiana niepełnosprawność wymaga kompleksowych działań profilaktycznych, naprawczych i adaptacyjnych. Rehabilitację – za Profesorem Wiktorem Degą – należy więc rozumieć jako proces medyczno-społeczny, którego celem jest przywrócenie osobie niepełnosprawnej godnego życia w poczuciu pożyteczności społecznej. Wszelkie zabiegi podejmowane na rzecz osoby z niepełnosprawnością powinny mieć na celu poprawę jakości jej życia. Cel ten może być osiągnięty przez wzmacnianie zachowanego potencjału takiej osoby oraz przez równolegle prowadzone działania ukierunkowane na tworzenie środowiska (materialnego, społecznego) wolnego od barier, ogólnie dostępnego, niedającego podstaw do jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na stan zdrowia i sprawności.

      Odsetek osób niepełnosprawnych w społeczeństwie trudno precyzyjnie i jednoznacznie oszacować. Stosuje się bowiem rozmaite kryteria orzekania o niepełnosprawności – uwzględniając obiektywnie istniejące odstępstwa od norm klinicznych zdrowia (niepełnosprawność biologiczna) lub ich konsekwencje dla rozmaitych form uczestnictwa w życiu społecznym (niepełnosprawność prawna), wymagające organizacji różnorodnych działań pomocowych i wspierających.

      Proces rehabilitacji kompleksowej wymaga więc współpracy wielu specjalistów. W zespołach rehabilitacyjnych, które realizują wspólny, wyżej określony cel, pracują także pielęgniarki. W wielu obszarach ich zawodowe kompetencje przenikają się i uzupełniają doświadczenie innych specjalistów (lekarzy, diagnostów, fizjoterapeutów, psychologów, pedagogów, pracowników socjalnych, doradców zawodowych, ale i polityków, prawników, pracowników mediów kształtujących relacje społeczne). Zadania pielęgniarek w rehabilitacji wynikają z założeń współczesnych procesów pielęgnowania pacjentów w placówkach służby zdrowia i w ich środowisku domowym, nauki oraz pracy. Obecna rola społeczno-zawodowa pielęgniarek, mająca swoje źródło w unifikacji zawodu przewiduje, sprowadza się do tego, że będzie ona pełnić nie tylko tradycyjnie rozumianą funkcję opiekuńczą, ale także edukacyjną w promocji zdrowia, przygotowaniu do samoopieki, wspierającą w rehabilitacji medycznej i społecznej oraz w działaniach zmierzających do wyrównywania szans życiowych osób z różnym stopniem i rodzajem niepełnosprawności.

      Autorzy książki przygotowali drugie, uaktualnione wydanie pracy zbiorowej, w której podjęli się prezentacji głównych problemów rehabilitacji kompleksowej – pokazując jej zasadnicze obszary w sferze medycznej i społecznej. Mają nadzieję, że swoją pracą pomogą pielęgniarkom w lepszym rozpoznaniu złożonych problemów niepełnosprawności i zachęcą do głębszych studiów idei rehabilitacji, a także jej form, metod i środków – w kontekście ich wyzwań zawodowych.

      1. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ – WYBRANE PROBLEMY I DEFINICJE

      1.1. WPROWADZENIE

      Zmiany dokonujące się w Polsce od blisko trzech dekad są szczególnie widoczne w obszarze społecznego i ekonomicznego funkcjonowania obywateli. Osoby niepełnosprawne, jako członkowie społeczności, na równi ze wszystkimi doświadczają tych przekształceń, ale nie są w stanie tak jak inni, głównie ze względu na ograniczenia w swoim funkcjonowaniu (ruchowym, psychicznym czy umysłowym), bez odpowiedniego wsparcia przystosować się optymalnie i szybko do zachodzących zmian, a co za tym idzie w pełni uczestniczyć w nowej, czasami mało im przyjaznej rzeczywistości.

      Sytuacja ta stawia nowe wyzwania oraz prowadzi do modyfikacji oczekiwań wobec kompleksowej rehabilitacji zarówno u samych osób niepełnosprawnych, jak i sprawnej części społeczeństwa. Efektywność procesu rehabilitacji, i ta mierzona obiektywnie, i ta związana z subiektywnym poczuciem wysokiej lub niskiej jakości życia danej osoby, bezsprzecznie zależy od stopnia uwzględnienia zmian zachodzących w procesie organizacji działań rehabilitacyjnych i ich ofercie merytorycznej.

      Państwo polskie, realizując politykę społeczną w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, stara się respektować zasady i kierunki działań wytyczane przez gremia międzynarodowe, stawiając obecnie jako jej cele przede wszystkim: wyrównywanie szans, integrację/inkluzję społeczną, zrównanie praw, niedyskryminację, tolerancję. Obserwacja dnia codziennego osób niepełnosprawnych bardzo często