Grażyna. Адам Мицкевич

      Lecz krzyżackiego gadu nie ugłaszcze

      Nikt ni gościną, ni prośbą, ni dary!…

      Małoż Prusaki i Mazowsza cary73,

      Ziem, ludzi, złota wepchnęli mu w paszcze?

      On, wiecznie głodny, choć pożarł tak wiele,

      Na resztę naszę74 rozdziera gardziele.

      Spólna moc tylko zdoła nas ocalić!

      Darmo hordami ciągniemy co roku

      Burzyć ich twierdze i mieściny palić:

      Przebrzydły Zakon, podobny do smoku,

      Jeden łeb utniesz, drugi rośnie skoro,

      I ten ucięty rośnie w dziesięcioro —

      Wszystkie utnijmy!… Na próżno się trudzi,

      Kto naszych szczerze chce godzić z Krzyżaki:

      Bo czy to z kniaziów, czyli z prostych ludzi,

      Na Litwie całej nie znajdzie się taki,

      Co by ich nie znał chytrości i dumy,

      Nie stronił od nich jak od krymskiej dżumy;

      Co by nie wolał stokroć, od ich broni

      Raczej śmierć w polu, niźli pomoc zyskać,

      Raczej żelazo rozpalone w dłoni

      Niźli krzyżacką prawicę uściskać!

      Lecz Witołd grozi?… Czyż bez obcych mieczy

      Już nie zdołamy rozeprzeć się75 w polu?

      Albo czy do tych kresów zaszły rzeczy,

      Iż domowego naszych zwad kąkolu

      Nie zdoła wyrwać dłoń bratniej przyjaźni,

      Oręż dla cudzej zachowując kaźni?…

      Skądże masz pewność, że słuszna twa skarga,

      Że Witołd znowu stawiąc się76 upornie77

      Zdrady napina i umowy targa?

      Posłuchaj… szlij78 mnie do niego powtórnie…,

      Wznowim umowę…» «Dość tego, Rymwidzie.

      Znane mi dobrze Witołda umowy79:

      Wczora mu taki wiatr zawiał do głowy,

      Dzisiaj nań znowu co innego przyjdzie.

      Wczora ufałem książęcemu słowu,

      Że sobie Lidę w dziedzictwo zabiorę;

      Dziś Witołd uknuł coś różnego znowu:

      Na gwałt swobodną wyśledziwszy porę,

      Gdy się do domów rozjechali moi,

      A on u Wilna obozami stoi,

      Dziś oznajmuje80, jakoby Lidzianie

      Za swego pana słuchać mię nie chcieli;

      Więc Witołd Lidę dla siebie wydzieli,

      Mnie zaś w nagrodę inny kraj dostanie —

      Pewnie Ruś gołą lub bagna Warega81!

      Bo tam wskazana jest siedziba nasza,

      Tam Witołd braci i krewnych wypłasza,

      A świętą Litwę sam jeden zalega!

      Patrz, jak uradził! A wie, na co radzić:

      Bo w jedno bije, chociaż różną drogą;

      Chciałby się jeden nad wszystkich posadzić

      I sobie równych cisnąć pod swą nogą.

      Przebóg! Czyż nie dość, że Witołda buta82

      Na koniu wiecznie trzyma całą Litwę?

      Pierś nasza wiecznie do zbroi przykuta,

      Szyszaki już nam przyrosły do czoła;

      Z łupów po łupy i z bitwy na bitwę,

      Świat jako wielki zbiegliśmy dokoła:

      To na Krzyżactwo, to znowu przez Tatry

      Na Polski pięknie zbudowanej sioła,

      Stamtąd po stepach żeglujące z wiatry83

      Goniąc błędnego84 obozy Mogoła.

      A cośmy skarbu z zamków wyłamali

      I co żywego szablica nie dotnie,

      Głód nie dogryzie, ogień nie dopali:

      Jemu znosimy, spędzamy ochotnie85.

      Na trudach naszych w potęgę urasta;

      Od Fińskich zatok po Chazarów morze86

      Wszystkie pod siebie zagarnął już miasta;

      Sam w jakiem87 mieście! w jakim siedzi dworze!

      Widziałem pysznych Krzyżaków warownie,

      Na które Prusak nie spojrzy bez strachu:

      A przecież mniejsze od Witołda gmachu,

      Co jest na Wilnie lub trockiem jeziorze88!

      Widziałem piękną dolinę przy Kownie89,

      Kędy rusałek dłoń wiosną i latem

      Ściele murawę, kraśnym dzierzga kwiatem;

      Jest to dolina najpiękniejsza w świecie…

      Lecz któż by wierzył? U syna Kiejstuta,

      W pałacu świeższa murawa i kwiecie:

      Takim podłoga kobiercem osnuta,

      Takie po ścianach rozwisłe bisiory90,

      Z liściem ze srebra i kwieciem ze złota:

      Nad dzieło bogiń, nad smug różnowzory

      Cudniejsza branek lechickich robota…

      W kratach u niego szklanne okienice,

      Przywoźne91 kędyś92 aż od ziemi końca,

      Błyszczą jak polskich rycerzy zbroice,

      Albo jak Niemen, przed oczyma słońca

      Spod śniegu zimne gdy odsłoni lice.