Pogrobek. Józef Ignacy Kraszewski
(daw.) – tu: odzież lniana. [przypis edytorski]
12
opona (daw.) – zasłona. [przypis edytorski]
13
poczczenie (daw.) – tu: okazanie szacunku. [przypis edytorski]
14
posąpny – dziś popr.: posępny. [przypis edytorski]
15
doma (daw.) – w domu. [przypis edytorski]
16
powolny (daw.) – posłuszny. [przypis edytorski]
17
zimnica – malaria bądź inna choroba objawiająca się naprzemienną gorączką i dreszczami. [przypis edytorski]
18
czeladź – służba. [przypis edytorski]
19
oddzierżać (daw.) – otrzymać. [przypis edytorski]
20
Jadwiga, Salomea i Kinga – Jadwiga (ok. 1178–1243), żona Henryka Brodatego; Salomea (1211/12–1268), siostra Bolesława Wstydliwego, królowa Halicza i Węgier; Kinga a. Kunegunda (1234–1292), żona Bolesława Wstydliwego. Każda z nich opuściła męża, by osiąść w klasztorze. [przypis edytorski]
21
nazad (daw.) – z powrotem. [przypis edytorski]
22
przemóc (daw.) – pokonać. [przypis edytorski]
23
razem (daw.) – naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
24
przywieść (daw.) – przyprowadzić. [przypis edytorski]
25
rozśmiał się – dziś popr. forma 3.os. lp. cz. przesz.: roześmiał się. [przypis edytorski]
26
notarialna nauka – umiejętność tworzenia pism urzędowych. [przypis edytorski]
27
caro infirma (łac.) – ciało słabe. [przypis edytorski]
28
nie stanie (daw.) – zabraknie. [przypis edytorski]
29
podczaszy (daw.) – urzędnik dworski podający wina. [przypis edytorski]
30
podkomorzy (daw.) – zarządca książęcego dworu. [przypis edytorski]
31
ochmistrz (daw.) – urzędnik zarządzający dworem. [przypis edytorski]
32
łowczy (daw.) – urzędnik dworski odpowiedzialny za organizację polowań. [przypis edytorski]
33
huba – hubka, miąższ huby, grzyba rosnącego na pniach drzew, używany do rozniecania ognia z pomocą krzesiwa. [przypis edytorski]
34
pyłki (z ros.) – skłonny do gniewu, popędliwy. [przypis edytorski]
35
worek – mowa o sakiewce z pieniędzmi. [przypis edytorski]
36
nieprzytomny (daw.) – nieobecny. [przypis edytorski]
37
gędźba (daw.) – muzyka. [przypis edytorski]
38
swadźba – wyswatanie małżeństwa. [przypis edytorski]
39
jagody – dziś popr. forma N.lm: jagodami. [przypis edytorski]
40
Lukierda – właśc. Ludgarda meklemburska (1260/61–1283), córka Henryka I Pielgrzyma i Anastazji Barnimówny, żona Przemysła II. [przypis edytorski]
41
Murawa – prawdop. chodzi o Marzannę, symbolizującą śmierć. [przypis edytorski]
42
prawie (daw.) – naprawdę. [przypis edytorski]
43
gęśl – słowiański instrument strunowy. [przypis edytorski]
44
kosa (daw.) – warkocz. [przypis edytorski]
45
kusy (daw.) – krótki. [przypis edytorski]
46
bohdanka (daw.) – ukochana. [przypis edytorski]
47
Kupała – święto słowiańskie, sięgające czasów pogańskich, po wejściu chrześcijaństwa określane jako Noc Świętojańska. [przypis edytorski]
48
zabyć (z ros.) – zapomnieć. [przypis edytorski]
49
baldakim – dziś popr.: baldachim. [przypis edytorski]
50
kasztelan (daw.) – urzędnik zarządzający grodem i podległym mu okręgiem. [przypis edytorski]
51
majaczało – dziś popr.: majaczyło. [przypis edytorski]
52
powisemko (rus.) – pasemko, pęk. [przypis edytorski]
53
brzemię – ciężar. [przypis edytorski]
54
kolce – rodzaj bransoletki. [przypis edytorski]
55
galon – złota lub srebrna taśma obszywająca krawędzie materiału. [przypis edytorski]
56
opona (daw.) – zasłona. [przypis edytorski]
57
dla (daw.) – z powodu. [przypis