Agady talmudyczne. nieznany Autor
– odpowiedział Salomon.
W pałacu był doradca, którego król bardzo cenił i miłował. Pewnego razu powiada do niego:
– Możesz ode mnie otrzymać, co tylko zechcesz.
Zastanawia się doradca, co by tu wybrać. Myśli sobie tak:
„Powiem, że chcę złota i srebra, to mi król z całą pewnością da: diamentów i brylantów też mi nie poskąpi. Powiem mu, żeby mi dał za żonę swoją córkę, młodszą królewnę. W tym życzeniu mieszczą się wszystkie poprzednie”.
Podobnie rzecz się miała z Salomonem. Nie prosił Boga ani o bogactwo, ani o siłę fizyczną, ani o zwycięstwa nad wrogami, tylko o mądrość, która jest córka niebios. W niej wszystko się mieści.
„I Salomon był najmądrzejszym wśród ludzi”.
I drżeli przed nim wszyscy królowie. Narody i ludy podatki mu płaciły.
Ryby z mórz i ptaki z niebios na jedno skinienie ciągnęły do niego.
Leśne zwierzęta i bydlęta z pól stoją przed nim i proszą: „Zarżnij nas na twoją ucztę”. Bogaty jest i potężny. Ma włości co niemiara. Rozwiązuje zagadki, odkrywa tajemnice, w najgłębsze wnika sekrety. Wczorajsi wrogowie dziś go miłują. Królowie pokornie czekają na jego rozkazy.
– Każdy z nich stanąć chce przed jego obliczem,
By chłonąć z ust króla słowa mądrości.
I sława Salomona rozbrzmiewa po świecie
I pełni podziwu są dlań mędrcy na świecie.
Pobożność i prawość, dobroć i miłość,
Sprawiedliwość i prawda zdobią jego panowanie.
Książęta i wielcy panowie chętnie
Swe córki oddają mu w służbę.
W jego rękach wielki spoczywa klucz
Do wszystkich bram mądrości.
Zna języki wszystkich zwierząt i ptaków.
Rozumie, o czym szumią drzewa i trawa,
Przed nim biegają jelenie i samy,
A broń jego niosą lwy i tygrysy.
II. Dwie głowy
Asmodeusz, król wszystkich diabłów, zapytał kiedyś Salomona:
– Czy ty jesteś tym Salomonem, o którym mówią, że jest najmądrzejszym człowiekiem na świecie?
– Tak.
– I ty wiesz o wszystkim, co się na świecie dzieje?
– Tak.
– Pokażę ci więc rzecz, której nigdy nie widziałeś.
– Pokaż!
Asmodeusz wyciągnął rękę aż do drugiej strony świata, do kraju Tewel, skąd wyprowadził człowieka o dwóch głowach i czterech oczach. Przerażony król Salomon kazał go natychmiast zamknąć w celi.
Nie ochłonąwszy jeszcze z wrażenia, Salomon wezwał Beniahu ben Jehuda i zapytał go:
– Jak myślisz, czy pod nami, na tamtej stronie świata, mogą być ludzie?
– Jako żyję, panie mój i królu, nigdy o tym nie słyszałem, ale kiedyś Achitofel, napomknął mi, że żyją tam jacyś ludzie.
– A możebyś chciał, żebym ci takiego człowieka stamtąd pokazał?
– Jak mógłbyś to zrobić? Głębokość ziemi jest przecież ogromna. Żeby ją przemierzyć, trzeba pięciuset lat.
Salomon kazał wtedy wyprowadzić z celi dwugłowego człowieka. Kiedy Beniahu zobaczył go, upadł twarzą do ziemi i wypowiedział błogosławieństwo szeechajanu20.
Salomon pyta dwugłowego człowieka:
– Kim jesteś?
– Potomkiem rodu Kaina.
– Jaka jest nazwa twego kraju?
– Tewel.
– Czy w twoim kraju świeci słońce i księżyc?
– Tak.
– Gdzie u was wschodzi i zachodzi słońce?
– Słońce u nas wschodzi na waszej zachodniej stronie i zachodzi na wschodniej.
– Czym się zajmujecie?
– Uprawiamy ziemię i hodujemy bydło.
– Czy modlicie się?
– Tak.
– Jak brzmi wasza modlitwa?
– „Jak wielkie są Twoje dzieła, Boże, wszystko, co uczyniłeś, mądrze uczyniłeś”.
– Czy chcesz wrócić do swego kraju?
– Bądź łaskaw i spraw, żebym wrócił.
Salomon polecił wtedy Asmodeuszowi, żeby go zaprowadził z powrotem do kraju, skąd pochodził.
Na to Asmodeusz odpowiedział:
– Tego nie potrafię. Po prostu nie jestem i nigdy nie będę w stanie zaprowadzić go z powrotem do kraju Tewel.
Salomon, chcąc nie chcąc, powiada wtedy do dwugłowego człowieka:
– Zostań więc u nas i żyj tak jak wszyscy tutejsi ludzie.
Dwugłowy człowiek zabrał się ochoczo do pracy. Uprawiał ziemię, orał, siał i zbierał żniwa. Wkrótce stał się prawdziwym bogaczem.
Po jakimś czasie ożenił się z biedną sierotą, która urodziła mu siedem synów. Sześciu wdało się w matkę i jeden w ojca. Miał tak jak on dwie głowy i czworo oczu.
Lata mijały i dwugłowy człowiek z kraju Tewel umaił. Synowie przystąpili do dzielenia schedy po ojcu. Powstał w związku z tym spór.
Sześciu normalnych jednym głosem twierdziło, że skoro jest ich siedmiu, należy spadek po ojcu podzielić na siedem równych części. Siódmy zaś, dwugłowy syn, oświadczył, że należy podzielić spadek według liczby głów. Słowem jemu należą się dwie części.
Nie mogąc dojść do ładu, zgłosili się do Salomona, żeby rozstrzygnął spór.
Król zwołał sanhedryn i zapytał członków tego najwyższego sądu o to, co w takim wypadku przewiduje prawo. Członkowie sanhedrynu nie znaleźli odpowiedzi. Wtedy król Salomon oświadczył, że jutro sam wyda wyrok.
W nocy zaczął modlić się do Boga:
– Panie świata, kiedy spytałeś mnie w Gibeonie, czego pragnę, odpowiedziałem Ci, że nie pragnę ani złota, ani srebra, tylko mądrości, żebym mógł sprawiedliwie sądzić Twój naród, naród Izraela. Teraz mam sądzić jednego z potomków Kaina i nie wiem, jak to zrobić. Oświeć mnie, żebym mógł wydać sprawiedliwy wyrok.
Bóg go wysłuchał i obiecał użyczyć mu mądrości następnego dnia rano.
I kiedy tylko słońce ukazało się na niebie, Salomon zwołał znowu sanhedryn i tak oświadczył:
– Należy sprawdzić, czy jedna głowa odczuwa, co się dzieje z drugą głową. Jeśli tak, to znaczy, że obie głowy stanowią jedną całość, że mamy do czynienia z jednym człowiekiem. Jeśli nie, to mamy do czynienia z dwoma osobami.
Następnie polecił przynieść wrzącą wodę i polać nią jedną z głów dwugłowego syna.
Ten,