Chłopi, Część druga – Zima. Reymont Władysław Stanisław
(gw.) – wkrótce. [przypis edytorski]
32
komornica – chłopka nie mająca własnej chałupy ani ziemi, płacąca pracą za mieszkanie. [przypis edytorski]
33
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
34
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
35
staje a. stajanie – daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
36
szarwark – wspólna praca całej wsi dla publicznego pożytku, najczęściej przy budowie i naprawie dróg; gospodarze byli zobowiązani do pracy z koniem i wozem, komornicy pieszo. [przypis edytorski]
37
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
38
ciołak a. ciołek (gw.) – cielę. [przypis edytorski]
39
kierz (daw.) – krzew, krzak. [przypis edytorski]
40
staje a. stajanie – daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
41
alkierz (daw.) – ustronny pokoik; sypialnia; tu: mniejsze pomieszczenie w karczmie dla lepszych gości. [przypis edytorski]
42
borgować (daw.) – dawać na kredyt. [przypis edytorski]
43
trześnia (gw.) – czereśnia. [przypis edytorski]
44
bez (gw.) – przez. [przypis edytorski]
45
półkopek (daw. a. gw.) – trzydzieści. [przypis edytorski]
46
galanto (gw.) – elegancko, porządnie. [przypis edytorski]
47
do zwiesny (gw.) – do wiosny. [przypis edytorski]
48
borg (daw.) – kredyt. [przypis edytorski]
49
bielizna – tu: biel śniegu. [przypis edytorski]
50
kierz (daw.) – krzew, krzak. [przypis edytorski]
51
dziewka – tu: służąca. [przypis edytorski]
52
szkopek a. skopek – naczynie, kubełek. [przypis edytorski]
53
stancja – tu: mieszkanie. [przypis edytorski]
54
zjadłeś fis – tj. pominąłeś jedną nutę. [przypis edytorski]
55
Gody – Boże Narodzenie. [przypis edytorski]
56
rychtyk (gw.) – akurat, właśnie. [przypis edytorski]
57
mój (gw.) – mój mąż. [przypis edytorski]
58
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
59
bróg – oparte na czterech słupach słomiane zadaszenie, pod którym składowano siano lub niewymłócone zboże. [przypis edytorski]
60
waju (gw.) – was. [przypis edytorski]
61
rodzonego – w domyśle: ojca. [przypis edytorski]
62
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
63
zwiesna (gw.) – wiosna. [przypis edytorski]
64
waju (gw.) – was. [przypis edytorski]
65
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
66
sielny (gw.) – silny, wspaniały. [przypis edytorski]
67
taczalnik – narzędzie do ostrzenia noży i toporów. [przypis edytorski]
68
stelisko (gw.) – trzonek topora. [przypis edytorski]
69
galanto (gw.) – elegancko, porządnie. [przypis edytorski]
70
Te, drzyki zapowietrzone, kiej się wyzwolita na hyclów – żart, nawiązujący do pracy hycla, łowcy bezpańskich psów, i jego pomocnika, oprawiającego zabite zwierzęta, oraz do zwyczajów w cechach rzemieślniczych, gdzie „wyzwoleniem” nazywano dawniej promocję ucznia-pomocnika na samodzielnego czeladnika. [przypis edytorski]
71
je – tj. ich, innych ludzi. [przypis edytorski]
72
wama (gw.) – wam. [przypis edytorski]
73
bez (gw.) – przez. [przypis edytorski]
74
narywać się – przepracowywać się, przedźwigać się. [przypis edytorski]
75
la (gw.) – dla. [przypis edytorski]
76
zwiesna (gw.) – wiosna. [przypis edytorski]
77
galanty (gw.) – elegancki, porządny. [przypis edytorski]
78
gapa (gw.) – wrona. [przypis