Wysheid. Benescke Janse van Rensburg
soos ’n storm oor julle kom, die ongeluk sal julle tref soos ’n orkaan. 28Dán sal julle my roep en ek sal nie antwoord nie, julle sal my soek en my nie kry nie. 29Julle het ’n afkeer van kennis gehad, julle het geweier om die Here te dien, 30julle het my raad verontagsaam en elke teregwysing van my geminag. 31Julle sal die vrugte van julle optrede pluk, julle sal van julle eie planne walg. 32“Die onkundiges se dwaling kos hulle die dood, die dwase word vernietig deur hulle selfversekerdheid, 33maar wie na my luister, sal veilig wees en hoef geen ramp te vrees nie.”
Die fondament van enige gebou bepaal hoe hoog dit gebou kan word voordat dit inmekaar stort. Die raamwerk van die boot se romp bepaal hoe stewig dit gebou kan word om die storms van die oseaan te deurstaan. En die diepte van die wortels van ’n boom bepaal hoe hoog die boom kan oprank in die lug sonder dat dit deur ’n woeste wind omgewaai word.
Die Psalmdigter Dawid het verstaan dat ’n mens niks kan vermag sonder wysheid nie en dat wysheid begin met die dien van God. Luister weer na sy woorde in Psalm 111:10: “Wysheid begin met die dien van die Here; almal wat dit doen, het ware insig.” Dawid moes hierdie insig aan sy seun, Salomo, oorgedra het wat hom as koning opgevolg het.
In 970 vC, net nadat Salomo as koning van Israel aangewys is, het hy al die militêre offisiere, die regters, familiehoofde en elke ander leier van Israel in die vergadertent saamgeroep sodat hulle by God kon hoor wat Hy vir die toekoms van Israel beplan. Salomo het geweet dat hy nie die volk sou kon regeer as God hom nie daarin gelei het nie.
In die droom wat Salomo die aand ná die ontmoeting in die vergadertent gehad het, het God aan hom een vraag gestel: “Salomo, jy kan vra net wat jy wil hê en Ek sal dit vir jou gee.” In 2 Kronieke 1:8–10 vind ons Salomo se antwoord: “U het groot trou aan my vader Dawid bewys en my koning in sy plek gemaak. Vervul nou, Here God, u belofte aan my vader Dawid, want U het my koning gemaak oor ’n volk so baie soos die stof van die aarde. Gee my nou wysheid en kennis dat ek hierdie volk reg kan lei, want wie kan uit homself hierdie groot volk van U regeer?”
Omdat Salomo vir wysheid gevra het, het God ook rykdom, besittings, aansien en ’n lang lewe bygevoeg. Só het Salomo die rykste en wysste man op aarde geword. In die boek van Spreuke deel hy van hierdie Godgegewe wysheid met ons. Salomo het, soos sy pa, Dawid, geweet dat ware wysheid by die dien van God begin. Luister na sy woorde in Spreuke 1:7: “Jy moet gehoorsaam wees aan die Here en jy moet Hom respekteer” (Die Bybel vir Almal).
Dit is hierdie respek vir God wat Salomo se lewe en keuses gerig het. Wat is die grondslag of fondament van jou lewe vandag? Bou jy dit op God? Mag jy jou lewe en keuses so inrig dat dit van respek en ontsag vir God spreek.
Gebed
Vader God, baie dankie dat u Woord ’n riglyn vir my lewe is. Skenk asseblief ook aan my wysheid sodat ek keuses kan maak wat spreek van respek en eerbied vir U. Ek vra dit in die Naam van Jesus Christus. Amen.
Besprekingsvrae
1 Lees Spreuke 1:2–6. Waarom is die boek van Spreuke geskryf?
2 Lees Spreuke 1:7. Waar begin wysheid? Wat beteken dit om ontsag en respek vir God te hê?
3 Lees Spreuke 1:10–19. Wat is die gevolge van korrupte mense wat dinge vat wat nie aan hulle behoort nie?
4 Lees Spreuke 1:25–31. Wat is die gevolge as ons God se raad en wysheid minag en op ons eie insigte staatmaak?
5 Lees Spreuke 1:32–33. Wat is die gevolge as ons God se wysheid volg?
6 Watter teksverse het vir jou in Hoofstuk 1 uitgestaan? Hoekom?
2 Beskerm jy jou huwelik?
Spreuke 2
1My seun, neem aan wat ek jou sê, maak wat ek jou voorskryf jou eie, 2hou jou ore oop vir die wysheid, span jou in om te verstaan. 3Roep insig by, vra na gesonde begrip. 4Soek dit soos jy silwer sou soek, spoor dit op soos ’n verborge skat. 5Dan sal jy weet hoe om die Here te dien, sal jy ontdek wat dit is om God te ken. 6Dit is die Here wat die wysheid gee, uit sy mond kom die kennis en die insig. 7Hy laat eerlike mense sukses behaal en Hy beskerm dié wat onberispelik lewe. 8Hy sien toe dat reg geskied, Hy hou wag oor die pad van sy troue dienaars. 9As jy aanneem wat ek jou sê, sal jy insig kry in wat regverdig en reg en billik is en sal jy op die goeie pad bly. 10Die wysheid sal sy plek in jou lewe inneem, kennis sal vir jou iets aangenaams word, 11oordeelkundigheid sal oor jou wag hou en verstandigheid sal jou bewaak. 12Dit sal jou weghou van die verkeerde pad af en van mense af wat verkeerde dinge verkondig, 13van dié af wat die regte paaie verlaat om op donker paaie te loop. 14Hulle verheug hulle daarin om te doen wat sleg is en juig die wandade van die slegte mens toe; 15hulle paaie is krom en hulle koers is verkeerd. 16Die wysheid sal jou weghou van die slegte vrou af, die vrou met die verleidelike praatjies, 17wat haar eie man verlaat en die verbond van haar God vergeet het. 18Haar huis lei ’n mens na die dood toe, haar spore bring jou by die dooies uit. 19Mense wat na haar toe gaan, kom nie een terug nie; hulle kom nie weer op die paaie van die lewe nie. 20Loop jy liewer die pad van die goeie mense, bly op die paaie van die regverdiges, 21want die opregtes sal die land bly bewoon, dié wat onberispelik leef, sal ongehinderd gelaat word, 22maar slegte mense sal weggevee word uit die land, bedrieërs sal uitgeroei word.
’n Ligte windjie speel deur Dirk se hare waar hy doelgerig in die straat afstap. ’n Entjie voor hom gaan staan die beeldskone vrou weer. Sy draai haar gesig na hom. Sodra hulle oogkontak maak, glimlag sy voordat sy om nog ’n hoek verdwyn. Dirk se hart bokspring. Nog nooit het hy só ’n mooi vrou gesien nie. En nog nooit was sy begeerte om tot by haar te kom so groot nie. Met al groter treë stap Dirk soos ’n perd agter ’n verleidelike wortel aan. Hy móét by haar uitkom. Hy móét meer van haar sien.
Op die oog af lyk hierdie situasie onskuldig: ’n man wat ’n aantreklike vrou gewaar en haar graag beter wil leer ken. Maar delf dieper en geskok vind jy dat Dirk ’n getroude man is met twee kinders by die huis. Ook dat die vrou agter wie hy aanstap, een van sy werkkollegas is – en self ook getroud is. Vir weke reeds het sy Dirk met haar verleidelike praatjies en komplimente betower. Aan die begin het hy dit as “niks” afgemaak. Tog, waar hy nou in die straat afstap, terwyl die adrenalien deur sy are bruis, word die waarskuwing in sy hart deur sy passie en begeerte uitgedoof.
Om nog ’n draai, deur nog ’n donker stegie, op teen die trappe. Dan bereik hy die woonstel – hul ontmoetingsplek. Dirk haal ’n slag diep asem voordat hy die deur oopstoot, instap en die deur weer saggies agter hom toetrek.
Die donkerte in die vertrek tref hom. ’n Koggelende lag klink op vanuit die hoek. ’n Koue rilling skiet teen Dirk se ruggraat af. Wat maak hy hier? Hy draai om om uit die kamer te vlug, maar die deurknop het verdwyn. In die flou straatlig wat deur die venster instroom, sien hy stapels geraamtes van mans wat voor hom na dieselfde vertrek gelok is. Bewend kyk hy op. Voor hom staan die kollega wat nou in ’n bose gedrog verander het!
Dirk het net soos die Spreukeskrywer, Salomo, in een van die vyand se oudste strikke getrap: Verbode verhoudings. Salomo se fout het begin toe hy (ten spyte van sy pa, Dawid, en ook Moses se waarskuwings) as deel van ’n politieke ooreenkoms met ’n ongelowige vrou van ’n vyandige nasie van Israel getrou het. Hierna het hy nog sewe honderd ander vroue en drie honderd byvroue (heelparty uit ongelowige nasies) tot sy harem bygevoeg. Die gevolg? Die vroue het mettertyd vir Salomo van God af weggerokkel. Onder hulle invloed het hy selfs in ’n stadium voor ’n afgodsbeel gebuig!
Hoewel Salomo besef het dat hy gesondig het en na God teruggekeer het, moes hy ’n duur prys vir sy dade betaal. Geen wonder hy gee in Spreuke 2:1–2 en 16–19 hierdie raad aan sy seun nie: “My seun, neem aan wat ek jou sê, maak wat ek jou voorskryf jou eie, hou jou ore oop vir die wysheid, span jou in om te verstaan … Die wysheid sal jou weghou van die slegte vrou af, die vrou met die verleidelike praatjies, wat haar eie man verlaat en die verbond van haar God vergeet het. Haar huis lei ’n mens na die dood toe, haar spore bring jou by die dooies uit. Mense wat na haar toe gaan, kom nie een terug nie; hulle kom nie weer op die paaie van die lewe nie.”
Die huweliksverbond is vir God heilig. Dit is daarom te verstane dat die vyand alles in sy mag sal doen om huwelike aan te val en te verwoes. Hierdie aanvalle kom gereeld in die vorm van