Piekfyn Afrikaans Graad 12 Leerderboek Huistaal. Henk Viljoen
nie! Amper so lekker soos om ’n 73 jaar oue eksemplaar van Die ruiter in die nag op my boekrak te hê.
(Uit: Rapport, My Tyd. 18 Maart 2012)
’n Tydskrifartikel moet aan sekere vereistes en kenmerke voldoen. Lees die volgende inligting in Pitkos aandagtig deur en beantwoord dan die vrae.
Die skryf van tydskrifartikels
In tydskrifartikels kom die persoonlike voorkeure en afkeure, asook die spesifieke styl van die skrywer sterk na vore. Wanneer jy ’n tydskrifartikel skryf, moet jy op die volgende let:
Die opskrif moet aantreklik en interessant wees.
Die styl moet persoonlik wees en direk tot die leser spreek.
Die styl kan beskrywend en figuurlik wees en ’n beroep doen op lesers se verbeelding.
Name, plekke, tye, gebeure, standpunte en enige ander besonderhede behoort ingesluit te word.
Die artikel moet belangstelling wek en die leser boei.
Daar is geen vaste formaat vir tydskrifartikels nie.
Soeklees die tydskrifartikel vir die volgende inligting. Hiervolgens sal jy kan bepaal of die artikel aan die nodige vereistes voldoen of nie.
1. Trek die opskrif jou aandag? Is die lettertipe en lettergrootte interessant aangebied?
2. Waaruit kan jy aflei dat die skrywer se styl baie persoonlik is?
3. Gee die inligting ’n subjektiewe of objektiewe siening van die skrywer weer? Motiveer jou antwoord.
4. Hoe sal jy die styl van die skrywer verder omskryf? Is dit beskrywend, nugter, feitelik, direk? Motiveer jou antwoord met bewyse uit die artikel.
5. Gee die skrywer na jou mening genoeg feitelike inligting? Verduidelik hoekom jy so sê.
6. Het die artikel jou belangstelling geprikkel? Hoekom?/Hoekom nie?
Skryf ’n tydskrifartikel
Lees weer die vereistes en kenmerke van ’n tydskrifartikel deeglik deur. Skryf ’n artikel vir ’n tydskrif oor nuwe tegnologie wat gemaklik en funksioneel in skole gebruik kan word. Dink aan iPods, iPads, tablette, ensovoorts. Jou artikel moet 180 tot 200 woorde lank wees. Volg die stappe van die skryfproses:
Beplan ’n kopkaart. Gebruik die volgende idees en stel jou eie kopkaart saam:Watter boodskap/inligting wil jy oordra?Wat is die kerngedagtes?Watter bykomende inligting/feite/beskrywings is noodsaaklik?Lees weer wat die kenmerke van ’n goeie tydskrifartikel is.
Skryf jou eerste weergawe en lees dit krities.
Laat jou maat die eerste weergawe lees en redigeer.
Bestudeer jou maat se aanbevelings en besluit of dit meriete het of nie. Gebruik nou jou kennis en jou maat se opmerkings wat waarde toevoeg en skryf ’n finale produk.
Raadpleeg ’n woordeboek indien jy twyfel oor korrekte spelling. Moenie raai nie!
Onvoorbereide toespraak
Jou onderwyser gaan ’n paar onderwerpe vir jou gee, soos byvoorbeeld: E-boeke gaan die gewone skoolhandboek vervang. Jy moet jou mening lug oor die onderwerp. Let op die volgende vir jou mondelinge aanbieding van 2 tot 3 minute:
Gebruik ’n gepaste stemtoon, stemprojeksie, tempo, intonasie, frasering, oogkontak, liggaamshouding en gebare.
Gebruik doeltreffende woordeskat en taalstrukture.
Gebruik ’n effektiewe inleiding en slot.
Praat direk met die gehoor.
Bied ’n duidelike argument aan en hou dit vol deur verskillende gepaste bewyse te kies.
Gebruik gepaste aanspreekvorme en herhalings: Dames en here; Ek wil beklemtoon dat . . .
Gebruik gepaste woordkeuses, taalstrukture en -konvensies.
In hierdie aktiwiteit moet jy boodskappe en temas in visuele tekste identifiseer, interpreteer en evalueer. Ook moet jy let op die effek van visuele tegnieke soos ontwerp, komposisie en kleur, byskrifte en dialoog en die plasing in die voorgrond of agtergrond (posisie) van ’n illustrasie of skets en verduidelik hoe dit die boodskap ondersteun. Kyk na die volgende advertensies en beantwoord die vrae wat volg.
Advertensie 1
Lees- en kykbegrip
1. Wat word hier geadverteer? Wat is die doel van die advertensie?
2. Verduidelik die rol van die “spietkop” in hierdie advertensie.
a. Dink jy dit is gepas? Verduidelik.
b. Pas die wapen en stewels by die advertensie of is dit onnodig?
c. Is hier sprake van stereotipering? Verduidelik.
3. “Spietkop” is ’n voorbeeld van volksetimologie/’n leenwoord.
a. Aan watter taal is dit ontleen?
b. Gee ’n beter Afrikaanse woord daarvoor.
4. Sou ’n ander beeld, byvoorbeeld van ’n skaatsplankryer, dieselfde effek gehad het?
5. Wie is die teikengroep van die advertensie?
6. Waarom is die name van instansies soos ABSA, Beeld en kykNET onderaan die advertensie?
7. Watter opinie/argument word direk of indirek in die advertensie oorgedra?
8. Is die advertensie geslaagd? Verduidelik jou mening.
9. Watter visuele effek het die advertensie op jou? Sal ’n advertensie sonder visuele effekte dieselfde uitwerking hê?
Advertensie 2
Vrae
10. Wat word hier geadverteer? Wat is die doel van die advertensie?
11. Wat is die funksie van die verkleurmannetjie in die advertensie?
12. Waarom word Afrikaans ’n “reënboogtaal” genoem?
13. Hoe word die reënboogtaal visueel voorgestel?
14. Waarna kan die volstruise moontlik verwys? Dink aan die taalfeeste!
15. Van watter een van die twee advertensies hou jy die meeste? Waarom?
16. Dink jy die advertensies is geslaagd? Motiveer.
17. Watter rol speel visuele elemente in die advertensies?
Vergelyk advertensies
Kies enige twee advertensies uit tydskrifte of koerante wat dieselfde soort produk of diens adverteer.
Teken die tabel in jou werkboek oor en beantwoord die vrae ten opsigte van elke advertensie.
Ondersoek moontlike ooreenkomste en verskille tussen die advertensies.
Rapporteer jou bevindings aan die klas.
| Kriteria | Adv. 1 | Adv. 2 |
| Naam van die produk of diens: Wat word geadverteer? | ||
| Doel: Wat is die doel van die advertensie? | ||
| Boodskap: Watter boodskap oor die produk/diens kommunikeer die advertensie? | ||
| Teikengroep: Vir wie is die advertensie bedoel? | ||
| Waardes: Watter waardes en/of houdings word met die produk/diens geassosieer? | ||
| Taal: |