Hard soos kameeldoringhout. Sarah du Pisanie
maak.
Sommer van sonop af het Braam onder haar begin uittrek. Hier van twaalfuur af was hy heeltemal buite sig. Met ’n sinkende hart het Martie gesien hoe die afstand tussen hulle groter en groter word. In haar hart het sy gebid dat dit tog net nie ’n lang skof moet wees nie. Dalk kan sy hom voor sononder inhaal.
Dis al amper skemer toe Martie hom eers inhaal.
Sy waens is uitgespan en sy osse het klaar gesuip. Hy sit agteroor teen ’n boom en daar is ’n breë glimlag op sy gesig toe Martie moeg en vuil haar wa onder die verste boom intrek.
Sy drie waens staan op die beste plekke. Hulle is ver van mekaar getrek sodat daar omtrent nie plek vir haar is nie. Sy is dus verplig om haar wa heel aan die ander kant, teenaan die digte bosse, te trek.
Martie kners op haar tande. Hy is die moedswilligste, onuithoudbaarste mens waarvan sy weet. As hy net die twee ongebruikte waens nader aan mekaar getrek het, kon sy maklik ook op hierdie oop kol gestaan het. Hy is egter daarop uit om dit vir haar so onaangenaam moontlik te maak.
Apools is ook nog vanaand siekerig. Die geweldige pas wat hulle vandag moes handhaaf, het hom vanaand vol pyne en hy is behoorlik kromgetrek.
Martie het net een keer met ’n kennersoog na hom geloer en toe vir hom die peuselwerkies gegee om te doen. Sy maak self hout bymekaar en maak vuur.
Dankbaar dink sy aan Chrisjan wat nog jonk en sterk is. Hy is fluks en baie getrou. Sy weet nie wat sy sonder hom sou gedoen het nie.
Sy hoop tog die drinkplek is vanaand lekker skoon sodat sy ’n slag ordentlik kan was. Sy is vuil en stowwerig en dit sal haar sommer beter laat voel as sy weer ’n keer skoon kan kom.
Toe die vuurtjie knetterend brand, stap sy na die drinkplek toe. Die water is egter maar weer modderig en vuil en die kante is reeds ’n pappery getrap soos gisteraand.
Moedeloos kyk sy na die water en dan na die beboste wêreld om haar. ’n Koue rilling hardloop teen haar rugstring af. Wat kan tog nie alles in hierdie digte bosse skuil nie? Sy en Apools en Chrisjan sou beslis nie hierdie ongetemde wêreld alleen kon aandurf nie.
Sy sug diep. Hulle sal beslis ook nie die pas van vandag kan volhou nie.
Wat moet sy tog doen! Sal sy nie maar weer probeer om met die man te gesels nie? Sy het nog ’n bietjie spaargeld wat sy vir haar pa wil gee. Sy weet hoe nodig hy dit het, maar miskien moet sy dit vir hierdie man aanbied in ruil daarvoor dat hy hulle tot op Grootfontein vergesel. As hy hulle net ’n redelike kans wil gee om by te hou!
Die skrik slaan lam in haar bene op toe die groot gestalte van die man wat al heeldag haar gedagtes oorheers, skielik voor haar in die voetpaadjie opdoem.
Sy staan so naby aan hom dat sy haar kop effens agteroor moet buig om sy gesig te sien.
“Ek- . . . ekskuus tog! Ek . . . ek was so ingedagte, ek het jou nie eens gesien nie.” Sy stamel die woorde hees en probeer dan by hom verbykom.
Die ongeduld roer in Braam. Hoekom kan sy nie vloek en raas nie? Vir wat lyk sy soos . . . soos ’n kind wat ’n hou verwag?
Dis al sterk skemer, maar sy staan so naby hom dat hy haar die eerste keer goed kan bekyk. Haar kop kom net tot by sy skouer. Die donkerbruin hare is agteroor gekam en in ’n bolla in haar nek vasgedraai. Die twee groen oë lyk groot en bang. Nou eers merk hy op dat dit stof was wat haar hare so grys laat vertoon het. Die stywe bolla en grys rok met die hoë hals laat haar jare ouer lyk as wat sy is. Sy moet nog betreklik jonk wees – seker in haar twintigerjare.
Haar stem klink benoud toe sy ’n slag kug en dan die bul by die horings pak.
“Meneer Potgieter . . . ek sal nie vir jou moeite wees nie. Ek . . . ek wil net agter jou aantrek. Ek ken nie hierdie wêreld nie. Ek . . . wat jy ook al van my mag dink, ek móét dringend by my pa kom. Ek kan nie . . . ek kan ongelukkig nie byhou teen die pas wat jy handhaaf nie. Kan . . . sal . . .?” Sy sluk swaar en strengel haar vingers inmekaar.
“Sal jy asseblief ’n klein bietjie stadiger trek? Dan . . . dan sal ek kan byhou. Asseblief, meneer Potgieter! Apools is al oud en . . . Ek sal jou betaal, ek het geld.”
Braam voel iets soos skaamte in hom roer. Hy trek nooit teen so ’n moordende pas vir die osse nie. Sy vra mos niks van hom nie. Wat sal dit nou aan hom doen as sy net agter hom aantrek?
Martie is oortuig dat hy gaan weier. Hy is net so ’n soort mens. Hy sal nie van plan verander as hy eers op iets besluit het nie.
Bang loer sy na hom. As hy nóú weier, sal sy moet omdraai – môreoggend nog. Hulle kan nie hierdie pas volhou nie, en dalk verloor hulle later heeltemal die spoor as hy onder hulle uittrek. Sy sien nie daarvoor kans om alleen in hierdie woeste wildernis te wees nie.
Braam se stem klink egter ongeduldig in die skemer.
“As jy so danig baie geld het, hoekom het jy nie vir jou ’n ordentlike wa gekoop nie?” Hy wag nie vir ’n antwoord nie, druk net by haar verby en verdwyn tussen die bosse.
Peinsend stap Martie terug. Sy weet nie wat om van sy antwoord te dink nie. Sy eet klaar en dan kom skuif Apools en Chrisjan stil langs haar vuur in. Die hele tog van die Kaap af hou hulle saans godsdiens as hulle klaar geëet het. Gisteraand was sy egter te bang om godsdiens te hou. Sy het vir Apools en Chrisjan gevra om liewer te gaan slaap. Vanaand laat hulle hulle egter nie weer keer nie.
Martie gaan haal dus haar Bybeltjie en lees vir hulle ’n stukkie voordat sy ’n gebed doen.
“Ek dink nie ons moet sing ook nie. Ek is bang ons hinder die ander mense.”
Sy sien die teleurstelling op Apools en Chrisjan se gesigte en sy voel gemeen. Dis altyd vir hulle die hoogtepunt van die aandgodsdiens; hulle sing tog te graag.
“Ons sal kyk hoe lyk dinge môreaand. Ek kan nie bekostig dat die mense nou vir ons kwaad word nie.”
Die pas is egter die volgende dag beslis stadiger en dis met ’n dankbare hart dat Martie sommer vroeg die middag haar wa langs Braam s’n intrek.
Dis eers toe sy al begin vuurmaak dat sy opmerk dat net twee van sy waens uitgespan is. Die derde wa se touleier het rustig onder die boom gesit en dié staan nou op en al steunend kom die span osse weer in beweging.
Martie spring verskrik op. Haar wa is reeds uitgespan. Wat gaan dan nou aan? Sy lig haar rok effens op en hardloop vinnig na Braam toe wat sy geweer in sy saalsak druk en die perd se buikgord stywer trek.
“Meneer Potgieter! Ek het gedink ons span uit vir die dag. Moet ek weer inspan?”
Braam se hande verstil en hy draai stadig om. Die maer vroumens met haar twee groot oë laat hom lomp en onbeholpe voel. Wat weet hy tog nou van vroumense af? Hy het nooit daaraan gedink dat die arme siel nie sal weet dat Omaruru net agter daardie plaat bome lê nie.
Hy sien die moegheid op die skraal gesiggie en iets vreemds roer in sy binneste; iets wat hy nie ken nie en wat hom ongeduldig maak.
“Nee, ons span uit. Ek vat net hierdie goed Omaruru toe.”
Hy sien die onbegrip in die twee groen oë en verduidelik lomp verder.
“Omaruru lê net agter daardie kol bome. Ek kom netnou weer met my perd terug.”
Sy lek senuweeagtig oor haar lippe en staar hom nog steeds onbegrypend aan.
“Die ou handelaar laai solank vanaand die wa af en dan kry ek dit môre weer daar. Sodoende hou hy my nie op nie.”
“O!” Martie glimlag verlig. “Ek . . . ek sal solank vir ons kos maak . . . as . . . as jy wil?”
“Ek kom gewoonlik laat terug.”
“Ek sal jou kos bêre. Meneer Potgieter, ek wil nog dankie sê vir . . . vir vandag. Ek . . . ons kon toe goed byhou.”
Braam frons net en sit sy voet in die stiebeuel. Martie se bruin hare is vaal van die stof en ’n dun lagie stof lê oor haar gesig. Die twee groen oë wat afwagtend na hom opkyk, is egter helder en blink.