150 Stories. Nataniël
(Vir my klink dit ’n bietjie soos ’n Afrikaanse digteres: Hier’s ons nuwe bundel, Kak in die koring, deur Griet Grawe. Maar weens omstandighede wat nou nie hier ter sprake is nie, is die bundel toe nooit gepubliseer nie, so ons gaan net aan met ons storie.)
Griet grawe. En Griet grawe die diepste gat ooit. As sy ’n bietjie langer aangehou het, het sy ’n Japannese gesin se ontbyt heeltemal ontwrig. Toe gooi sy vir Rasper in, maak toe en gaan lê.
En die volgende oggend toe sy wakker word, val daar ’n skaduwee so groot soos Tafelberg oor die huis. (Vir my klink dit so ’n bietjie soos ’n Afrikaanse treffer: Hierdie week is Edwill van Aarde se Nr. 1 “In die skadu van die berg”. Maar weens omstandighede wat nou nie hier ter sprake is nie, het die ou liedjie dit toe nooit gemaak nie, so ons gaan net aan met ons storie.)
Toe Griet by die agterdeur uitkyk, is die hand al besig om oor die huis te groei. En voor sy iets kan doen, vou die hand toe. Oor die erf, oor die huis en oor Griet. Daar was net ’n sagte kraakgeluid en sy’s nooit weer gesien nie.
En toe die hand weer stadig oopvou en kliphard burp, loer daar twee vrouens oor die heining aan weerskante van die erf. En die een skree vir die ander een, Hey, hoor hierso, miskien moet ons ’n bordjie goed oorvat, lyk my ons het nuwe bure.
(uit The After Dark Horror Show, November 1990)
Geboortemerk
Toe ek ’n nobody was het ek ook in die Kaap gebly, maar dinge verander en ek trek Transvaal toe. Nou bly ek in ’n bachelor’s flat in Northcliff, maar die AWB’s gee my vreeslik baie kak en ek besluit ek moet vir my honde kry.
Ek kry toe die mooiste twee klein boelterriërtjies, Bacchus en Cher. Alles gaan goed, tot op ’n dag, toe sien ek hierdie hondjies word al hoe groter, miskien het ons ’n bietjie spasie nodig. Ek huur toe hierdie lappie grond tussen Johannesburg en Pretoria by ’n Antie Laubscher, ’n ou vrou met ’n baie moeilike skildklier en so ’n los nekvel.
En omdat die Antie Laubscher haar hele lewe daar gebly het, kweek sy toe die gewoonte aan om tydig en ontydig daar in te val en dan krap sy ’n bietjie in die beddings rond.
Nou, diegene wat my al van naby gesien het, sal weet hier om my middel is daar ietwat van ’n walletjie, en die een onder hom is nog groter, met die gevolg, die stukkie tussenin kry nooit son nie. En op ’n dag besluit ek dis tyd om hierdie riffie te tan. Ek dra die strykplank agterplaas toe, drink drie spierverslappers, trek my klere uit en loop lê agteroor op die plank.
Die volgende oomblik staan Antie Laubscher hier langs my en krap in die kannas. Ek maak of ek van niks weet nie, wat de hel moet ek anders doen? Maar ek besluit as die ou vrou nou hier padgee, ry ek Johannesburg toe en loop koop ’n slot vir my hek.
Sy’s om die huis, ek trek my klere aan en klim in my kar. Maar wat ek nie geweet het nie, is dat sy nog om die hoek tussen die vygies doenig was, en met dié wat ek om kom, moes ek haar seker met die agterste bumper aan die los nekvel gehaak het, en ons is af met die pad.
Ek wil Johannesburg net inry, toe’s hier skielik sulke blou ligte wat so flits, ek dog eers dis ’n klompie fans wat my met ’n mobile disco die dorp wil inhelp, en ek trek van die pad af.
Hier kom ’n verkeersbeampte aan, hy’t so ’n geboortemerk op sy wang wat nogals oulik is.
Ek draai my ruit af, ek sê, Middag.
Hy sê, Besef jy jy’t ’n onwettige vrag?
Ek sê, Nooit.
Hy sê, Ja, hier hang ’n ou vrou agter aan jou bumper.
Ek sê, Ek weet van niks!
Hy gaan kyk weer na Antie Laubscher. Hy kom terug. Jy kon ten minste ’n rooi vlag aangesit het, sê hy en skryf vir my ’n kaartjie.
En toe ek hom sien omdraai en terugloop na sy kar toe, kry ek meteens hierdie warm gevoel oor my. Gaan ons mekaar weer sien? vra ek.
Ek sal nie weet nie, sê hy.
Dit kon so anders gewees het, sê ek.
Ek sal nie weet nie, sê hy en klim in sy kar.
En soos hy verdwyn op die horison, kom Antie Laubscher by hier agter aan die bumper. En nou? vra ek.
Nee, ek sal nie weet nie, sê sy, maar miskien moet jy kyk of jy my seun kan opspoor. Ek hoor hy’s nou by die Verkeersdepartement. Hy’t so ’n geboortemerk op sy wang.
(uit Face Lift, Desember 1990)
Die Man
In die straat agter die bakkery het ’n klein vroutjie gewoon, Budgie Beukes.
Budgie was een van daardie mense wat haar deur niks laat onderkry het nie. Nie eens die feit dat sy al van sestien af ’n houtbeen gehad het, kon haar spoed breek nie. Sy’t net altyd gesmile en gevra of jy nog iets wil hê om te eet. En dis juis met hierdie vraag dat sy haar moses teëkom, want op ’n dag trou sy toe met die Beukes-man, ’n man met ’n helse aptyt. Budgie het skaars haar houtbeen oor die drumpel gesit, toe’s sy by die kombuis in en aan die kook.
Dis te betwyfel of Budgie ooit geweet het wat die man se naam was, hy was maar altyd net Die Man. Dis ook te betwyfel of sy geweet het wat hy vir ’n werk doen. Hy’s net elke oggend met sy trommel by die huis uit en teen sesuur sak hy weer daar in met al sy pêlle, besuip en bemors die hele plek, en Budgie het maar net gesmile en nog ’n klont botter in die mash ingeroer.
Net soos die week het elke naweek ook sy roetine gehad. Saterdae is Die Man en sy pêlle – almal in dieselfde uniform – douvoordag dorp uit plaas toe om te gaan skyfskiet oefen en teen skemer sak hy doosdronk weer by die huis in, vreet ses helpings kos op, sleep vir Budgie kamer toe en daar werk hy nou vir haar. En sy wat nie eintlik lekker weet wat gaan aan nie, het nou maar smile-smile daar gelê tot hy aan die slaap raak en so by die derde snork dan skuif sy stilletjies onder uit om Sondag se hoender te gaan ontvries.
Te lekker gaan dit. ’n Jaar ná die troue is Die Man al so dik in die gat, hy kan hom skaars roer en Budgie twieter in die kombuis rond. So dol gaan dit, dat eers toe die klein vroutjie haar derde tydperk mis, besef sy daar’s fout. En toe sy vir Die Man vertel, is hy so bly, dis nie ’n halfuur nie, toe’s al sy pêlle daar en jy hoor net bierblikke en boerekrete en in die kombuis is Budgie so nervous, sy kry skaars die mince by die vetkoek in.
En daar kry Budgie toe vir die eerste keer in haar lewe ’n beklemming. Net daar in die sitkamer sê die man, come hell or high water, sy baby word in kakie gedoop. Budgie staan agter die kombuisdeur, maar dit voel vir haar haar hart klim by haar keel uit. Sy’t so gekyk na die kombuis, die vetkoek, die houtbeen en toe’t sy buite op die stoep gaan staan.
Van daai nag af het Budgie nooit weer ’n woord gesê nie. Sy’t ook nooit weer geslaap nie. Dit was asof sy ’n vreemde besoeker verwag het. Snags het sy vir ure by die venster uitgestaar en verder het sy gekook asof al die kos in die wêreld skielik moes gaar kom. En Die Man het gevreet en geburp en gespog oor sy baby en die doop.
En toe een aand, toe die wolke ’n kring om die maan maak en Die Man se steak begin bloei op sy bord, kry Budgie ’n pyn deur haar hele lyf. Sy’s skaars by die eetkamer in, toe sak sy inmekaar. Van die val skuif die rok op en daar waar die houtbeen by haar knie kom, sit ’n klein, groen blaartjie.
Die bediende het hulle die volgende oggend gekry. Sy’t so geskrik, teen die tyd dat die bure daar aankom, het sy soos ’n regte meid geskree.
Niemand kon verstaan hoe die plek toegerank gekom het nie. Orals was heldergroen ranke met klein, rooi tamatietjies. Aan die einde van die rank het Budgie gelê met ’n smile op haar gesig. En in die oorkantste hoek het ’n groot karkas in ’n kakie-uniform tussen die ranke vasgesit.
En vandag nog, as jy ’n ryp tamatietjie tussen jou vingers vashou, en jy druk hom hard, kan jy sien daar breek so ’n smile uit. Druk jy hom nog harder, kan jy sien hoe sê hy, Pappa.
(uit