Israel reeks: Omnibus 1. Marzanne Leroux-Van der Boon

      Een

      Jerusalem

      Maart 2002

      Marc kyk verwonderd toe terwyl ’n goue waas langsaam oor die stad kruip. Teen die massiewe klippe van die Klaagmuur begin diep skadu’s opklim. Die graspolle wat uit die gleuwe groei, staan donker afgeteken. Uit die grond slaan die geur van die komende aand al op. Die son het weggeraak en die Omar-moskee se koepel gloei in die verdwynende lig.

      “Shabbat shalom!”

      Tussen die mense wat deur die ingange oor die klipplaveisel stroom, klink die groet voortdurend op. Sag soos die lig waarin die laatmiddag gebaai is. Ou mans, wit baard op die bors, in swart hoed en manel gaan langsaam verby. Sommige is druk in gesprek gewikkel, beduie met hul hande. Ander het ’n huppelende kind aan die hand. Seuntjies van alle groottes met kalotjies op die kop, baie met kortgeskeerde hare en lokke voor die ore, skarrel tussen die mense deur. Hul skril stemmetjies vul die goue lug. Mans in wit oopnekhemde, donker broeke en swart fluweelkalotjies op die kop, meesal met baarde en sylokke, stoot kinderwaentjies deur die vrolike geroesemoes. Die meeste vroue, soel lenteweer ten spyt, dra langmousomerrokke, swart kouse, en is byna almal met hoofbedekkings. Pa en Ma het kleuters aan die hand, terwyl kleintjies van alle groottes agterna drentel. Saam loop die gesinne tot waar mans en vroue skei om na hul onderskeie afdelings by die Muur te gaan. Pa’s en oupas neem die seuns met hulle saam, party so klein nog dat hulle skaars kan loop.

      Hier en daar gewaar Marc mans met swaar baarde, pelshoed op en met ’n gebedsjaal om die skouers, in goudkleurige jasse geklee. Maar die groot meerderheid het swart manelle by donker broeke en wit oopnekhemde aan, en ’n swart breërandhoed op die agterkop. Heelwat jong mans in strak, donker manel en broek, swart breërandhoede, sylokke swaaiend in die wind, haas hulle verby. Maar hy merk ook tussendeur mans in gewone drag met gekleurde kalotjies op. Meesal met blou- of swart-en-wit gebedsjaal oor die skouers. Met lang geknoopte klossies aan die some.

      ’n Lang, skraal man in gewatteerde manel en swart pelshoed kom met sy dogtertjie aan die hand aangestap. Die kind se donker krulhare vorm ’n skerp kontras met haar ligte vel. Sy het vreemde diepblou oë. Hulle vorm ’n wonderlike mooi kamee in die boaardse lig. Marc klik sy kamera vir die soveelste keer oop.

      “No pictures! Please! Shabbat!”

      Marc skrik. Hy het nie die jong vrouesoldaat sien aankom nie. Sy staan nou dreigend voor hom. Belaglik tenger in haar olyfgroen uniform met die koeëlvaste jekker, geweer oor die skouer.

      “You’ve taken many. I have watched you. On Shabbat no pictures here. I’ll confiscate your camera.”

      “I’m sorry,” sê hy verleë, “I didn’t know.”

      Sy begin wegdraai, maar gaan staan dan. “You’re from South Africa?” vra sy.

      Hy kyk haar verwonderd aan. “How did you know?”

      Sy wys na die sak by sy voete waarop ’n brawe Suid-Afrikaanse vlaggie afgedruk is.

      “You knów this flag?”

      “I lived there for a time.” Sy wys weer met ’n dreigende vinger na hom. “No more pictures, yes? It’s very disrespectful.”

      “I’m sorry,” sê hy weer.

      Sy glimlag effens. “Okay.”

      “You lived in South Africa?”

      “Only for two years, between 1994 and 1996. My father was sent there … on business. I went to school there for that time.”

      “You liked it?”

      “Terrific land. Very violent in those years.”

      “More so now.”

      “I believe so.” Sy stoot haar baret effens na agter. “Sorry, I’m Rebecca.”

      Hy knik. “Marc.”

      “Hi! So, what are you doing in Israel at this terrible time?”

      Hy glimlag verleë. “I’m not sure. I just felt I wanted to come.”

      Sy kyk hom ’n oomblik stip aan. “I hope you know what you’re doing.”

      “Sure.”

      “Take care, then.”

      Hy knik. “I’m from South Africa, I know.”

      “This is a different situation. Quite different. Be sure you know where you go. Stay out of the shopping malls and off the buses.”

      “I’ll take care. I’ve been watching the media, so I have an idea what’s going on.”

      Sy skud haar kop. “Don’t depend on the media to supply you with the truth about Israel.”

      “No?”

      “No.”

      “Rivkah!”

      Daar word van die ingang af geroep.

      “I must go, I’m actually on duty. Take care, please!”

      “I promise.”

      Sy loop weg en die Kalatsjnikof swaai teen haar tenger figuur. Lang, donker hare klots onder die baret uit in ’n vlegsel oor haar rug. Hy wonder waarom sy gesê het haar naam is Rebecca as hulle ’n ander naam van die hek af geskree het.

      By die Muur het die mense in groot getalle toegeneem. Swart soos miere teen ’n stroopblik vertoon hulle. Oral tussenin sien Marc goed wat soos wit vierkante lyk. Hy haak sy sak oor sy skouer en stap gefassineer na die afskorting wat die toeskouers en die aanbidders van mekaar skei. Daar staan al heelwat mense saamgekoek, maar hy wurm sy pad versigtig tussen hulle deur tot hy voor teen die traliewerk te staan kom. Wat soos wit vierkante gelyk het, is die blou-en-wit gestreepte gebedsjaals wat party mans soos tabernakels bo hul koppe hou. Ander het dit oor hul koppe gegooi sodat hul gesigte onsigbaar is; hier en daar steek net die punt van ’n baard uit. Party het dit oor hul skouers gedrapeer. Tussendeur dobber honderde koppe met kalotjies, meesal swart, maar ook wit-en-blou met patroontjies om die rand, of anderskleurig. Teen die muur wieg ander ligweg heen en weer in gebed versonke, swart gebedeboekies in die hand. Party se gesigte is teen die stene aangedruk. Hy sien twee mans met hul arms uitgestrek teen die massiewe klippe besig om te bid. Asof hulle gekruisig is. Aan die vrouekant is die meeste se hare met hoede of doeke bedek. Daar is ook vroue in weermaguniforms en sommige met babas in drasakke teen hul bors. ’n Geruis van stemme rimpel soos ’n sagte wind deur die skare.

      Die toneel ontroer Marc. Dit stuur ’n vreemde gewaarwording deur sy lyf. Vlak teen die afskorting voor hom trek iets sy aandag. ’n Ou man, wit baard en hare, gebedsjaal oor sy kop, buig oor ’n seuntjie wat na hom opkyk. Die kind kan nie ouer as vyf wees nie, sy oë is donker, swart haarlokke krul langs sy gesiggie. Hy kyk sy grootvader vraend aan, sê iets wat Marc nie kan uitmaak nie. Die ou man se gesig verkrummel, hy trek die seuntjie se kop met bewende hande teen hom aan. Marc sien hoe die trane oor sy verweerde gesig begin loop, terwyl hy die kind in sy arms wieg.

      ’n Skreiende verlange kom in Marc op, so hewig dat dit voel asof hy daarvan steier. Hy ken geen naam daarvoor nie. Hy weet van net één manier waarop daar vir hom verligting sal kom.

      Hy maak hom uit die mensegewoel los en gaan terug na waar hy vroeër agter op die muurtjie gesit het. Die goue lig het rosig geword. Marc haal sy sketsboek en houtskool uit sy sak. Hy huiwer nie, met seker hale teken hy die ou man en die seuntjie. Hy weet nie dat sy eie gesig nat is van die trane nie. Hy teken die figure teen die Muur. Die vele gesigte, baarde, neuse, kalotjies, gebedsjaals. Hy teken die versierde Tora-rolle, die wit-en-blou Ster van Dawid op die doeke oor die tafels.