Dziurdziowie. Eliza Orzeszkowa

Dziurdziowie - Eliza Orzeszkowa


Скачать книгу
buchnął wysoko, a blaski jego padły na stojący naprzeciw krzyż i mnóztwem złotych węży wiły się po nim coraz wyżéj, aż ku rozpiętym jego ramionom… Ujrzawszy krzyż nagle w złocie stojący, wszyscy obecni bez wyjątku pochylili głowy i przeżegnali się powoli, nabożnie…

      W téj chwili, za paru wzgórzami, na drodze, która, falując po wzgórzach, przepadała w dalekich przestworzach, dało się słyszéć dalekie jeszcze, ale rozgłośne śpiewanie. Po uciszonych przestrzeniach, po pustych polach, po drzemiącym świecie, śpiewanie to płynęło melodyjnie i szeroko, na nutę łagodną i tęskną. Śpiewający głos kobiecy był, silnym, czystym, rozległym, wyraźnie rzucającym w przestrzeń miłosne słowa pieśni.

      – Czerez reczeńku, czerez bystruju,

      Podaj ruczeńku, podaj miłuju;

      Czerez bałoto, czerez zródeńko,

      Chadzi do mienie, moje serdeńko.

      Na twarzach gromadki, stojącéj przed ogniem i naprzeciw złoconego krzyża, odmalowały się zmieszane uczucia zadowolenia, przerażenia, nadewszystko zaś ciekawości. Sam nawet niedowiarek, Klemens, szeroko oczy roztworzył i rękę podnosił aby przeżegnać się po raz wtóry, ale ze wzruszenia zawisła mu ona w powietrzu.

      – Idzie! uże idzie! – Szepnęły kobiety.

      Franka, ze strachu przed wiedźmą, na ziemi przysiadła, z całéj siły przytém trzymając się obu rękoma kapoty Klemensa.

      Niewidzialna śpiewaczka, zbliżając się coraz, śpiewała daléj:

      – Hdzie ty dzieuczyno myślami błudzisz?

      Skaży ty praudu, kaho ty lubisz?

      Oj, znaju, znaju, kago kachaju,

      Tylko nie znaju z kim się zwieńczaju!

      Tym razem trzy Dziurdziowe jednomyślnie na siebie spojrzały.

      – Kowalicha, (kowalowa) czy co? – szepnęła żona Potra.

      – Ale! – odszepnęła żona Szymona, – nikt hetak nie spiewaje, tylko ona!

      Stefanową od głowy do stóp wstrząsnęło namiętne drgnienie; przeciw zwyczajowi swemu nie rzekła nic, tylko prędko, z urągliwym wyrazem w oczach, które jak zuzle zapłonęły, obejrzała się na męża. Dziwna rzecz! Stefan tak szyję wyprężył i tak całkiem podał się naprzód, jakby chciał po przez wzgórze przejrzéć i zobaczyć tę, któréj głos tylko uszu jego dolatywał. Przyczém, od wyprężenia muskułów, wygładziła się całkiem ciemna skóra jego twarzy i tylko czoło zmarszczone, zmięte, rzucało ne nią wyraz cierpienia.

      Na szczycie małego wzgórza, ukazała się i szybko zstępować zeń zaczęła, postać kobieca, któréj rysów jeszcze rozpoznać nie było można. Szybko idąc, daléj pieśń swą śpiewała:

      – Oj, pojdu, pojdu w las i lasoczki,

      Hdzie rozćwietajuć drobne listoczki,

      Tam ja chadziła i hawaryła,

      Sudzi mnie Boże…

      Nagle głos śpiewającéj urwał się i zamilkł. Znalazła się ona o kilka kroków od roznieconego ognia i, jak w ziemię wryta, stanęła. Teraz przy ostatnich światłach dnia i mieszających się z niemi blaskach płomienia, postać i twarz jéj uwypukliły się z wyrazistością rzeźby. Młodą jeszcze była, wysoką, silną i kształtną. Z pod wysoko podniesionéj sinéj spódnicy, widać było silne i nagie jéj nogi, bosemi stopami tonące w gęstéj trawie. Oprócz sinej spódnicy, miała na sobie tylko grubą koszulę, wielki pasiasty fartuch, dwoma rogami mocno do pasa przytwierdzony i napełniony takiém mnóztwem kwitnących ziół, że wylewały się zeń one na jéj spódnicę i czepiając się wzajem, aż ku ziemi spływały. Były to liliowe czombry i brunelki, koniczyny różowe i białe, gwiezdziste rumianki, błękitne cykorye polne. Oprócz tego, w obu ramionach niosła ona ogromny snop roślin o długich, twardych łodygach, żółtéj dziewanny i śnieżnego tysiącznika, a był to snop tak wielki, że całą pierś i część twarzy jéj okrywał, i że nad nim widać było tylko głowę jéj, wpół osłonioną czerwoną chustką, z pod któréj, ze stron wszystkich, na grubą koszulę, ogorzałą szyję i wązkie gładkie czoło, wymykały się gęste, krótkie pasma włosów ciemnych, splątanych i bez połysku. W pół-osłonięta kwiatami i włosami twarz jéj wydawała się grubą i pospolitą; ogorzała, rumiana, z wiśniowemi usty, wypukłemi policzkami i wesoło zadartym nosem, jaśniała ona tylko dwojgiem oczu wielkich i podłużnych, które szarą, błyszczącą, wymowną źrenicą zdawały się mówić, śmiać się, pieścić i śpiewać… Tak z nagiemi nogami, zaróżowionemi odblaskiem ognia, z mnóztwem kwiatów, wylewających się z fartucha i osłaniających piersi, z rozrzuconemi włosy i błyszczącém, śmiałem, śmiejącém się spojrzeniem, stanęła ona tuż pod krzyżem, który teraz stał cały w płomiennym blasku. Piérwszy dźwięk, który z ust jéj wyszedł, brzmiał gapiowatém trochę zadziwieniem.

      – Aaaa! – rzekła – co wy tu takiego robicie, ludzie?

      Ale wnet, jakby przypomniawszy sobie rzecz dobrze znaną, tonem zapytania dodała:

      – Wiedźmę na ogień łapiecie? czy co?

      A potém, skinęła głową, i z zupełną już świadomością dokończyła.

      – Aha! mleko u krów przepadło.

      I, kołysząc głową w obie strony, przeciągle zadziwiła się znowu.

      – Aaaa! umum! dziwy, to dziwy!

      W gromadce panowało milczenie grobowe. Zdawać się mogło, że dusze wszystkich tych ludzi zlały się w téj chwili w jednę duszę, która całą siłę swego myślenia, czucia, wzroku i słuchu, niby ostre żądło, w tę kobietę utopiła. Wszyscy powyciągali ku niej szyje i oczy w nią wlepili. W kilku parach tych oczu nic jeszcze innego nie było, tylko zdziwienie i trochę obrzydzenia. Lecz wzrok Stefanowéj rozpalony i pełen zjadliwych uśmiechów szybko przenosił się z twarzy kobiety, stojącéj pod rozpłomienionym krzyżem, na twarz męża, która szczególny przybrała wyraz; mętny uśmiech wewnętrznego niby lubowania się rozlał się po niéj całéj i starł z niéj całkiem zwykłą ponurość, zastępując ją głupowato wyglądającém, lecz na wskroś przenikającém go zachwyceniem. Patrzał tak, jak gdyby na coś czy na kogoś dosyć napatrzéć się nie mógł. Kobieta z ziołami tymczasem zapytała znowu.

      – Cóż? czy już przechodziła?

      Nikt nie odpowiedział. W błyszczących i śmiejących się jéj źrenicach, mignął niepokój.

      – Cóż? – powtórzyła – widzieli już wiedźmę? przechodziła?

      Tym razem, z gromadki ozwał się łagodnie brzmiący, ale bardzo poważny głos Piotra Dziurdzi.

      – Abo nie wiedajecie, że która piérwsza przejdzie koło ognia, ta jest wiedźmą.

      – Nu, – tonem głębokiego przekonania odparła kobieta, – żeby ja tego nie wiedziała, wiem! To i któraż piérwsza przeszła?

      Dwa poważne głosy męzkie z których jeden należał do Piotra Dziurdzi, a drugi do Jakóba Szyszki odpowiedziały.

      – Ty.

      A w mgnieniu oka potém, niby raca, z trzaskiem wybuchając w powietrze, wybuchnął jeden niewieści głos, wszystkiemi tonami namiętności, doprowadzonéj do furyi i żalu jakiegoś, graniczącego z rozpaczą, powtarzający w nieskończoność ten jeden wyraz. – Ty, ty, ty, ty!

      Nic nad ten jeden wyraz Stefanowa wymówić nie mogła, bo trzęsła się od stop do głowy a z pałających jéj oczu, toczyły się na śniade i chude policzki strumienie łez. Śmiała się, drżała, płakała i, tupiąc nogami, wygrażając pięściami, krzyczała.


Скачать книгу