Kweek kinders met heel harte. Hettie Brittz
Vrystaat
ANTWOORD: Ek sou die vlaktes in gehol het as ons hier by ons vlaktes gehad het! Kan ek Vrystaat toe kom daarvoor? Ek kry dikwels lus om iewers af te spring – ons het darem wolkekrabbers …
Ek dink dit kom saam met die territory. Ek dink nie ons voel ooit in beheer nie. Daar is dae wanneer ek níks regkry nie en dan wil ek liewer my kinders laat aanneem voordat ek hulle lewe heeltemal verwoes. Maar later ontdek ek dat die een, terwyl ek my krisis hanteer het, ’n toestel gebou het waarmee ’n mens die hoogste blomme van die rankbos kan afknip en die ander een ’n pragtige gediggie geskryf het – en dit net omdat ek nie met skoolboeke onder die arm en potlode in die hand in hulle nekke geblaas het nie. Kort-kort wys die Here vir my dat Hy self ook my kinders onderrig.
Ek het ook hulp nodig met die tweejarige, want soms is alles net te erg. Sy het ’n neus en ’n voorliefde vir permanente koki’s …
Ek is nie seker volkome balans is haalbaar nie. Dit lê op ’n kontinuum. Ek dink elke dag is effens van balans af – party verloop glad nie goed nie; ander is net wonderlik. Dalk is die balans dan iewers in die gemiddelde. Wanneer daar ’n dag kom dat ons ’n ekstra uur het om pannekoek te bak of buite piekniek te hou, gryp ek dit soos ’n reddingsboei aan. En ek bid my kinders sal meer van daardie dag onthou as van al dié waardeur ons jaag. En dit gebeur ook!
My vriendinne is ook nie altyd seker ek het balans nie en dan sleep hulle my koffiewinkel toe – sommer in skooltyd. Ek en my man het ’n uur of twee alleen elke Maandagaand wanneer die kinders om agtuur gaan slaap het. Dit is ons tyd om te droom, te bid, te beplan, ons dagboeke te vergelyk en geen werk te doen nie. Woensdae is familie-aand. Dan eet ons lawwe kos wat die kinders kies en speel speletjies wat hulle wil. Ek dink jy hoor my. Dit gaan maar rof met ons almal. Tog kan ons nou en dan die tyd uitkoop en ons verhoudings red.
Verhoudings
Die tweede rede hoekom ons soms die geestelike aflosstokkie op die grond laat val, is ons gebrekkige verhoudings met ons kinders.
Ons as gesin is baie lief vir die realiteitsreeks Survivor. Dié van julle wat dit ook kyk, sal weet daar is hindernisse wat die spanne moet oorkom. Hulle moet byvoorbeeld water met ’n halwe kokosneut oor ’n wipplank en deur ’n doolhof van toue dra en dan dié kosbare water versigtig tussen hulle bene aangee en druppel vir druppel in ’n fles gooi. Deur al die hindernisse deur mors hulle van die water uit die kokosneutdop.
Dit is ’n goeie beeld vir die geestelike erfporsie wat ons vir ons kinders moet aangee. Dié erfporsie is ’n handvol lewende water wat ons in hierdie lewe, voor ons dood, aangee vir die harte wat naby aan ons is. Maar wanneer ons hierdie lewende water en ons liefde vir die Here vir ons kinders probeer aangee, syfer dit maklik tussen ons vingers deur. Die meeste daarvan val op die grond tussen ons en ons kinders. En as ons nie aanhou om hande vol te skep nie, sal daar dae wees dat ons niks het om vir ons kinders aan te gee nie.
As daar ’n groot gaping tussen ons en ons kinders is, sal hulle bakhand voor ons staan, maar daar sal niks vir hulle wees om te ontvang nie. Ongelukkig kan ek nie soos my ouma maak en ’n plakkertjie agter op my liefde vir die Here plak en daarop skryf “Aan my seun, Pero” nie. Ek kan ook nie my deernis met arm mense met my jongste dogter se naam merk en dit vir haar nalaat nie. Wat in my hart is, kan ek net vóór my dood vir my kinders aangee, en ook net as my kinders se harte aan myne verbind is.
Bill Glass was 24 jaar lank ’n evangelis in tronke in Amerika. Hy wou probeer verstaan wat in iemand se lewe verkeerd loop, so verkeerd dat hulle moord pleeg en die doodstraf opgelê word. Baie van die mans met wie hy gepraat het, het uit Christelike huise gekom. Hy het die skokkende ontdekking gemaak dat 95% van die mans op deathrow hulle pa’s haat. Hierdie godvresende pa’s, in baie gevalle kerkmense, uitgesproke Christene, kon nie die aflosstokkie in hulle seuns se hande oorgee nie, want daar was geen verhouding tussen pa en seun nie.
Wat gebeur dan dat ons nie ’n verhouding met ons kinders het nie? Gary Smalley het ’n boek met die titel The Key to your Child’s Heart geskryf. Daarin praat hy oor die stukkende verhoudings tussen tieners en hulle ouers. Hy het met baie jongmense gesels en hulle gevra om ’n lysie te maak van alles wat hulle verhouding met hulle ouers vertroebel en dit moeilik maak om die Here se liefde deur hulle ouers te beleef.
Voordat ons kyk na wat die jongmense alles genoem het, wil ek net sê ons kinders gaan nie altyd vir ons sê wanneer ons ons hulle seermaak nie. Ons sal die tekens moet leer lees. Die volgende tekens kan vir ons aandui dat ons die brug tussen ons en ons kinders tydelik verbrand het:
1. My kind verskil aspris van alles wat ek sê. Wat vir my mooi is, is vir haar lelik. Wat ek dink pret sal wees om te doen, is vir haar vervelig.
2. My kind skram skielik weg van aanraking, iets wat hom vroeër nie ongemaklik laat voel het nie.
3. My kind vermy oogkontak met my.
4. My kind is bang om te waag. Hy wil niks nuuts probeer nie en nie sy mening deel nie.
5. My kind dreig om weg te loop, die skool te verlaat of selfdood te pleeg.
6. My kind eksperimenteer met dwelms en/of seks om troos vir haar pyn te vind.
7. My kind beleef intense emosionele pyn weens geestelike skade en dit kom na vore in eetversteurings, selfskending of openlike aggressie soos misdaad, geweld, vandalisme, vloektaal en opstandige gedrag.
As daar van hierdie wonde in ons kinders se lewe sigbaar is, sal ons moet nadink of ons as ouers dalk die oorsaak daarvan was. So dikwels maak ons foute wat die verhouding tussen ons en ons kinders seermaak. Kom ons kyk dan na die lys dinge wat die jongmense vir Gary Smalley genoem het en wat die verhouding tussen ouers en hulle kinders so maklik verbreek.
Ouers verkleineer hulle kinders. Ons kan sê om ’n kind te verkleineer is om hom of haar te minag; om ’n kind te beheer deur hom of haar te verneder; om ’n kind klein te hou sodat hy of sy beheerbaar kan wees. Die omgekeerde hiervan is bemagtiging. Ons bemagtig ons kinders wanneer ons hulle talente en vaardighede raaksien en hulle uitdaag om dit te gebruik. Wanneer hulle dit probeer doen, kan ons hulle pogings prys: “Jy maak die lekkerste koffiebekerkoek in die mikrogolfoond met resepte wat jy self uitdink. Sien jy kans om ses te maak vir nagereg wanneer Ouma-hulle Sondag kom kuier? Dit sal ’n baie spesiale bederf vir hulle wees.”
Ouers behandel soms hulle kinders onregverdig omdat hulle nie die tyd wil belê om uit te vind wat presies in hulle kinders se lewe aangaan nie. Ons wil nie die moeite doen om ons kinders regtig te leer verstaan nie. Die omgekeerde hiervan is natuurlik regverdigheid. Ons behandel ons kinders regverdig wanneer ons vra: “Wat dink jy het verkeerd geloop? Wat dink jy wil jy volgende keer anders doen?” Die antwoord sal vir ons wys of ons kinders dissipline nodig het. Dikwels het die lewe hulle klaar ’n les geleer en kan ons hulle net ’n drukkie gee en bemoedig: “Ek is seker volgende keer sal dit beter gaan, want jy het ’n plan.”
Kinders se verhouding met hulle ouers ly skade weens uitbarstings sonder dat die verhouding herstel word. Dit gaan hier oor die dinge wat ons vir ons kinders sê, daardie seermaakwoorde in die hitte van die oomblik. Die woorde wat ons partykeer probeer toemaak onder ’n verskoning soos: “Ek is ’n bietjie humeurig, want dit was ’n moeilike dag. My kind moet verstaan ek werk ontsettend hard.”
As jy vandag ’n vlieg teen die muur in ’n sielkundige se spreekkamer kon wees, sou jy sien hoeveel mense in hulle 30’s en 40’s deur bokse sneesdoekies gaan soos hulle huil. Nie oor wat vriende aan hulle gedoen het toe hulle nog op skool was nie. Nie oor hulle lewensmaats of hulle kinders nie. Nee, oor die pyn wat hulle steeds ervaar as gevolg van stukkende verhoudings met hulle ouers. Dit is die heel grootste bron van seerkry in mense se lewe.
Dikwels speel daar ’n refrein in kinders se agterkop van frases en sinne wat hulle ouers gesê het en wat steeds soos dolke in hulle harte steek. Spreuke sê mense wat onverskillige dinge kwytraak en agterna net sê hulle is jammer, is soos iemand wat brandende pyle afskiet. Ons almal het al sulke brandende pyle afgeskiet, ook na ons kinders. En ons sal hierdie wonde moet versorg. Hoe? In nederigheid op jou knieë, ’n posisie waarin die meeste ouers hulle selde bevind.
Die skade van uitbarstings kan ons omkeer