Пьесалар / Пьесы. Туфан Миннуллин
Бәхтияр атлы кеше кирәк иде, шушы өйдә, диделәр.
Бәхтияр. Ул кеше без булабыз, хәзрәт. Ни йомыш?
Мулла. Йомышны әйтер алдыннан утырып дога кылыйк. (Дога кылганнан соң, Теләчев белән Мостаевка күрсәтеп.) Боларны кемнәр дип белик?
Бәхтияр. Монысы – Әбүбәкер дигән кеше, монысының исеме – Абдулла.
Мулла. Бәрәкалла. Мөселманнардыр, шәт. Юкса безгә әйткәннәр иде: Бәхтияр үз янында кяферләрне йөртә, дигәннәр иде.
Бәхтияр. Алары да күп, хәзрәт. Дөнья булгач бергә йөрергә туры килә. Без бит мәчеттә утырмыйбыз.
Мулла. Шулаен шулайдыр да, зур гөнаһ бит.
Бәхтияр. Нишләмәк кирәк, хәзрәт. Мөселманнарга да, кяферләргә дә бер Алла. Гөнаһ булса, җавабын теге дөньяда бирербез. Йомышыгызны әйтегез, хәзрәт.
Мулла. Кяфер сүзләр сөйләмә, кем, Бәхтияр. Ишетүемчә, үзең укымышлы кеше.
Бәхтияр. Аллага шөкер. Коръән-хафиз булмасак та, ипилек-тозлык беләбез. Йомышыгызны әйтмәдегез, хәзрәт. Әллә рәнҗеттеләрме үзегезне?
Мулла. Рәнҗедем, Бәхтияр. Үзем өчен түгел, синең өчен, Бәхтияр улым. Үзең яшь кеше икән. Мөселман балаларының адашып йөрүенә, кяфергә ияреп, динебезне мыскыл итеп йөрүегезгә рәнҗедем.
Бәхтияр. Төшендеребрәк сөйләгез, хәзрәт. Кяфер дигәнегез кем?
Мулла. Ырынбур ягыннан чыккан юлбасар.
Бәхтияр. Падишаһымыз әгъзам Питыр Фидрувич хәзрәтләрен әйтәсезме, хәзрәт?
Мулла. Падишаһ түгел ул – мәлгунь. Безнең падишаһымыз берәү генә. Ул – Әби патша, могтәбәр Екатерина хәзрәтләре.
Бәхтияр. Сез, хәзрәт, Питыр Фидрувич хәзрәтләре турында сөйләгәндә, яман сүзләр әйтмәгез.
Мулла. Ташлагыз бу эшегезне, балалар, кайтыгыз хак юлга. Иярмәгез кяфергә.
Мостаев. Хәзрәт, Әби патша да мөселман түгел бит.
Мулла. Мөселман булмаса да, аның күңеле туры. Безгә күпме яхшылыклар кылды. Чукындыруны бетерде.
Мостаев. Питыр Фидрувич хәзрәтләре дә безне чукындырмый.
Мулла. Син тик тор, кем… Без Бәхтияр белән сөйләшәбез. Син – томана адәм, дин эшен белмисең.
Бәхтияр. Хәзрәт, Абдулла Мостаев – укымышлы кеше. Ә писеребез Әбүбәкер – Коръән-хафиз.
Мулла. Йа Хода, Коръән-хафиз башың белән… Ахырзаман җитүедер. Муллаларыбыз азынып бетте.
Бәхтияр. Хәзрәт, тоткан мәхәлләгез кай тирәдә?
Мулла. Әлхәмделиллаһ, Казанның үзендә… Бозылып эштән чыкканчы ташлагыз бу эшегезне, иярмәгез кяфергә.
Бәхтияр. «Кяфер» сүзен куегыз, хәзрәт. Казаннан кайчан чыктыгыз? Казан ни хәлдә?
Мулла. Алланың биргәненә шөкер. Бар мөселманнар Екатерина хәзрәтләре саулыгына изге догада. Сез генә адашып йөрисез.
Бәхтияр. Безнең ишетүебезчә, Казандагы кара халык падишаһымыз Питыр Фидрувич…
Мулла. Падишаһ түгел ул, түгел!
Бәхтияр. Тыңлап бетерегез, хәзрәт. Казандагы кара халык бөтен Русиянең хөкемдары рәхимле импиратыр әгъзам Питыр Фидрувич хәзрәтләренең килгәнен көтә.
Мулла. Хак сүз түгел, ялган сүз!
Бәхтияр. Без, мөселманнар, хәзрәтләр әйткән сүзгә инанырга күнеккәнбез. Хак сүзләр генә сөйлиләр дип беләбез.
Мулла. Бәрәкалла, хак сүз.
Бәхтияр. Сез, хәзрәт, Казаннан чыкканнан бирле күп