Тукай. Аучы Мәргән белән Болан кыз әкияте / Тукай. Сказка об охотнике Мэргэне и девушке-оленихе (на татарском языке). Ахмет Файзи
өйдә юк шул…
Кайда ул? Нишләп йөри?
Беркөн чәй янында Вәли абзый белән Газизә апа сөйләшеп утырдылар:
– Бибиәсма кан йөткерә башлаган икән, бичара… Нигъмәтҗан һаман эш таба алмый, каңгырып йөри, мәхлук… Балаларын соранырга чыгарып җибәргән, имеш, дөрес микән шул?
– Бик кенә ярдәм итәсе иде дә бит, үз хәлебез хәл, дөньяның асты өскә килгере…
– Нинди тере, тәгәрәп торган адәмнәр иде бит! Ни көнгә калдылар…
Әптелбәрнең соранып йөрүен Габдулла күз алдына китерә алмый. Теләнче булып? Капчык күтәреп? Өйдән өйгә кереп: «Алла хакы өчен, бер генә тиен сәдакадан рәхим итсәгез лә», – дип?
Юк, Габдулланың моңа һич ышанасы килми иде…
Җиденче бүлек
1
Август чыгып бара иде инде. Вәли абзыйларның ишегалдына бер кеше килеп керде. Өстендә кама тоткан искерәк бишмәт, башында камчат бүрек… Ул, йорт уртасында тукталып, «Кай ишеккә керим икән?» дигән төсле каранып торды-торды да, Вәли абзыйларның баскычына килеп, таягы белән ишекне шакыды. Вәли абзый баскычка чыкты. Габдулла, аның артыннан Газизә апа тәрәзәгә килделәр…
– Әллә кемне эзли, – диде Газизә апа, – әтиең Әптелбәрләргә таба күрсәтә… Нәрсә бар икән, әллә Әптелбәр бу кешенең берәр нәрсәсен сорамый алып китте микән?
Аннан соң камчат бүрекле белән Вәли абзый Нигъмәтҗан фатирына төшеп киттеләр.
Бераздан Вәли абзый, кереп, һәммәсен аңлатып бирде:
– Бу теге кем бит… Ай, менә әле генә исемдә иде, кем дип йөртәләр соң үзен… Шул балалар җыеп йөри, мәптек ачкан… «Фәкыйрь балалар кирәк миңа», – ди… Нигъмәтҗаннарга алып кердем. Бибиәсма гына өйдә, авырып ята. «Мин, – ди, бу адәм әйтә, – сезнең улыгызның аягына булмаса, үземнең иске читегемне рәтләп бирермен, миңа мәптеккә генә йөрсен ул», – ди.
Газизә апа бөтенләй әсәрләнеп, күңеле йомшап китте:
– Йа Рабби, бар икән изгелекле кешеләр! Шуның исемен дә белмәгәнсең. Менә Габдуллабыз үсеп җитәр, шул кешегә генә тотып бирер идем укытырга… Шуннан соң, йә?
– Шуннан шул инде. Малайның аягына китерергә булды. Риза булыштылар. Әсма бик куанды.
Ике көн үтеп, өченче көнне камчат бүрекле кеше, култык астына ниндидер төргәк кыстырып, тагын килеп китте.
Шул көнне кичкә таба Габдулла тәрәзәдән Әптелбәрне күрде. Әптелбәр аягына шактый олы, ләкин өр-яңа кебек итеп карага буялган читекләр киеп алган да йортта йөри. Гадәттә, бик оста һәм сыгылмалы йөгереп, сикереп йөри торган малай әллә нишләгән: буе үрә каткан, аяклары олы кешенеке төсле салмак кына атлый. Тик ул бу йөрешен тигез башкара алмый, йә сөртенеп китә, йә үкчәсенә кыйшык басып куя! Үзе, сер бирмәскә тырышып, йөрүендә дәвам итә, шунда ук күз кырые белән генә бер аякларына, бер Габдулла тәрәзәсенә әледән-әле күз төшереп ала.
Габдулла йортка йөгереп чыкты.
– Менә син дә кияү булдың! – диде ул, сөенеченнән чүгә-чүгә көлеп.
Менә алар, читекле ике малай, бистә урамы буйлап атлыйлар. Әптелбәр Габдулланы