Новая Зямля: Куканія. Антось Уласенка
не прыдуманае места. Ці ўпэўнены ты, што яна існуе?
– Чаму васпан думаеш, што Вільня – казка, і чаму б ёй не знайсьціся ў вышнявіне ракі?
Юргель узяўся апісваць набярэжную Вяльлі і Ашкірскае затокі, вежу Гедзіміна, сады Антокаля і Верхніх Панараў, але Яўнута ня ўразіў. Той уздыхнуў, не даслухаўшы, падняў зь зямлі дубчык і ў водсьвету вагню нарысаваў на пяску схэматычную мапу.
– Зірні сюды, пане балбоцьку. Самыя мы з Нальшчанскага краю – ён ляжыць за ракой, на правым беразе. Нальшчанская зямля цягнецца ад Грыўды і непраходных гораў на захадзе да Сьвянцянскіх градаў на ўсходзе. Нямегля – прытока Грыўды, а Зальвея – прытока Нямеглі. Зь ейнае вышнявіны мы і йдзём.
– Горы? На шляху зь Вільні я пралятаў над гарамі.
– Ты хіба недачуў частку пра «непраходныя»? Дык вось, горы непраходныя. З поўначы на поўдзень Нальшчаны цягнуцца ад акіяну аж да Зальвеі, – Яўнут махнуў у бок ракі. – Ніхто ў нас ні пра якую Вільню зроду ня чуў.
Плытнік тлумачыў цярпліва, як малому, зазіраючы Юргелю ў вочы і нібыта спадзеючыся ўбачыць там хоць бы нейкую асэнсаванасьць.
– Гэта правы бераг. Цяпер левы, на якім мы зараз седзімо. Тут у нас Яцьвязь. Зараз мы ў яе паўночнай частцы – Судаве, а на поўдзень ад Вяпрэі ляжыць Дайнава. У Яцьвязі, як ты мог пераканацца, нават мова іншая, і Вільні тваёй быць ну ніяк ня можа. Хіба што яна за Сьвянцянскімі градамі. Але там я ніколі ня быў. І такіх, хто б адтуль вярнуўся, ня ведаю.
Рэчы, якія расказваў Яўнут, мусілі б цалком завалодаць Юргелевай увагай, бо ад іх залежалі ягоныя далейшыя пляны і блізкая будучына, але адзінае, пра што ён мог думаць – густы мясны пах. За ўвесь дзень ён так і не паеў. У яго ледзь атрымвалася глядзець у вочы Яўнуту, а не ў чыгунок. Выдавала Юргеля і бурчаньне ў жываце.
Ён прымусіў сябе засяродзіцца.
– Які ж у вас маршрут?
– Ідзём уніз па Зальвеі празь Сьверыж і Патрымпус, – Яўнут праводзіў дубчыкам па нарысаванай мапе. – За Сьверыжам, дзе ў раку ўпадае Вяпрэя, чакаем яцьвяскія плыты зь Бікшаў. У Патрымпусе перавязваем плыты ў караван і ідзём па Нямеглі да Аталезі на сутоцы з Грыўдай. Адтуль уніз да Герадотавага мора.
– Цікава-цікава, – зважна паківаў Юргель, якому жадная з пачутых назваў нічога не казала.
– У Войстаме зможаш сесьці на карабель або прынамсі даведацца пра сваю Вільню. У кожным разе дабрацца да яе прасьцей адтуль, чым з Судавы.
– І якая адлегласьць аддзяляе нас ад Герадотавага мора?
– Калі прымеркаваць на вока, паўтары тысячы нальшчанскіх міляў, альбо паўдзевятаста яцьвяскіх.
– А літоўскіх?
– Не ўяўляю, пра што ты, – паціснуў плячыма Яўнут.
– Добра, колькі часу зойме падарожжа?
– Глядзі сам: каля шасьцідзесяці дзён да Патрымпусу, адтуль чатыры тыдні да Аталезі і троху больш да вольнага Войстаму. Усяго пяць з паловай месяцаў. Сёньня ў нас які дзень?
– Першы панядзелак кветня.
– То спадзяюся да канца ўрэсьня папіваць маліягранат, седзячы на плывучай